Ka Makaainana, Volume IV, Number 21, 18 November 1895 — Page 5
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 18, 1895. 5
no ka mea, ua ukuia i ka la 6 nei he $31,000 a oi aku no na bila o Iune i uku ole ia. Ua olelo ae hoi kahi, - "pehea la i hiki ai iaia (Kuhina Damona a me Ona Banako Damona) ke uku a oi aku mamua o $31,000, ina he $327.36 wale no ka mea i koe iloko o ka Waihona?" O ka makou wale no e olelo ae, aole i pau ka la o na hana mana?
-
E like paha hoi me ko Iesu hanai ana i na tausani kanaka elima me elima omoomo palaoa a me elua i'a liilii, pela iho la hoi keia i hoao ai i nei au. Aole paha e lawa ana he elima tausani kanaka me elua o na amaama momona mai kona mau lokoia mai ma Moanalua, aka, ua hoike a ua hooia ae nei hoi oia ua hiki iaia ke uku aku he $31,000 a keu mai loko ae o $327.36 ma ka aoao o 100,000 kanaka. Ea, ua eleu no. Owai ke olelo mai ana ua pau ka wa o na hana mana?
-
Hehene ka Haki aka i ka hookui ana o ke Kopatika i ka hope o Eleu a pau ai na poe puhiohe a me na poe e ae o luna i ka pa laha. Ua puili mai oia me kekahi hae Amerika. Ka hoopalaimaka no hoi. Malalo ka Eleu o ka hookele ana a ka Adimerala, Kuhina a Kapena Kini.
-
O ka hua o ke ao ana ma ka "waimapuna o Punahou," ua ku o Ede Wudewada i ka hewa, o ka olelo hooholo ia a umi mai loko ae o umikumamalua poe maikai a oiaio. Hewa la, i ka pao ana i ka huewai a Mele Akau, a me ka olelo no kahi o ka waha e mare laua. O ia nae paha hoi, no ka "waimapuna o Punahou" no ia ano hana.
-
No Wailuku hou mai nei no ka lono no na hana ano apiki a ka Lunakanawai Kaapuni. Oiai, aohe keiki a J. Kalama i make, ua noi ae kana wahine kanemake e hooliloia oia i lunahooponopono waiwai. He mau kaikuahine ko ka mea i make, a ua kue laua i keia noi. A mamuli no o ke a'oa'o a Kalua, ua pakuiia ae o Kale Kopa, a ua aponoia. I ka wa hea no la hoi e pau ai neia ano hana, lawe lawe hana lunakanawai a me ka lawelawe loio pu aku no.
-
Ua ku ae kaena a ke Kuokoa o lakou ka ke alakai iwaena o na nupepa oiwi a pau, no ka mea, ua kupaa lakou no ka pono a me ke Aupuni maikai, a ua ola no ka hoi lakou. Ae no hoi paha, ua alakai io no, i 600 no ka pepa e paiia nei, a ua aneane hoi KA MAKAAINANA nei e papakolu ia heluna.
-
Ina ke Kuokoa i olelo ae ua alakai lakou ma na hoolaha Aupuni, pololei, no ka mea, i ola no lakou ilaila, aole hoi i ko ka lehulehu hilinai aku. A o kekahi hoi, i ola lakou he hui waiwai ko lakou koo, o ia hoi ka Hui Kekake Hawaii. O kahi hoi o ko lakou alakai, he ole ka ikeia. Eia nae, ua hiki ole ia makou ke kaena ae o KA MAKAAINANA nei ke alakai, aka, na ka lehulehu no ia e hoike akea ae.
-
O ka Wile Kakela huakai i Amerika Huipuia, i hele aku nei e aie dala no ke Aupuni, he uku mai ana no paha ka loaa. Ua hooleia mai oia e kekahi mea dala nui, i kamaaina no ianei, no ka mea, ua mamao loa aku ka manao hoohuiaina. Oia no pololei!
-
No kahi wa i hala ae, ua walaau mai na wahaolelo namu o ke Aupuni no ka nalowale ana o $3,000 mai kekahi oihana mai malalo o ke Aupuni, ua koe nae hoi ia makou ka maopopo ana o ka oihana hea la. Heaha ka hoi ka hana a ka luna hooia? Ke makemake nei ua mau wahaolelo nei i mea e hele ai e nana i na buke i kela a me keia wa me ka hoike mua ole ia aku o ka lohe. Loihi loa ke kali a noho mai ka Aha olelo, ua like ia me elua makahiki. O ka pono maoli no, e hoopaaia na poe a pau e lawelawe ana i ke dala no ke Aupuni malalo o ka bona. E hewa anei hoi ia?
-
Auwe no ka hoi e, ka i no paha e hemolele ae ana keia "Aupuni oi aku o ka maikai a Hawaii nei i ike ai." Ua lilo kela mau dala i aihueia, eia nae, aohe mea i hanaia ae e keia poe hemolele e hooi ae ai i ka maikai a oi aku i ko ke au kahiko. E hoounauna aku i ka luna hooia ma ka hana noii i na buke o na oihana aupuni, me ka haawi aku i mau kakauolelo nona, o ka pono maoli no paha hoi ia.
-
Ke manao nei ka ke Aupuni e okioki i na laau o Kamaki Kuea e uluwehiwehi nei, a e hoolilo ae hoi i kahua manienie palahalaha, i loaa ai paha hoi he kahua kinipopo upena no kahi poe ulakolako o kakou. A i ole no hoi ia, e hoi ae ana paha hoi o Komisina J. Masadena ilaila me kana mau holoholona pepehi ponalo a eleao. Mamua ae o ka hanaia ana aku o ia wahi pela, he mea pono i ke Aupuni e kunana iho, oiai, he kahua kela no ka lehulehu, i haawiia mai hoi e ka mea nona ka inoa e hea nei.
-
Pau ole no hoi na popilikia o ke Aupuni. I nei wa hoi, no kela poe paahana Pake hou i hoounaia mai nei e Lau Kona mai Honakona, he poe makaainana hoi no Beritania Nui. He mea maopopo loa ua kue ke Aupuni i ke kuikahi paahana me Iapana, oiai, o na Pake ka i makemakeia, he emi mai ka uku, ma ka $12 50 o ka malama e noho hana ai ma na mahiko no ekolu makahiki - me ka hoolaweia ae o ka uku moku - a me ka hoihoi hou ia aku i ka aina ke pau ae ka manawa hana. Ina no e ku ke Komisina Beritania i ka laweia mai o ko Honakona poe, ua pono no.
-
Eia o Iakoba Balaunu, Komisina o na Aina Aupuni, a he mea ana-aina no hoi, ke manao nei e ana a e mahelehele aku i ke awawa o Waimano ma Hawaii, i loaa ai hoi he mau kahua home liilii no ko laila poe kanaka e makemake ana. Owai la ke makemake ana e lawe i apana home ma ia wahi? Ua hoike ae no o ua o Balaunu aohe kupono no ke kanu kope a mea ulu e ae paha, nolaila, heaha la ka pomaikai o ka mea e lawe ana i apana nona? He halihali okoa ka loaa aku o ka ai, nolaila, he aumakua hookaumaha paha ka olelo ana.
-
Ua uluhua ka o Lunakanawai Kaapuni Makuna i ka noho ana e hoopumehana nei a ke ake nei no e hoi ae i kona keena loio. No hookahi hapaha wale no ka oia e ohi ai i ka uku, alaila, lilo aku ia Ape Kaaka, Hope Loio Kuhina. Ua loaa ae paha he wahi kuia, a o ia keia uluhua.
-
No keaha no la hoi i kiolaolaia ai ko kakou poe luna oihana? I aha ai no hoi ko Kakela hoounaia ana i Wasinetona ina o Haki ka mea i manaoia? A i aha ai no hoi ko Kupa onouia ana ae i ka Oihana o ko na Aina E a pani aku hoi o Makuna i kona wahi imua o ka Aha, ina he poe e ae ke lawe ana i ko laua mau wahi iloko o ka wa pokole. Kohu kamalii no nei ano hana a he mea pono e pau koke.
-
Koena dala ma ka waihona $327.36. Na bila i uku ole ia no eha malama $112,406.48. Pehea la ka nanaina o nei? He mea oluolu wale no paha hoi ia i ko ke Kuokoa manao la?
-
Lapuwale no hoi na poe manaoino i ka olelo ae, ma kekahi manao iloko o ka Pi Ki Adavataisa o ka Poaono nei, he hana pili kalaiaina ka ke kauia ana ae o ka hae Hawaii ma ka puka-pa o ka luakini o Malieokamalu, no ka hookipa ana mai i ka Bihopa. Oiai, ua kauia ae na hae Farani me Belegiuma, na aupuni o ia poe i hele mai ai, nolaila, aole i hewa ko lakou kau ana ae i ka hae o ke Aupuni a lakou e noho nei. He wahi ano imihala no paha hoi nei.
-
Hoopaiia e ka Aha Apana.
Hookahi Kepani i ahewaia, a ua hoohalahala aku iluna, a ua hookuu loa ia na Kepani elua i hookolokoloia ai i ka Poalua, la 12 nei, no ka hoohaunaele ma ke alanui Maunakea ma ka po la hanau iho nei o ko lakou Emeperoa e ka Lunakanawa Apana. A o C.H. White, ka mea i hahau i ka makai oiai e hooko ana i kana hana, ua hopuia a hoopaiia imua o ka Aha Apana i ka Poalua iho la, he $25 me na koina. Ua hoohalahala ka mea hoopiiia i ka Aha maluna ae.
-
Na Loaa a me na Hoolilo.
Ua ikeia ma ka hoike a ka Puuku o ka luakini o Kawalahao i nehinei, penei iho na loaa a me na lilo. Huina dala i ohi ia no ka hoomaemae ana i ka luakini, $11,673 65; huina dala maoli, hoomaemae luakini, $11,419 94; koena ma ka waihona mahope iho o ka ukuia ana o na bila, $253.75. Na dala i loaa no ke kukui uwila, $675.15; na lilo, $400; koena he $275.15. Hoohuiia me ke koena o ka luakini, loaa he $528.90. Ukuia no na pono o ka lanai, $275 51. Koe ma ka lima o ka puuku, he $253.39.
-
Ua hopuia o Kaili i nehinei no ke kuai waiona me ka laikini ole.
O ke Kulanakauhale o Pekina ke ku mai ana ma ka la 6 o Dekemaba aenei mai Kina mai.
I uka nei i ka po Poaono nei kela poe luina hookani pila o luna o ka Hakaula kahi i hanakuli ai.
E haalele iho ana ia Mea Ailana no na Kina ka Bosetono, pela ka mea i lonoia ae ma ka la 31 o Okatoba.
Aole he oiaio o na lono i hauwawa ae i ka Poaono nei e pili ana i ka haalele iho o ka Beninetona ia nei a huli hoi aku.
I ka hookomo ana mai o Kauai i ka auwina la Poaono nei, ua holo a hookui aku la o ia i na moku heihei liilii a lilo i mea ole iaia.
He lono ka i loaa ae ma Ladana, Novemaba 1, mai Roma, Italia, e pili ana i ka hoopii oki mare a ka Baronese Gine Soborero kue ia R.W. Wilikoki, kana kane mare e paa mai la ma Kawa, no ke kumu ua hoopunipuniia oia o ka mea hoopiiia he keikialii no Hawaii nei, a oia kona kumu i ao ai e mare. A o kekahi hoi, aole ke kane he Katolika ma ka hoomana.