Ka Makaainana, Volume IV, Number 22, 25 November 1895 — HIHIO NO KA PO. Na Wehewehe Kuliu a ko Makou Kilokilo. [ARTICLE]

HIHIO NO KA PO.

Na Wehewehe Kuliu a ko Makou Kilokilo.

īa'a e naaea ana i Va hiolaiii ma ko*u wahi moe i ka wanaao La Pule, Okatoba 27, UH'halawai la me a'u uei hoikeia.ana iloko o ka hihio moeuhane, a peaei no ia: He nui no na mea e ae i okuku ae. iloko o nei wa o ka hihio ana, eia nee, ua hiki ole loa U'» ke a o na mea a'n i Loomanao fti, o ia iho nei: Lauahea ae nei ka hoi ka lono tĪ3 ae he moku me ke wuhine o lunp, oh o Kekaulike, a m~ai Hawaii m j paha, a aia ke hookomo und la i ka nukn o Maoii&Ia, e hoekoonoloa Ouai ai hoi iloko nei o ka lai o ke awa o Kov.. Haohao iiio ia ko'u uhane, 110 ka mta, ua o>ake mua hoi nei Alii. Ka'&ae aku nei ka hoi kaoi) o ka lehulehu i kai a owau ►pn'aku nei kekahi. A ia J u e iho aoa i kjii o Alanui Papu, makai iho o *a Hale Dat-e. ua holo ae lt. ke k <a o ke A ii ka Moiwahiue aae elua lio, a i ano like loa n hoi me ke kaa Moi. Koaio hou iho ia uo ka haohao ia'u. no ka mea, pehea la i aeia ai nei auo haua oiai uo ke Aupuni Repi<b4ika (oUgr.resis) o nei wa e ku ana, A i nei wa no wwe hoi, ua piii m?n la u.a moku Is, he mokukuna i ano like loa me sa Liholiho, Ka Moi, a Neki Mele puha, & ma ka uwapo o ka Malnlani i pili mai ai. Ua pilia aku ia wahi ine ka lehulehu, e ake ana e ike like x ke I uei wa uo uae hoi i huli hou mai ai ka lehuIeLu no ukd nei } a pu mui la uo hoi kahi, a uaawaho pono iho o ka hale o ke kupakako kpai papa o Lui Ma, ma Alanm P«pu no, a makui pouo ihoo hale.o ku Lnua Awa, ua kaalo iuai ia ke kaa o ke Ahi me ke Aliiwahine, o Kekaulike, 1 ka hoi o ua Kama- ! *hikant> r>pio eola nei, a hni aku k o'u mau maka me kona, a hiu\wi j|ku !a au i ke aleha iaia ma kaolelo muoU tku uo a iuv ke kuuou uau uo hoi kahi me pu aku uo i ko\x pāpale iu mai no hvi kek i ka hoomaikai ana me kē kunou anu mai. Eia o ; ,e Ikm, i like loa kc;m ht«ehtu i iu i ko koi>a wa mauu;;- aku o keua

make ani, na ano kahixo a alaa mai, a he ano hapapau no hoi kahi papale a nae kona e ahu, he kohu wahine kuaaina loa no. Pau na mea a'u i ike ma nei wahi, a "oiai; he mau mea e ae no kahi, ua hala loa aku ia mai ko 7 r. iuau h )omanao ana. Kala^. 0 ka moku a ine Kekauhke, he hoike ia no kekahi nu hoi' pili aupuni e hoea mai ana; a i ole. he Aliiwa īne no ka uiake, o ia paha na Iliohae o ke kai. 0 ka hiki ana mai o Kekaulike maluaā o .ka moku, he hoike ia no ka hoea ana mai o kekahi lono hoolele hauli, a i ole, he puiw?). loa ua pili ko Kekaulike kau ana ma ka moku a holo n.ii uo kekahi hana, he hoike apono e loaa mai ana mai kekahi aha maaa piha mai, no ka pono o ka Moiwahine, alaila, he nu hou ia, a he lono puiwa ia. Alaila, 0 ka mok'i iho la ka elele ahailono, a o Kekaulike ka nu hou. 0 Kekaulike uo ka Aha mana, o Kekauli ke no k,i pono. A oiai, o Kekaulike, he ke aliiwahine ka Moiwahiae ka pono i hauaia 1 Kekaulike o ka lehulehu. He aliiwahine o Kekaulilie ua make, pela no hoi ka Moiwahine ua hoopauia oia, ua hoopaa pio ia, a ua make iloko .o ka uele i kona Aupuni Eia nae, ke lawe mai nei ka moku i ka hana a kekahi Aha Mana piha no k i pbtio o ke alii ka Moiwahi ne, a ua hiki mai la i ka uwapo, a ua ho6kfrui.-i aku la maluna o ke kaa Moi ua olelo hooholo apono la a Kekknlike o ka lehulehu A ua kau ae la o Kekaulike (Olelo Hooholo a ka lehuleha) aaaluna p ke k«a >foi huli hol aku la -ma ke alanui Papu, ke alanui i kulaiia ei mai ka mana mai o na mea kaua, a ke hjki aku la i ke alanui e Moi ai (Alanui Moi). . A inalalo no hoi 6 ka "hoihoi ana a ka manp. o n« mea kaua/- (i kulike ai me ka hoi hou ana o ke kaa M.oi ma ke alanui Papu, e hoi hou ai ka Moi.) Ua ike ka mea nana ka moe, "ua kahiko o Kekaulike a ua alu'a mai." Eia paha ke atAO: I ka wa e ;Moi ana ka Moi, ua ikeia oia he Moi; a i kR wa i kapaeia ai oia, ua makaainano iho laoia. ,{ A he hspaupau kahi papale me kona he wahine kuaama maoli no." He hoike maoli oo paha ia no ko ka Moi ano makaaiuaiia. Ma ka oaaa ana i ko Kekau like inoa, ua hoike 'naai oia, ua kaanaiu ka{ pono, a ua ola mai la mai kona waiho make aua uo aneaue ekeilu makahiki. Nolaila, aauaia aku ! A nue be la, ua

hooi&ia i ka la 27 o ok&toba. Pela p.iha, aale p.iha; uia a->. i kekoi;<>i.Lv. Aka, ni ka oi- 1 lUUii k:i !oaa,- ke tiui no ka wini ana. Ua ike raua 110 ka lioi oe un hooiaia, a heaha ka mea o. ka lohi finji ?. ī kali wa'e ia no i ka lehulehn. a no ko K>kaulike ike e aaa, holo e mai nei oia mamua e hr.i e mai ai ia kakon. A eia ka papa a Kekaalike i ike akn nei no na la a ka lehu)e]vri e noho moi ui e noouoo. Ke koi la tio kekahi e hooholo loa no i oi;.hina a ke olelo la kekahi i ekolu m i hina; na ha >a eae e hana ai. Ke i mai la hoi kek»hi ina e loihi loa ana ka hana no' ua tnea e ae, e komo loh aku ana no o eiw i muhuu; 1895 Djrkemab », P<> — 1 3,c. 1806 laanari, P0—4,0.1. F< b m-ri, S—-x 24. M-raki, S—x 2,4 4perila, Po—3, 5, 1. Mei. Po — 5.1,2. luoe, Po—l3 5. loiui. Po—3 5,1. Ke manao la poe, il> ko o keia mhu la e hapiaia ai ka noonoo ana o ko ke Mii pou v ; la 9. 18, 27, a iue 2S. iloko o ehiku mahiua N'olhi In. he iwea pono uo ke muia aku. A >!e no nae i lokahi loa iakou lio keln oiau la i h<ukeia ae ia maluna. - Ke olelo ae l i Kek.-ihi poe, (*e ano Hupuni ano e -akn an < ko Hawaii mahope o ke Aupuni e ku tnai la i keia wa, .nanaoia la e hoolo i i inoa okoa ko ua Aupn m la.

0 Keia iho la na olelo i pu<a se mai ka waha «e o na knnaKa o ka moku a Kekaulike i iu.u mai ai, a i 1< heia aku e «• a lehulehu i hiki eku ai i ka uwapo. Noluila. o ka anr. o na kanaka mn ka uwapo,- he hoike ia iio. na lono hke me ka hauwnwa. Kilokilo Dimkkata.