Ka Makaainana, Volume IV, Number 23, 2 December 1895 — Page 5

Page PDF (919.26 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 2, 1895 5

kona mua, aka, o na mea pili mahiai a e pomaikai ai hoi o na poe mahiai ka mea nui . O F.M. Sw an zy ( Sawanase ), hu nona a Kale Kauka i make, a o kekahi lala hoi o ka hui kalepa o T .H. Davi s i Ma, ka pere s idena . Ua manaolanaia aole io no e hoohaukae io ae ia ahahui hou me na hana pili kalaiaina e like la me ka paumaele o ko na mua.
                Kupaianaha io no na hoomaau, hookaau, a hoomahele ana o ke kanawai iloko o keia au o ehaa a ka hemolele i noho alii ae ai .
Ua hoopai da la wale ia no o Alapaki Luka, no kona ae okoa ana nae paha hoi kahi i kona hewa, a ua ukuia a hemo mai oia. Ke ole makou e kuhihewa i ke kanawai, ina e ku ka hewa, e hoopaa haoia, a i ole ia, e hoopai dala ia i palima i ka huina dala i koloheia. Oia, ua ae oia i kona hewa no ka aihue ana he $ 7,000 a keu, he $8,000 wale no kona hoopai. Nui no ka ikaika o n a poe hoeueu manao aloha nona a no kona ohana.

-

                No ko Mele Akau ae ole i na pelo a me na m ali leo hou aku a kahi haumana i puka pono mai o ka "waimapuna o Punahou," Ede Wudewada, nolaila, ua hoopaiia oia e noho paahao i Kawa no hookahi makahiki e hana oelea ai. Ke hoaoia nei e loaa he hookolokolo hou ana nona, ke loaa hoi. Ea , o keia paha hoi ka hoike oiaio loa no kona ike pono ana i ka wai mimilo o kela " waimapuna o Punahou." Minamina wale ka ike i lu wale ia mamuli o ka manao paakiki a piha haakei. E lilo keia i kumuao no na poe opio kane e aku, mai no a pao wale i ka huewai a na makua i pulama ai, o kau mai no auanei ka hoopai, noho i ke puhi, a ike no i ka awaawa o ka ua hana.

-

                Ina o ka hoopuipuiia ae o ka Waihona Aupuni ka mea nui o keia mua iho, aole anei hoi he mea pono e hookauia aku ke koikoi maluna o ka oihana mahiko, no ka mea, o ia ka oihana e loaa nei ke kokua nui ia e ke Aupuni. He mea oiaio ke hookaumahaia aku ia poe ona waiwai, aohe no e nele ana ko lakou alala ae, no ka mea, he hoopa ana aku hoi ia i ko lakou mau ekeeke.

-

                O ka auhau pono loa paha hoi e kau ai maluna o ia poe, e duteia kela a me keia paona kopaa e hoopukaia ana i na aina e. Ke loaa ia auhau, loaa pono ua poe uku nui ole la i ka auhau. Eia nae, ua pakele lakou malalo o ke kuikahi panailike. Ina no hoi paha aole ia, ina no la aohe e kala kahiko i kaula ai. He mea oiaio loa o lakou na poe uku a uhau uuku loa. Ua oi loa aku no ko ke kanaka ilihune auhau i ko lakou.

-

                He kula po ia a ka Papa Hoo naauao e makemake nei e wehe, ma ka halekula o Koleaka. No elua hora e kula ai mai ka hora 7 a ka hora 9, a ua noa i na mea a pau. Aohe maikai aku a koe mai o keia hana a ka Papa Hoonaauao, loaa kahi e hoolakalaka a e hoolauna ai o na opio kane a wahine. Owai ana la na makua makee e ae i ka lakou mau lei e hele i keia kula po ? Ua kupono wale no no na kane, aole hoi no na wahine.

-

                Aohe i loaa he manao oluolu i ka Papa Ola e kono mai ia makou a i na nupepa e ae e ukali pu aku i ka huakai i ke Kahua Mai Lepera. Ua loaa o "kapakahi Manuia" i ka Papa, no ka mea, ua kono ae i na poe kakau o ekolu nupepa namu, Adavatai sa , Hoku a me Buletina, a me kekahi wahine kakau nupepa malihini o Kikako mai nei. I aha ai no la hoi ka hana kapakahi ana?

-

                Imua o ka halawai ana iho nei o na poe mahiko, ua hoikeia ae he 10,963 ka nui o na poe paahana e lawelawe hana nei malalo o na mahiko. Nolaila, mamuli o ia hoike, ua hoomaopopoia aia la ihea ke koena aku o na Pake a me na Kepani, i hiki aku i ka huina o 32,000 a keu. Iloko o keia heluna nui o na poe e noho hana ole nei, eia no na mahiko ke uwe nei no na paahana, a ke laweia mai nei no hoi na Pake a me na Kepani.

-

                He mea maopopo ke aea hele nei kekahi poe o keia heluna nui ae la me ka hana ole. Nowai la ia hewa? No ke Aupuni no. Ua hoikeia ae he 12,000 paha mai loko ae o 22,000 a keu o na Kepani eia ke noho hana nei ma na mahiko, a o ke koena aku o ia heluna aohe i maopopo heaha la ka lakou hana. A o na Pake hoi, aneane he 4,000 mai loko ae o aneane e 16,000, eia nui ke hana nei ma na mahiko, a aohe i akaka ka hana a ka 12,000 aku i koe. I mea e maopopo ai, e hooholoia i kanawai hoopaa inoa.

-

                Ke mea mai nei paha hoi kahi poe makamaka heluhelu o makou i ka piha moeuhane o keia pepa. I ko makou manao no hoi, he mea heluhelu maikai no hoi ia, i oi aku hoi i ko kekahi mau moolelo. No makou iho, he hoihoi a he hoohialaai loa makou ia mau mea, a no ia kumu no hoi i hoopukaia aku ai.

-

                O ka hoomaikai i ke Akua, o ka Pe residena Kole ia i kukala ae ai no ka Poaha nei, eia nae hoi, he la hookahakaha paikau ia no na koa. Apiki no paha, he hoomaikai hoi i ke Akua, eia ka hoi he la paikau. Aole loa pela ka malamaia ana o ia la ma Amerika Huipuia, aka, e hoomanao i ke Akua a e hauoli hoi no na pomaikai i loaa mai.
                He kope o ka nupepa Ko Hilo
T aribiune ka i loaa mai ia makou Ma ke kilohi ana i kona mau aoao namu a me na hoolaha, ua ano maikai n o mai na apulu kahiko mai o ka Pi Ki Ada v tai sa , i hooliloia aku hoi i ko Hilo hui hoolaha nupepa e ka Hui Pai Kekake Hawaii. A o ke kolamu a oi o ka aoao eha, ma ka olelo Hawaii, he keu a ke ano ole a me ke kapulu, e hoike mai ana ua kupono ka mea nana i kakau i na manao Hawaii e ao hou i kona olelo makuahine. No $5 o ka makahiki, aohe e ola i na oiwi, oiai, ua ahona no ka $2 i KA MAKAHAINANA nei.

-
Ka
Papa Ola no Kalaupapa .

                Ua hala nui aku no Kalaupapa, Molokai, i ke ahiahi Poalima nei maluna o ke Keauhou, i lawe aku i na lala o ka Papa Ola ma ka huakai nana hapalua makahiki mau. Ua ukali pu aku ma keia huakai a ka Papa Ola ke Kuhina o ko na Aina E , H.E. Kupa, ka Bihopa o Panopoli s a , a me elima mau hoahanau e noho paaua aku ana iwaena o na poe ma'i, na poe kakau nupepa o na nupepa Buletina Ahiahi, Hoku, a me ka A da vatai sa , na poe kauka lehulehu, a me kahi poe e ae i konoia.
                O ke aumoe o ka Poaono nei e huli
hoi mai ai, aka, a ole i hiki mai a ka hora 9 paha o ka po nei. No ka hopohopoia ua halawai ke Keauhou me ka poino, nolaila, ua hoounaia ka Mikahala i nehinei, mahope iho o kona ku ana mai, e holo e huli a e hoomaopopo ina paha ua pilikia. Aole no i halawai iki ka Mikahala m e Keauhou a hiki wale no i ka hora 4 o ke ahiahi nei. I ulolohi loa ka no ka nui o ka ino o ke awa o Kalaupapa, a ma Kaunakakai i kau nui ai na poe i holo aku nei a hoi mai la i ka po nei.

-
Aila Mahu
Inoino .

                Ma ka mokumahu Lebanona i loaa mai nei i kekahi haole kalepa maanei he 500 pahu ailamahu Rukini. I ke anaia ana iho nei maanei, ua loaa he 107 degere o kona ikaika a. Oiai hoi, malalo o ke kanawai, aohe aila e hiki ke kuaiia maanei malalo o 115 o degere ikaika a, nolaila, ua hooholoia kela poe pahu ua ino a ua hiki ole ke hooliloia maanei, a hookahi no alanui i koe, e hoihoi hou aku no kahi i laweia mai ai. Ua hoaoia e hoolilo aku i mea hoaa ahi, eia nae, aohe lilo iki. He $2 ka ka lilo no ka pahu hookahi, nolaila, ua oi loa aku ka pii mamua ae o ka aila Maleka.

La 28 o Novemaba .

                He hookahakaha paikau ka na koa o ke Aupuni Repubalika i ka Poaha iho la. Ua hoomaka ke kai ana o ka huakai mai ka hale paikau mai a komo iloko o ka pa alii a puka ma ka aoao makai nei, huli a iho ma ke ala nui Moi a pii ma alanui Alakea a alanui Ema, hele ma alanui Kula a iho ma alanui Papu, pii ma alanui Hotela a alanui Rikeke, pii malaila a alanui Beritania a pii loa a ke a lanui Alapai, noi mai ma alanui Moi a hiki hou i kahi i hoomaka ai . Ua kokoke no hoi e hiki i ka hale paikau pau kekahi poe haole i ka hina ilalo mamuli o ka hiki ole ke hele hou aku, ua hele a eha. Auamoia a hiki i ka hale paikau I ka wa o ia poe i hina nui ai ilalo, ua olelo ae kahi poe wahapaa - " A loaa i ke kolera!" Nui ka hu o ka aka no ia mau olelo. He lolewawae ahinahina ko kekahi poe koa o ka hele ana e hookahakaha, a ua ku ole no i ka hie. Ua lehulehu no na poe makaikai i hiki ae ma ke Kuea Halealii.

-
Ahahui
Hawaii Opio .

                He ahamele ka keia ahahui i haawi ae i ka po Poaono nei, maloko o ka hale o ka Ahahui Opiopio haole, i loaa ai hoi he waihona kuai buke, nupepa, a mea heluhelu e ae no ia ahahui. Oiai hoi, aohe palapala komo i haawiia mai no makou, ua maopopo ole ia makou na mea i hanaia, eia nae hoi, ma ka loheia mai he keu ka a ka ole loa a ua nui ole no hoi na poe i hele ae, eia nae, ua hoaoia mai no ka e hana e like me ka hiki. Lohe mai no nae hoi makou he poe okoa ka i hoomaamaa nui iho nei i na himeni, a i ka hora hope loa aole ia poe i nele aku, aka, ua pau nui aku no ka imi wahi ola ma kahi wahi okoa aku. E like no ka hoi me ke ano kamalii no o ia poe, pela no i kamalii ai na hana. Nolaila, o na poe i himeni ai ia po, he poe ia i hoomaamaa mua ole, a no lakou hoi na mahalo ana a na poe i hele, aka hoi, no makou iho, aole, no ka mea, aohe makou ilaila. Ole loa no ka hoi.

-

                Lapuwale kela wahine o ka hele ana mai a ma ke alo o ke keena o ko makou Puuku i ka auwina la Poaha iho la a hoeha i kana kane me ka hailuku ana me na uinihepa. He keu no hoi kela a ke kane oluolu, aohe hoopa aku i kana wahine. Ua loaa he eha iaia, a ua uhi like ia no hoi laua e ke daimonio.
                Pakele mai pau i ke ahi ke kakela
e noho nei o kekahi o ko makou hoaloha i keia kakahiaka, oiai na elelo ana ole o ke ahi e hamu ana i na pono kino o loko o kekahi rumi i pili loa me kona, a e ole na kokua ana a ka lehulehu pio ai. A malaila aku ke Kauka Talamage kahi i im i pono ai i ke kumu o ke ahi. A wahi a ua Kauka ne i , no kekahio ka ke kumu. Mahalo ia oe e Mi s ita Do c te r .