Ka Makaainana, Volume IV, Number 22, 25 November 1895 — Page 8

Page PDF (909.14 KB)

8 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 25, 1895.

[Koena mai ka aoao ekahi]

make ana, ua ano kahiko a alua mai, a he ano hapapau no hoi kahi papale a me kona aahu, he kohu wahine kuaaina loa no.
               
Pau na mea a'u i ike ma nei wahi, a oiai, he mau mea e ae no kahi, ua hala loa aku ia mai ko'u mau hoomanao ana. KALAE.

O ka moku a me Kekaulike, he hoike ia no kekahi nu hou pili aupuni e hoea mai ana; a i ole, he Aliiwahine no ka make, o ia paha na Iliohae o ke kai.
               
O ka hiki ana mai o Kekaulike maluna o ka moku, he hoike ia no ka hoea ana mai o kekahi lono hoolele hauli, a i ole, he puiwa.
               
Ina ua pili ko Kekaulike kau ana ma ka moku a holo mai no kekahi hana, he hoike apono e loaa mai ana mai kekahi aha mana piha mai, no ka pono o ka Moiwahine, alaila, he nu hou ia, a he lono puiwa ia. Alaila, o ka moku iho la ka elele ahailono, a o Kekaulike ka nu hou.
               
O Kekaulike no ka Ahamana, a o Kekaulike no ka pono. A oiai, o Kekaulike, he Aliiwahine, a no ke aliiwahine ka Moiwahine ka pono i hanaia i Kekaulike o ka lehulehu.
               
He aliiwahine o Kekaulike ua make, pela no hoi ka Moiwahine ua hoopauia oia, ua hoopaa pio ia, a ua make iloko o ka nele i kona Aupuni.
               
Eia nae, ke lawe mai nei ka moku i ka hana a kekahi Aha Mana piha no ka pono o ke alii ka Moiwahine, a ua hiki mai la i ka uwapo, a ua hookauia aku la maluna o ke kaa Moi ua olelo hooholo apono la a Kekaulike o ka lehulehu.
               
A ua kau ae la o Kekaulike (Olelo Hooholo a ka lehulehu) maluna o ke kaa Moi a huli hoi aku la ma ke alanui Papu, ke alanui i kulaiia ai mai ka mana mai o na mea kaua, a ke hiki aku la i ke alanui e Moi ai (Alanui Moi). A malalo no hoi o ka "hoihoi ana a ka mana o na mea kaua," (i kulike ai me ka hoi hou ana o ke kaa Moi ma ke alanui Papu, e hoi hou ai ka Moi.)
               
Ua ike ka mea nana ka moe, "ua kahiko o Kekaulike a ua alu'a mai." Eia paha ke ano: I ka wa e Moi ana ka Moi, ua ikeia oia he Moi; a i ka wa i kapaeia ai oia, ua makaainana iho la oia.
               
"A he hapaupau kahi papale me kona aahu, he wahine kuaaina maoli no." He hoike maoli no paha ia no ko ka Moi ano makaainana.
               
Ma ka nana ana i ko Kekau like inoa, ua hoike mai oia, ua kaanaia ka pono, a ua ola mai la mai kona waiho make ana no aneane ekolu makahiki. Nolaila, nanaia aku! A me he la, ua hooiaia i ka la 27 o Okatoba. Pela paha, aole paha; aia no i ke koho ana. Aka, na ka oioi mua ka loaa, ke nui no ka wini ana.
               
Ua ike mua no ka hoi oe ua hooiaia, a heaha ka mea o ka lohi ana?
               
I kali wale ia no i ka lehulehu, a no ko Kekaulike ike e ana, holo e mai nei oia mamua e hai e mai ai ia kakou.
               
A eia ka papa manawa a Kekaulike i ike aku nei no na la a ka lehulehu e noho mai ai e noonoo. Ke koi la no kekahi e hooholo loa no i keia mahina ae, a ke olelo la kekahi i ekolu mahina; mamua na hana e ae e hana ai. Ke i mai la hoi kekahi ina e loihi loa ana ka hana no na mea e ae, e komo loa aku ana no iloko o eiwa mahina 1895 Dekemaba, Po---1, 3, 5, 1896 Ianuari, Po----4, 6, 1. Feberuari, S---- x 2 4. Maraki, S---x2,4 Aperila, Po----3, 5, 1. Mei, Po----5, 1, 2. Iune, Po----1 3 5. Iulai, Po----3 5, 1.
               
Ke manao la kekahi poe, iloko o keia mau la e hapaiia ai ka noonoo ana o ko ke 'lii pono; la 9, 18, 27, a me 28 iloko o ehiku mahina Nolaila, he mea pono no ke nana aku. Aole no nae i lokahi loa lakou no kela mau la i hoikeia ae la maluna.
               
Ke olelo ae la kekahi poe, he ano aupuni ano e aku ana ko Hawaii mahope o ke Aupuni e ku mai la i keia wa, ke manaoia la e hoololi i inoa okoa ko ua Aupuni la.
               
O keia iho la na olelo i puka ae mai ka waha ae o na kanaka o ka moku a Kekaulike i kau mai ai, a i loheia aku e ka lehulehu i hiki aku ai i ka uwapo. Nolaila, o ka akoakoa ana o na kanaka ma ka uwapo, he hoike ia no na lono like me ka hauwawa.
KILOKILO DIMERATA.

Mokumahu Mauna Lebanona.

Kakahiaka nui o ka Poakolu iho la i ku mai ai ianei no ka manawa mua loa ka mokumahu Mauna Lebanona mai Iokohama me ka piha ukana no kekahi mau hui kalepa Kepani o onei a me na eke leta Mawaho ae o ia he 52 ana mau ohua Kepani no keia awa. He 14 na la holo mai ke awa i hoikeia ae la, a he 3,350 ka nui o kona mau tona. Auwina la Poaha i nolo loa aku ai no ka Akau.

Aohe a makou moolelo i keia puka ana aku, oiai, ua lilo loa ka mea kakau i ka makaikai i na hana hookelakela a Ela Bene a me Ane Bele ma Sekotia, a ua poina i ka hoouna mai i ka hoike piha o kana misiona.
               
He mau la aenei i hala ua hopuia o J W Kaikainahaole no ke kuai awa me ka laikini ole, a imua o ka Aha Apana i ka Poakolu iho la, ua hookuuia oia. A no kona hewa kuai waiona me ka laikini ole, ua ahewaia a ua hookauluaia ke kau ana i ka hoopai.

KELA A ME KEIA.

Kumukuai o ke kopaa, 3 3-8 no ka paona.
               
Poaha iho e ku mai ai ke Kopatika mai Kapalakiko.
               
E weheia aku ana i kula olelo Enelani ma Wailau, Molokai
               
Ke halii la ka ohu nee hapapa ia luna o Mauna Loa i keia wa. Nui aku la ke anu.
               
He 22 mau ma'i lepera a ke Kilauea Hou i hului aku ai no Kalawao i ka Poakolu iho la.
               
Ma ka mokumahu Lebanona i hoihoiia mai ai he $760 Hawaii i laweia aku e na poe kaahele mai nei aku no Iapana.
               
Ua hoole loa o Haki i ke kamailio pu ana me na poe kakau nupepa o Kapalakiko no na mea pili i ke kulana ma Hawaii nei.
               
Eia ke lawe hele ia nei he palapala noi no ke kakauinoaie mai, e noi ana i ke Aupuni a kalaia ae ke koena o na pio kalaiaina e paa mai nei ma Kawa
               
Ua huli hoi mai ma ka Maripo sa o Kale Kalaikona, loio, kekahi o na pio kalaiaina i kipakuia no na aina e. A ua lawe iho oia i ka hoohiki a e hoomau aku ana ma ka lawelawe ana i kaha oihana i maa.
               
Ke lonoia mai nei e hoouna aku ana ke Aupuni he Komisina Kuikawa no Honokaona, Kina, e ninaninau pono ai no na mea e pili ana i kekahi mau Pake i komo mai i Hawaii nei malalo o na palapala aelike hana.
               
No ka hoike ole aku o ke Kapena o ka mokupea Haka fila imua o ka oihana makai he 48 hora mahope iho o ka nalowale a mahuka ana o kona luina, nolaila, ua hoopaiia oia he $10 me na koina imua o ka Aha Apana i ka Poalima nei.
               
Makai o Apua i ke aumoe o ka po Poaono nei, i hoohua mai ai mai ka puhaka mai o Mi sasa Rose Apaki Manuwai, he keikikane nui mohaha, a o ka lua iho la hoi ia o ka laua mau hua ohaha i haawiia mai. A o ia ka makou e kalokalo ae nei i na Mana Lani, e hooloihi mai i ke ola o ke kama opio hou.
               
O Keaka Holo, ka haole i hopu a hoopaiia ia no ke kuai waiona me ka laikini ole, a i hoohalahala loa imua o ka Aha Kaapuni ua mahuka iho nei a ua manaoia ua hala i Kaleponi, eia ka, aole. Ma ka Malulani o ka Poalima iho la i hoihoiia mai ai oia mai Kailua mai me ka paa o kona mau lima i ka hao.
               
Ua ahewaia e ka Aha Apana mamua aku nei o Kimo Kukona no ka hewa aihue, a ua hoohalahala loa aku nae oia imua o ka Aha kaapuni. A ua waihoia aku nae he pane e hoike ana o ua Kimo Kukona la, ua make oia maloko o ka Halemai Moi wahine he mau la aenei i hala, a ua kapaeia kona hihia.
               
Ua ulele hakaka ae he elua mau luina o ka mokupea H. Haka fila i ka Poakolu iho la ma alanui Nuuanu, a o ka hope o ia no ka poonao ana o kekahi i ka maka o kekahi a kokoke e hemo ka onohi iwaho. Ua laweia ka meai i eha no ka Halemai Moiwahine a aia malaila e lapaauia nei.
               
Ua loheia mai nei mai Wailuku, Maui, ua pau ko E Helekunihi noho lunakanawai apana ana no ka manawa a ua hoopiiia oia no ka lawe i ke kipe. Poaha iho ka oia e hookolokoloia ai. O kana wahine no ka ka hoike nui ma ko ke Aupuni aoao, a imua ana no paha hoi o Kalua e hookolokoloia ai.
               
I ke kakahiaka nui Poakolu nei, na loaa aku iloko o ka lepo opilopilo pohopoho ma Ewa iho o na hale holoi lole o ke Aupuni, kela Pukiki elemakule e ike mau ia nei ma na alanui, me ke ano nawaliwali, i kekahi makai ua kokoke e nalowale loa. Ua hukuiia ae oia a hemo a laweia no ka Halewai, a ilaila i hoauauia ai a hookomoia i lole hou nona a hookuuia e hoi.
               
Imua o Lunakanawai Kaapuni Wai tina i hooloheia ai ka hoopii a na luina o ka moku kalepa Dono Adolofo, e pili nei makai o ka uwapo o ka hui kaamahu, kue i ke kapena no ka hookaa ole ia aku o ko lakou uku hana. Ua ae ke kahu o ka Aha i ka lakou hoopii a ua kauohaia ka Ilamuku e hoomalu i ka moku a e kuai kudala aku i wahi e ukuia ai na koi a kela poe. O ka Poakolu ka la e kuai kudala ia ai.
               
Ua laweia ae no ka hookolokolo ana imua o ka Aha Kaapuni kela Pake nana i hou i ka pahi i kekahi keiki Pake ma Kikihale aenei a make mahope mai, i ka Poalima nei. Mahope o ka pau ana o na oleloike a me na hoonohonoho ana a na loio, ua komo ke kiure iloko o ka rumi a puka mai la ka olelo hooholo e ahewa ana i ka mea hoopiiia. Ua noi ae na loio pale no kona hookolokolo hou. Na ka Aha i koho i mau loio nona.

Hoolaha Luna Waiwai Banekarupe.

Oiai, ua hookohuia na mea no laua na inoa malalo iho nei i keia la i mau lunahooponopono no ka Waiwai o TIN SANG WAI & CO., he poe i banekarupeia, ke kauohaia aku nei na poe a pau loa e hooia koke mai i ka lakou mau koi e kue ana i na mea banekarupe i oleloia, a o na poe a pau e aie dala ana ia lakou ke hoolahaia aku nei e hookaa koke mai ia mau aie i na mea no laua na inoa malalo iho.
WON G CHONG.
NG GANG.

Hanaia Honolulu, Novemaba 22, 1895.
nov. 25---3 pl.

Waiwai Hou.
Waiwai Hou!
Ma ka Halekuai o
SING LOY
[SINI LOI.]

51 & 53 Alanui Moi, Honolulu.

Na Lole o na Ano a Pau.

Na Palule Keokeo o na Kane o na Ano a Pau,

Na Palemai Huluhulu o na Kane a me ko na Keikikane,

A pela aku, a pela aku, a makena wale.

He nui wale aku o na waiwai like ole hiki ole ke helupapa aku. E naue mai a e ikemaka no oukou iho.

no v 25-mp