Ka Makaainana, Volume IV, Number 24, 9 December 1895 — Page 5

Page PDF (929.79 KB)

HONOLULU, OAHU POAKAHI DEKEMABA 9, 1895. 5

mai ia haawina o ka pomaikai. He wahine oia, he mea i kaulana ma ke kakau nupepa, oia o Miss Kate Field Pehea la e maopopo ai iaia o ko ka lahui makemakeia me ka ole i ka hoohuiaina? E like ana paha oia me kahi poe kakau nupepa e ae, iwaena wale no o ka poai hemolele e imi ai, a ua lawa iho la ia.

-

                    Ina o ka oiaio kana i makemake ai, e pono oia e hele ae mawaho o ia poai moowini, e like la me Kale Nodahofa a me Kapena J.A. Pama. Aka, ina o ka manao o ka hapauuku moowini kana i ake ai e loaa, imiia aku iwaena o na mikanele Aohe no o makou hopohopo ana ina e waihoia ae ana ia ninau ma ke koho balota he mea maopopo e haule ana, ma no e hoaoia ana na mali a me na kipe ana. He kumuhana ia make kahiko.

-

                    O keaha la ka kakou e hiki ai ke hilinai. Mamua o ko W.O. Kamika holo ana aku nei no Nu Kilani, ua hoikeia ae e holo ana oia e hoomaopopo a e ao i ko laila kanawai hooponopono aina, a ke loaa ia ia e iaia, alaila, hoi mai e hooponopono ae i ka Kole keiki kamehai, kela kanawai aina i hooholoia iho nei. Ano hoi, ua hoike ae nei ka Pi Ki Adavataisa ua olelo aku nei ka oia i kekahi nupepa o Nu Kilani ua loaa no ka-ia kakou ko laila manawai aina. Eia he hoopunipuni maopopo loa, e hoike lea ae ana he mau hana poholalo no ko ka Aha Kuhina o keia Aupuni oehaa. Pehea no la hoi e hiki ai lakou nei ma ae ke hilinaiia?

-

                    Makau hou no lakou nei ma ae, mamuli o ke ulolohi o ke Keauhou i kela pule aku nei ma kana huakai i ke Kahua Mai Lepera. No ia ulolohi ana, ua manaoia ua lawe pio ia oia e na poe kipi o waho mai. Pioloke ka oihana koa ia mau po, e holo ana i o a ianei, a i loaa no kahi maha i ka hoea ana mai o ke Keauhou i kela po La Pule aku nei, a e ole no hoi ia, pau ka hopohopo ana.

-

                    Ua lilo i mea hauoli no makou ka hoike ana aku no ko S. Meheula kohoia ana i lala no ka Papa Kahu Waiwai o ka Ekalesia Anagalikana ma Hawaii nei. Akahi no Hawaii koko piha i koho hou ia mai ka make ana o ka Moi Kalakaua. Ua pono loa nei koho ana.

-

                    O ke au keia o na malihini, aohe haole ana no ka oiaio o ia mea. Ia Peresidena Kole i ho o ai iluna o ka mokukaua Beninetona i kahi la i hala iho la, ua ukali aku iaia he aliikoa malihini no Amerika mai, o Mekia Pulumi kona inoa, a he kanaka waiwai ka oia. Aole oia i loihi iho nei ianei, he mau la helu wale no paha, ua apoia mai oia iloko o ka poai o na koa, a i keia mau la iho la i hoolahaia ae ai kona hookohu ukali no ka Pere ma ke kulana Kapena.

-

                    Kupanaha no paha hoi ka pu lamaia o na malihini i nei au, mai kahi e no a hookohu ana. O kahi ano ole nae paha hoi, iloko o ko lakou nei ma ae hoopili i na ano hana akahai o ke ano repubalika, eia no lakou ke hoopili nei i na hana o ke au Moi. A no nei malihini hoi, he keu a kona hilahila ole i ka hele ukali ana no kekahi poo Aupuni okoa mai kona mai a hele iluna o kekahi mokukaua o kona Aupuni mua. O ia nae paha hoi, aohe ka hilahila iloko o lakou.

-
Ahamele no na Ma'i Lepera.

                    Malalo o na hooikaika a W. Tela no kekahi mau pule i hala ae, e weheia ana he ahamele me ka hookani ogana pu maloko o ka luakini o Kaumakapili i ka po o ke ahiahi Poaono ae, la 14, a o na pomaikai e loaa mai ana, e hooliloia aku ana ia no ke kuai ana i kekahi mau pono hoohauoli Karisimasa no na poe ma'i lepera e noho mai la ma Molokai. E kokua ae ana ka wahine kakau nupepa o Kikako mai nei, oia o Misi Kate Field. Pela no hoi me kahi poe o kakou, e laa o Misi Kulamanu Wada, a me kahi poe lehulehu e ae iwaena o na haole, mai na malihini a kamaaina. O na kamalii hookani bele kekahi o ke kula o Kaulu wela e kokua ae ana. Ma ko ka lehulehu aoao hoi, ua make makeia na mea a pau e kokua aku ma ka haawi ana i na hapalua (50 keneta) no ka uku komo, a he dala poho ole ia. He hana mau no hoi nei na Misita Tela, a e mahaloia oia no kona hoomanao mau i ko kakou poe popilikia i loaa ai hoi he wahi hauoli Karisimasa ana.

-
Lono Palaueka.

                    Ma ka mokumahu Pekina i loheia mai nei ua ala ke kipi ma Kina a ua paa ka o Lau Kona, o ka hui o Wini Wo Tai Ma i kii paahana aku nei, i ka hopuia a okiia ke poo. Ua pakele aku ka o E.C. Kariki, i kipakuia ai mai nei aku no ka ohumu kipi, ma ka apua. He lono oiaio ole ka keia, a ua hoolaha ae kekahi hoahanau o Lau Kona maanei, e haawi ana he makana o $100 no ka maopopo o ka mea nana i hoolauahea ae i keia lono. Ua loaa palapala ia mai nei no ka mai ia Lau Kona mai. E hoomanao nae hoi kakou pela no i loheia mai ai mamua no kahi e ae, a ua ikeia no ka oiaio ole.

Hohono Uwahi no Maui.

                    Ua loheia mai nei ua komo hou o Lunakanawai Kaapuni Kalua iloko o ka pilikia, i nei wa hoi no ka imi loaa ma ka hoopunipuni. Penei ka i hanaia ai: Ua hoopiiia oia no kekahi aie me ke ganisiia o kona uku, a ua kauohaia oia e uku. I ka pau ana o ka malama, ua hele oia a hookaa i kona aie ia E. Hofemana a haawi aku la i ke kikoo no kona uku a no ka Hale Leta ke dala i naha ai. Hoounaia mai hoi ianei, aohe aeia e uku, a nolaila keia pilikia hou ona.

-
a Hki ke Ku'e o Mokolii.

                    Ma ke ahiahi o ka Poakolu, la 4 nei, i ku aku ai ka Mokolii ma Waikolu, Molokai, no ka hoolele ana i na bipi ola no na poe ma'i. Pau ka hoolei bipi ana, ua haalele iho la ia awa no Kalaupapa. A i ke kaalo ana aku o ka moku mawaho o Palapala, ua haki ae la ke kano e pana ana me ka epaepa a o ke ku malie iho la no ia o ka moku me ka neeu ole aku imua. Ia manawa ua hukiia ae la na pea a holo pahua aku la a ku i Kalaupapa i ka hora 8:30 o ia po no. Kakahiaka Poaha ae i hoolele aku ai ka ai a na ma'i a me kekahi mau ukana a koe kekahi no ke ano okaikai loa o ke awa. A mamuli hoi o ka poino ana o ke kue o ka moku, ua haalele aku la ka Mokolii ia Kalaupapa i ka hora 3:15 p.m. o ia la, a hoi mai la no Honolulu nei. I ke kaalo ana mawaho o Laeahi, ua haawiia mai la ka hoailona pilikia i ka aina nei i ka Poaono iho la, a ua hoouna awiwi ia aku la o Hawaii e haawi i na kokua ana, a nana i kolo mai a pili i ka uwapo i ka hora 10:50. Ua like me 55 mau hora o ke pokakaa hele ana i ka moana.

-

                    Ianei e hanaia ai ko E. Helekunihi hihia lawe dala kipe i ka la 16 o Novemaba. E hiki mai ana oia a me J.W. Kalua.
                    Ua lohe mai makou i kekahi manawa ka o ka po Poaono nei, ua pau iho la i ke ahi ka hale o Keoni Kipili e ku la ilalo o Puuloa a aohe opala lawe. Aole i maopopo ke kumu i pau ai ia makou. Iluna nei oia a me kana wahine ia no. A i nei kakahiaka hoi i lohe hou ia mai nei ua koe ka haleaina a me ka halekuke, a he mikini humuhumu kahi ukana i koe.
                    I ka po Poalima nei, oiai no e noke ana i ka lakou mau hana keaka na Kepani, ua hauleia iho la kekahi o na opio Kepani hana keaka mai luna iho o kekahi wahi kiekie a haki pu ka iwi o ke ka a me na noho O kona mau helehelena ua pau i ka eha me ke kaheawai mai o ke koko. Ua kauoha koke ia o Kauka Makipine, a mahope mai o Kauka Wahie, a na laua i hooponopono iho a hoihoi loa ia no ka Halemai Moiwahine. Eia oia ke waiho nei me ke ano oluolu iki ae.

Na Waina Kaleponi Maemae.

                    He hoolaha ka Makapolena Ma ma kahi wahi okoa ae o keia helu, a ma ia e ikeia iho ai ko lakou haawi ana ae i ka lakou mau Waina Kaleponi ma na kumukuai emi a haahaa loa. E pili ana hoi i nei mea, ua makemake kakou e kono aku i ka hoomaopopo mai a ko makou poe heluhelu, he lehulehu na waina e komo mai nei i o kakou nei i keia he mau waina ia i paipaiia, oia hoi, ua hoohuihuiia me na ano laau a me kekahi mau mea paipai e ae, a oiai hoi, e maikai ana no keia mau ano wainai ka hoao ana a ke alelo a me ka moni na a ka puu, o ka hopena nae hoi e loaa ana i ke kino, he nui ka poino a me ke ino loa no hoi. Ina oe e inu waina, e inu wale no i ka mea maikai, oia hoi, ke loaa ka mea maikai no ke kumukuai hookahi e kuaiia nei o na mea i paipaiia. O ke kulana kaulana a hoopono o ka halekuai i hookumu kahiko ia o Makapolena Ma, he hooia kupono ana ia aole loa lakou e hoao e hoolilo i na waiwai i paipaiia i na poe e kuai ana me lakou, aka, e haawi aku no ia lakou i kekahi mea maikai oiaio, a lakou no hoi i hoaiai ae ai, ma ka lakou hoolaha.

-
Kela Hihia Hamo Ta.

                    I ka Poakolu iho nei, ua hele aku ke Kuhina Amerika Wilisi imua o ke Kuhina o ko na Aina E, a waiho aku la i na pane a kona Aupuni e pili ana i kela hihia hamo ta o F. Godefere. E hoike ana oia aole he ae o kona aupuni e komo mai e akeakea ma ka mea e pili ana i kela hihia, oiai, ua lawe o Godefere i ka hoohiki malalo o Peresidena Kole, a ua loaa mai hoi iaia he palapala hookupa me kono haalele ole i kona kulana Amerika. Nolaila, ua waihoia mai no ka hooponopono ana o keia hana imua no o lakou nei ma ae, a e upoipoi wale ia ana no paha a hiki i ka nalo loa ana. O kana koi poho o $50,000 no ia hamoia ana ona i ke ta, ua hoole mai nei ke Aupuni o Amerika i ke kuleana e lawelawe ia hana, aia a pau na Aha Hookolokolo iaia i ka naiia.

-

                    Ma ka la 13 e ku mai ai ka mokukaua Amerika Balatimoa mai Iapana mai.
                    Ma ka la mua ae nei o Ianuari e waiho aku ai o A.T. Atkinson i kona noho Kahukula Nui ana, a e paniia ana kona makalua e H.S. Taonasena, kumupoo o Lahainaluna.
                    Ua loheia mai nei mai Waimea, Kauai, ua hala aku he eono poe haole e hopu i ke kaeaea Koolau o na pali o Kalalau. O ke kumu ka hoi o keia, ua hele kona kaikuahine e kuai i lako pauda me poka i Waimea a hoomaka paha oia e walaau, a i ka loheia ana, manaoia ua nele paha o Koolau i na poka, a hoohoa aku la hoi kela poe haole e imi a e kii iaia, ke loaa aku hoi.