Ka Makaainana, Volume IV, Number 22, 25 November 1895 — Page 6

Page PDF (908.51 KB)

6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 25, 1895.

HOOMANA KA TOLIKA

He Kuhikuhi no ke Ao ana i na
Hoahanau o ka Ekalesia
Anagalikana.

APANA ELUA---MAHELE III
NA KUMU O KA HOOHULI HOOMAEMAE.
[Hoomauia mai ka Helu 21, Buke IV.]

Ua hoonoho aku na faria, a pela no hoi me kahi mau hookoe ana o na moneka no hoi kahi, ia lakou iho malalo o ka hoopomaikai ana a me ka hoopakele ana a na pope, a i hoolanakila mai ai hoi ia lakou mai na hoomalu ana a pau a na bihopa. O keia hookuuia ana mai ka hoomalu epikopo ia ana ka mea nana i alako aku i ke ano palaka loa o ka hoomalu a me ke kulana o ka noho pono ana. A o kekahi ae no hoi, ua hoolilo na moneka a me na faria ia lakou iho i poe inoia e na kahunapule o na kihapai, e alako ana i ka lehulehu mai ko lakou mau kahuhipa kupono aku, a e hoala ae ana hoi i kekahi ano hoomokuahana. O keia io maoli no nae hoi ke ano me na faria. No lakou i olelo mai ai o Akibihopa Terene,-----"Aole loa i aeia na moneka e lawelawe, koe maloko o ko lakou mau paia ponoi iho, i na oihana o ke Akua; a no kekahi wa loihi hoi aole i nui loa o lakou i poniia mamua ae o ka mea i kupono maoli no nei mea. Aka, o keia mau mea, me kekahi mau pono e ae, e laa ka bapetizo ana, ka hoolohe i na mihiia aku, ka hooko ana mai i ka poni mamua o ka make ana (ukione), ke kanu iloko iho o ko lakou mau luakini ponoi iho,----o keia ae hope he lua dala maoli no ia, ----ua haawiia aku no ia a pau loa i keia poe faria i hoopunaheleia, a ua hooko aku hoi i ka lakou mau lawelawe akeakea ana ma kahi e hiki ana ia lakou, me ka loaa ole o kekahi palapala ae mai ka bihopa mai, me ka loaa ole no hoi o ka aeia mai e ke kahunapule kihapai. Ua hoahewaia lakou ma na wahi a pau, e imi ana hoi i mea e poholalo ae ai i ka manao makee a mahalo o ka lehulehu no ko lakou poe alakai i hoonohoia aku; e kono ana i na poe a pau e hele aku i o lakou la, i ike nui hoi i na nanehuna o na alakai uhane ana, i hiki hoi ke hoomaopopo mawaena o ka lepera a me ka lepera; he poe hoi i like ole me na ilio mumule, poe alakai makapo, e like la hoi me kahi poe e ae. A ua lehulehu na poe i hele aku; i oi loa aku hoi ka hauoli e mihi i ko lakou mau hewa i ka faria hele auwana a lakou i ike ole loa ai mamua, a lakou no nae paha hoi e ike hou ole aku ai; pela hoi e pale ae ai i ka hilahila o kekahi mihi ana aku i ko lakou kahunapule ponoi; aole hoi e olelo ae ia ma ke ano he rula ia, ina hoi kakou e manaoio ana i ka Chaucer olelo e pili ana no ka mea kalahala Makilo 'He kanaka oluolu oia e haawi ai i ka huikala ana.' Ua hoea aku keia ino a kekahi anuu a komo hoao nawaliwali mai ai o Pope Inokene I V., iloko o 1254, e hoopau a e kaupalena paha hoi i keia mau pono kuikawa a kona poe mua i hoomeamea aku ai maluna o ka lakou mau punahele hou me kekahi haawi ana o ka lima uhaai maopopo loa. Eia nae hoi, ua ulu ae na Oihana a ua oolea loa, a ua ko hoi ma ka hookoe ana mai a pau loa, a i ole ia i ka aneane no hoi e pau loa o na mea i haawi mua ia aku ia lakou." Ua nele loa na kahunapule kihapai me ka mana e hiki ai ke kue aku i na moneka a me na faria me ka lanakila, i kakoo nui ia mai e na pope. Eia hou no he kulana o na mea e hanaia ana i kuwo leo nui ae no ka hooponoponoia.*
               
Ma na kumu akahele, a no na kumu lehulehu e ae no hoi kahi i loaa nui ole he kowa e hiki ai ia kakou ke kamailio maanei, ua hoea mai he wa no na Oihana Hoomana e lilo ai i mau kumu ku i ka hoowahawahaia e ka lahuikanaka o Enelani. I keia mau liuliu ana a pau no kekahi oehu kipi hoomana, e pakuiia aku hoi ka laha loa ana ae o ka naauao, mamuli hoi o ke kokua nui ia ana ma ka loaa ana o ka ike paipalapala iloko o ka makahiki 1440. No ka mea hope, ua oleloia ae hoi nona he "haawina hou ia o na olelo, nana hoi i haawi aku i na eheu i ka naauao, a waihoia mai la hoi iloko o kahi e hiki ai i na haneri, ai na tausani hoi ma ia hope koke iho, o ka naauao makamae i loaa wale no mamua aku ia elua a ekolu paha poe."

[Aole i pau.]

*I mea hoi e hiki ai ke hoike pono ae i ka nui o na oihana pili hoomana e laulaha ana, ua koho ae o Mr. Aubrey Moore ua kukulu a hoalaia iloko o Enelani he 1,200 a 1,300 hale moneka a me na hale faria. No ka mea hoi, iloko o ka hoike helu Aupuni no ka waiwai ekalesia a moneka, i hanaia iloko o 1535, ua hoikeia ae he £160,000 paha ka loaa makahiki o na kahua moneka.---Moolelo o ka Hoohuli Hoomaemae.

Ua holoia e ke Kopatika mai Honolulu aku nei a hiki i Kapalakiko ma kela huakai aku nei ana iloko o 6 la me 2 hora. Pokole ka manawa.
               
Ke upuia aku nei e ku mai ana ka mokukaua Balatimoa ianei ma kona alahele no Iokohama i keia mau la iho. Ua hoea mai nei na leta no kona poe kanaka ma ka Mariposa iho la.

HIPUU POLENA IA

Iluna o na Kaa Hehiwawae Oiai
e Ninau Ana na Huila.

Ma kekahi wahi kauhale o Unadila, Mokuaina o Nu Ioka, ua hooholo iho la kekahi wahine ano kuonoono o ia wahi e ae aku i kana kaikamahine o 17 wale no mau makahiki, nona ka inoa o Felorena, e hoohuiia ma ka materemonio polena paa o ka mare me kekahi keonimana ana i makemake ai.
               
Nolaila, i kekahi po, ua hoouna aku la oia i kekahi palapala e kono aku ana i ua keonimana maikai la e naue mai ma kona home ia po no kekahi mea ana i makemake ai.
               
I ka wa i hoea mai ai o ua keonimana la, ua hoopuka aku la ka makuahine o ua kaikamahine la i kona manao imua o ua kanaka la, me kona hoopuka pu aku i keia mau olelo:
               
"Maluna o na kaa hehihehi wawae au i makemake ai ia olua no ka mareia. Aole hoi me ke ku malie o na kaa, aka, i ka wa e holo ana e like me ka maamau. Ua makemake nae au mawaho aku o ua palena o keia wahi apana kuaaina a kakou e walea nei, aole hoi maloko o kona mau palena."
               
Ua holo koke ae la keia manao iloko o lakou a pau, a no ia mea i komo aku ai ka wahine o pio iloko o kona rumi a aahu mai la i kona kahiko piha e polenaia aku ai ma ia alahele o laua. A makaukau, kau ae la laua ma na kaa pakahi a hoomaka aku la e holo me ka maopopo ole o ka mea nana e mare aku ia laua.
               
Ia laua nae e nanea ana i ka holo o ko laua mau kaa ma ka umi mile ka mama holo i ka hora hookahi, ua hoea mai la a pili ma ko laua aoao kekahi kahunapule, a puana aku la i keia mau olelo e lohe maopopo ia ai e ko laua mau pepeiao, penei:
               
"Ma ka inoa laahia o ka Mea Kiekie Loa, a maluna o keia mau kaa hehihehi wawae iloko o keia po, malalo o ka malu o ke aliiwahine o ka Po, ke mare nei au ia olua. E hopu ae i ko olua mau lima akau a hoolaa ae imua o ka Makua Lani."
               
Paa ae la ko laua mau lima me ka holo no o ke kaa, alaila, pane hou aku la oia:
               
"Ke hooia aku nei au imua o olua, ua mare pono ia olua imua o na Mana Lani, a o ka mahina a me na hoku na hoike no keia mareia ana o olua."
               
Pela iho la i mareia ai keia mau opio maluna o na kaa hehihehi wawae, oiai no e niniu poahi ana ka huila ma ka umi mile i ka hora hookahi.

Dekemaba, la 2, e ku mai ai ka Miowera mai Kikane a me Suva a holo loa aku no ka Akau.

Mokumahu Hou.

Aia ke hoolalaia la ma Kapalakiko no ka hana ana i mokumahu hou no ka Hui Mokumahu Holo Piliaina o kakou nei. E hiki ana ka nui o kona mau tona i ka 650, ua akeukeu ae maluna o ka Malulani. O kona loa he 190 kapuai, hohonu 15 kapuai me 5 iniha, laula 33 1/2 kapuai. He 13 nota kona holo i ka hora hookahi, a o kona mau e hoohanaia ai he 12 nota i ka hora. I keia makahiki ae paha oia e hoea mai ai ianei ke pau na hemahema.

E kela ui poneko o Kapuukolo, pehea la oe i lawe ole ai i ke kulana o na lede, mamua o kou hoopuka ana i kela mau olelo pelapela i ka auwina la Poakolu nei? Ua manao iho la paha oe he maikai ia mau olelo, nolaila, e ao kanaka mai oe, a e hooao i ke ano kulana lede.
               
Ma Kunawai i ka Poaha iho la, ua kii mai la ka anela o ka make ia Puakalaniola (w) a lawe aku la ma kela ao iloko o hookahi makahiki me 9 mahina me na la keu he 25 o kona hanu ana i na ea huihui o keia ao. Mai ka puhaka mai o Leleopu (k) a me Kauhola (w) keia pua i mohala ae a mae koke iho la no. He mau la loihi kona kaa ma'i ana a hala wale aku la no. Auwina la o ka Poalima mai maneleia aku ai kona kino wailua ma Puu o--Hawaii ma ka hema ae o ka Halema'i Pupule, no ke kali ana i ka Milenio i ka wa e ku ai o na mea a pau imua o ke Keiki Hipa a ke Akua. E hoomaikai ia o Iehova nana no i haawi mai a nana no i lawe aku.

NO WAIANAE.

O. R. L. Co.

MA NA POAONO A ME NA LA PULE.

E haalele no na Kaamahu ia Honolulu nei i na hora 9:15 A.M. a me 1:45 P.M. o na Poaono. Ke huli hoi mai, e hoea ana i Honolulu nei ma na hora 3:11 a me 5:26 P.M

Ma na La Pule, e haalele ana ke Kaamahu ma ka hora 9:15 A.M. E hoea hou mai ana i ka hora 5:26 P.M.

Na Palapala Uku Puni:

Papa Ekahi - - $1 75
Papa Elua - - 1 25

F. C. Smith,
Agena Ohua a Palapala Nui
ok 21-tf

Kuai Emi Loa! Kuai Hoopau!!
Aia ma ka Halekuai o
KU KIMA.

Helu 411, alanui Nuuanu, Helu 59 maluna.
               
E hoomaka ana ma keia la aku no eha pule wale no.
               
Na Kalakoa o na waihooluu like ole, he emi loa.
               
Na Papa-mu nani, he 40 keneta no ka i-a.
               
Pela me ko na kane mau lole maikai. Emi loa ke kumukuai.
               
Na paa lole kamalii, oluolu ka auhau.
               
E hele mai i ikemaka, aole lohe pepeiao.
ok 14-2mh

W. H. DANIELS,

[ BILA DANIELA]

A gena Kuai a Hooponopono Aina, Mea Hana Palapala Kanawai, Mea Ohi Aie a pela aku.
               
O na hana a pau e haawiia aku ana iaia, e lawelawe no ia me no me ka eleu a me ka emoole.
               
Keena Hana a me Wahi Noho, aia ma Wailuku, Maui.

mei6-mk.