Ka Makaainana, Volume IV, Number 23, 2 December 1895 — "MALOO NA IWI I KA LA." [ARTICLE]

"MALOO NA IWI I KA LA."

Mahope iho nei o ka ike aua* o ka ohua palemo oili alaula, ka Pi Ki--AdaTatpJsa> aohe i ko kona iini uu ka huikala ole ia o na pio kalaiaina, ua loli ae kona alelo a olelo ae la aohe no e hewp. ke hookuuia ua poe i koe i keia la, mauiua ae hoi o ■ka waiho auu aku a no kahi wa mahope aku. O ka ia, e ka hoahauau namu, a e luluhuia pu hoi kakou uia ia uiauao hookahi.

Aohe ia he uiea hewa o ka "hoihoi mai o ke kaunu ana a i "hookahi wai o ka like" ma ia kuaauhaua. A peliea hoi ke Kuokoa? E huikalaia ua pio a pau loa, o ka makou pule īuau ia, aoka makou uoke iUo la 110 hoi ia, e kikeke ai i ka waihoua o ke aioha» iua hoi he waihona kahi iloko o na puuwai o ua ppe ia lakou ku maua, a hiki i ka hemo paii 4oa aua uaai o ua poe pio i koe aku. Ua iiio ka Ahahui Paahaua a ilooiako o ua Poe Mahiko i uiea ao ke *u i hala. I keia uiau 1« iho la 1 malauiaia ai ka halawai makahiki U& pau ka ahahui kahiko, a ua kukuluia ae he ahahui Uou maluua o koua opak i iu mokiiki ia aku la, a ua kapaia ae o ka Ahahui o ua Poe Mauiai Uawaii. Aoh<> uiau piU kaiaiaiu* a keia ahi|huī hou e, hke l* eue k*

kona mua, oV 8 , o mea'-pili a e\,poma.ik&i ai hoi n ua poe n>rthiai ka uiea nui. 0 Swar»zv (Hawnne.? 0 ), buiiona a Knle Kauka i make, a o kekahi laīīlu'i o ka hui kalepa o/I. 11. Davisi Ma, <& peresi(leno. Ua manaolauaia nvle io no e hnohankc.e io ae ip, ah&hui hou nio. na haua pili kelaiaina e hko hi me ka paumaelp, o koua imiar

Kiipaiauaha io. uo na li'.;oma v au, hookaau, a hoomrt)iel(? aii» o ko kan;»wi:i iloko o keia ar t «)(rbaa a ka homolele i noho alii ae ai. Ua hoopai dala wale ia no o \h:paki Lukf>, dj» kon?. oe ok«;<i au ( « nae paha hoi kahi i koua hewa, aua ukuia a hemo mai oia, Ke ole makou e kuhihewo i ke kanawai, ina e ku ka hewa, e hoopaa haoia, a i ole ia, e hoopai elala ia i paliina i ka huina dala i koloheia. Uiai, ua ae oia i kona hewa ī!o ka aihue ana he .$7,000 a keu, he $8,000 wale no kona hoopai. Nui no ka ikeika ona poe hot?ueu manao aloha nona a no koua ohana.

NAkau ae ole i na pelo ame na mali leo hou aku a kah i haumana i puka pono mai oka "waimapuna o Puna hou/' Erle Wadewa(la, nolaila, ua hoopaiia oi-a e ii()}io paahao i Kawa no 11ookahi - makahiki e hana oalea ai. Ke hoaoia nm e loaa he hookolokoln hou ana nona, ke loaa lioi.i Ea»;o keia paha hoi ka h'oike oiaio loa no kona ike pono aua i ka wai mimile o keia '"waimapuna o Punahou/' Minamiuia wale kā ike i lu wale ia mamuli o ka manao paakiki a piha haakei. E lilo keia i kumuao no na. pōe opio kane e akUi mā? no a pao wale i ka huewai u na makua i / pulaiiia ai, o kau mai no auanei ka hoopai, noho i ke pu-hi, a a ,ike 110 i ka awaawa o ka ua hana.

Ina o ka . hoopuipuiia ae o ka Waihona Aupuni ka' mea nui o keia mua iho, aole anei hoi he mea pono e hookauia aku ke koikoi maluua o ka oihana inahiko, no ka mea, o ia ka oihana e loaa nei ke kokua nui ia eke Aupnni. Ile mea 'oiaio ke hookaumahaia aku ia poe ona waiwai, aohe no e nele ana ko lakou alala ae, no ka mea, he hoopa ana fku iioi ia i ko lakou mau ekeeke.

0 ka auhau pono loa paha hoi e kuu ai maluna o ia poe, e duteia kela a rae keia paona kopfla c hoopukaia aua i na aina e. Ke loaa ia auhau, loaa pono ua poe uku nui olē la i kā auhau. Eia nae, ua pakele la kou o ke kuikahi panai like. Ina no hoi paha aolo i«, iua uo la aohe e ka!a kahiko 1

j ai He loa o ! ; iakou ua poe uku auli«a uuku I loa. U& 01 loa aku no ko ke > ilihuue auhau i ko lakou. '

He kula po ia a ka Papi Hoo- : naauao e makemake ne-i e wehe, ma ka halekula o Koleaka. No eluu hora e kuia ai mai ka hora 7 a ka hora 9, a U3 u»>it ina niea a pau. Aohe maikai aku a koe m>.i o keia hana a ka Papa Hoonaauao, loaa kahi e hoolakalaka a e hoolauna aī ) na opio kane a wahine. Owai ann la na makua makoo e ae i ka lakou mau lei e hele ī keia kula po ? U.ī kupono wale no no na khDf t aoie hoi no na y?h hine. - -i> :..'J ,v il . '•'.' : '■ ! Anhe i he eaanao oiubluT"

ka Papa Ola e koao mai ia niakou a i ua uupepa eaee ukali pu aku ika huakai i ko Kahua i Mai Lepera. Ua loaa o l,kapakahi Manuia" i ka Papa, no ku mea, ua koao ae i ua poe kakau o ekolu nupepa namu, Adavataisa, Hoku a me : Baletina, a me kekahi wahiue kakau nupepa mg lihini o Kikako neiai nei. I

aha ai no la hoi ka hana kp.pakahi anf. ?-

Imua o ka halawai ana iho nei ona poe mahiko, ua hoikeia ae he-10*963 ka nui ona poe paahana ē lawelawe hana nei ma lalo oua mahiko. Kolaila, -mamuli o ia hoike, ua hoomaopopoia aia ia ihea ke koena aku o na Pake a me na Kepani, i hiki aku 1 ka huiua o 32,000 a keu. Iloko o keia heluna nui o na poe e noho hana ole nei, eia no na

mahiko ke uwe nei no na paahāna, a ke iaweia mai nei no 'hoi na Pake a me ua Kepani.

He uiea maopopo ke aea hele īiei kekahi poe o keia helana nui ae la me ka hana ole. Nowai 1& ia hlwa? No ke Aupuni no. Ua hoikeia ae he 12,000 paha mai loko ae 0.22,000 a keu o na Kepani eia ke noho hana nei ma na mahiko, a oke koena aku o ia lieluna aohe i maopopo heaha la ka lakou hana. Ao na Pake hoi, aneane vhe 4 000 mai lokō' ae o aneane e 16,000, eia nui ke hana nei ma ria niahiko, a aohe i akaka ka hana & ka 12,000 aku i koe. I mea ,e maopopo »i, e hooholoia i kauawai hoopaa ii.oa.

Ke mea mai nei pahāhoi kahi poe makamaka heluhelu o makou i ka iiha moeuhane o keia pepa. I ko luakon mauao no hoi, he mea heluhelu maikai 110 hoi ia', i oi aku hoi i ko kekahi mau moolelo. No makou iho, he hoihoi a he hoohialaai loa makou ia maii mea, a \\o ia kāmu no hoi 1 hoopukaia akil ai.

0 ka hoomo\kivi i ke Akun, o Kole ia i kukfib\ re ai no ka 5 n nd, eia nae hoi, he la hi#viKa!i;tkaha paikau ia no na koa* no paha.

he hoomaikei hoi i ko Akeu, eia j ka hoi,'ae la paikau. Aole loa ■ pela ka malamaia ana o i& la T»a Amm'ka Huipuia, -aka, e I hoom'anao ike Akua a e nauoli ! hoi no n;• pomaikai i loaa mai. !

He kope o ka nupepa Ko Hilo Taribiun«= ka i h>?ia mai ia wiakou Ma ke. kiiohi ana i kona inau aoao p.emn a me na' hoo laha, ua ano maikai no mai na | apulii kahiko mai o ka Pi Ki I Adavataisfl, i hooaloia aku hoi ] i ko Hilo nui hoolaha nupepa j e ka līui Pai Kekake Hāwaii. ! A o ke kolamu aoi o ka -aoao ] eha, ?na ka elelo Hawaii, he keu ake ano ole a me ke kapulu, e hoike mai ana ua knpor,o ka meā ī kakau i na mauao Hawaii e āo hou i kona olelo makuahine. No $5 oka makahiki, aohe e ola ina oiwi, oiai, ua ahona no ka $2 i Ka Makauei.