Ka Makaainana, Volume IV, Number 26, 23 December 1895 — Page 2
2 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 23, 1895.
Alana saila ka Nani
---KA---
HAKU BARONA WAHINE.
Ka Naita Huna o ke Kapakila Ulaula-----Ke Aka Kino Wailua Kamahao-----Ka mea Hoopahaohao o ka Po--Na Lei Daimana Ekolu----Ka mea Huna Pohihihi lua ole o ka Lua Waiwai o Hamelota.
Ela Bene
KA HAKU BARONA OPIO;
---A ME---
Ane Bela
KA MANU HULU OMAOMAO
O SEKOTIA.
Mokuna II.-----Helu 9.
Ka Halealii Apala.
"O ko'u moolelo, o ia kekahi o na mea hiki ole ke loheia, koe wale iho no oe, e ke alii ka Moi, a me na Mana Lani, a o ia ke kumu o ko'u noi ana ia oe e ka Moi e hana i aelike paa loa. Nolaila, e ka Moi, he kulana ko'u o ke kanaka ilihune kuaaina haahaa loa, aole hoi he kulana o ke kanaka waiwai, a no ia mea, aole au i makemake e loheia ko'u moolelo maloko o ke aupuni o Sekotia nei, a no ia mea, ke noi pu nei au ia oe e ka Moi, e kokua mai ia'u ina he mea hiki ia i kou oluolu, e ka Moi, oia hoi, e haku ana au i buke moolelo nani a e hoolaha aku ma na palena a pau o ka aina laula o Sekotia kaulana, e hoikeike ana, owau ka hooilina hope loa o kela ohana Barona o ka Haku Alanasaila, ka ohana waiwai nui o kela luahuna kamahao. Ma ka aoao o ko'u makuakane, a ma ka aoao hoi o ko'u makuahine, e hoike aku ana ko'u moolelo, he koko alii kiekie o ka lalani alii o Welona ke kaulana, kekahi o na ohana alii kaulana o na Hilana o Sekotia a me Irelani, i lukuia ai i ke au o Romura ke kaulana, a ua pili hoi ia i kou lalani alii e kuu Moi maikai. He keu keia a ka eehia a me ke pahaohao nui o na mea a pau ke puka keia moolelo, a pehea la ia i kou manao e ka Moi?" "Ua pono ia, a o oe wale no a me a'u ka i ike i keia nane huna, a o ke Akua hoi ma ka lani ko kaua hoike no keia mau mea a pau, a nolaila, aole pono e loheia keia," wahi a ka Moi Wolesaire ke kaulana Nolaila, ua hooholo like na kanaka elua e hanaia pela ka moolelo o Bene opio a ua lilo laua he mau hoaloha oiaio loa. Ia la no, ua kukalaia ae la ma na palena o ke aupuni o Sekotia, ua hoohanohanoia o Ela Bene me ka inoa keikialii papa ekahi o ke aloalii o ka Moi Wolesaire, a me ka inoa Haku Barona opio o Alana saila, ka mea nona kela luahuna waiwai loa, i ike ole ia kona wahi i ku ai. Ua loaa pu i ka Haku Barona opio he uku makahiki kiekie mai ke aupuni mai ma ke ano keikialii o ke aupuni o Sekotia.
I ka wa i laha aku ai keia mau mea a pau ua lilo ia i moolelo hoohuoi nui ia e na mea a pau; oiai, aohe mea i ike i keia mau mea. Nolaila, ua hakuia na buke moolelo a ua paiia a waiho ia maloko o ka hale hoahu buke o ke aupuni, a ua kuaiia e kela a me keia.
Nolaila, e na makamaka heluhelu, o kekahi keia o na wahi kupaianaha loa o keia moolelo a kaua e nalu iho ai, no ka Moi a me ke keiki i piha i ka noeau, i mea e ikeia ai ka oi pookela a me ka mana o ka naauao.
E like me ke kaulana o Ela Bene ma na mea a pau, pela ka pii pu ana ae o kona kulana ma na ano a pau, i hui pu ia me ke kilakila a me ka nani o kona mau helehelena. Ua hoala a kukulu ae ka Haku Barona opio he mau kakela nani, me na malapua a me na kihapai hua-ai, i hoopuniia me na pa a me ka inoa ke "Kakela o ka Haku Barona Alanasaila." Na ia mea i hooi loa ae i ke kaulana o ka Haku-opio. Ua nui na poe waiwai a hanohano i hoohuoi loa i keia mau mea, a ua hoohuoi pu lakou i ko ka Moi Wole saire ike a hooia pu ana i ka moolelo e pili ana i ka Haku Barona opio, a ua mahae lua ka manao o na mea a pau no Ela Bene.
Iwaena o ka hapanui o na poe waiwai loa o ka aina laulau Sekotia, aohe o lakou hilinai iki no keia moolelo, a ua hooiaio lakou he moolelo hoopunipuni wale no keia, a oia ka kela a me keia i lawe ae ai a kukakuka no na mea e pili ana ia Ela Bene a me ka Moi. Oiai o na mea e pili ana i ka ohana o ka Haku Barona Alanasaila, ua pau loa ua ohana nei i ka make, aohe mea i pakele a pehea la i ola ai keia kanaka e oleloia nei, oia ka mea e ola nei o ua ohana waiwai nui nei, a pela hoi keia ohana alii kaulana o Werona.
(Aole i pau.)
Ma ka hoopii a Kalau sa Sepekela ia Rudope Sepekela, kekahi keiki ana, no ka hoihoi hou ia aku o kekahi mau kuleana ona o loko o ka mahiko o Paauhau, no ke kumu aole i ae kana wahine ia haawi ana, ua hooholo mai nei ke kahu o ka aha o Kaleponi i ka pono no ke keiki.
HOIKE KUPAIANAHA.
Noeau na Wehewehe a ko Makou
Kilokilo.
Ma ka la 4 o Novema ba, hora 1 P.M., haule aku la au e hiolani me Niolopua, a ia'u i kahelahela ai i ka moe, ua hookahakaha loa ia au i ka ike ana aku i kekahi mea ma ka moe, oia hoi: Ike aku la au i kekahi mea poepoe i like kona nui me ke apo huila o na kaapio i ka pii ana ae mai loko ae o kekahi ao nui a kau ae la ma kahi kaawale o ka lani. A o na hoku, aia lakou ke hoopuni la i ua mea la. Iloko no o ia wa, ike hou aku la au i ka puka ana mai o kekahi mau huapalapala i kakauia penei; "He kanaha la mai keia la aku, e ike no na lahuikanaka i Ko'u nani." Aole i pau pono ka'u heluhelu ana, ua hooho ae la kekahi aha kanaka nui, "Auwe, ka nani o ko Akua!" A i ko'u nana hou ana aku i ua mea la, ua nalowale aku la. O kahi nae a'u e ku ana a ike ai i ua mea kupanaha la, he umikumamalua a 20 no paha anana ke kaawale mai ke kihi mai o na alanui Moi a me Kekaulike, o ko'u alo aia i ke komohana a o ko'u alanui e ku ana oia ke alanui Kekaulike, a i ko'u puoho ana ae, eia ka he moeuhane.
Ke noi nei au i ka oluolu o ke kilokilo Dime rata e wehewehe mai i ke ano o keia moe kupanaha.
J. K. KAKAE.
Honolulu, Oahu.
I kulike ai hoi me ke noi o ka mea nana ka moe, ua haawi aku makou i ke kope i kakauia i ko makou Kilokilo Dimerata, a ua oluolu mai oia, e like no me kona mau, e hooko mai i ka mea i makemake. Eia iho kans mau wehewehe kuliu:
O ke "ao nui" i ikeia, o ke kahua maoli no ia o ka poino. O ka "mea poepoe nui" i puka aku mai loko aku o ke ao, o ia ke aka o ka mea i noho iloko o ka pilikia, a ua puka aku oia me ka lanakila, a ua kau aku la i ka lani me ka moakaka o kona ano. O ka lani, o ka pane poo ia o ka hanohano e ikeia aku ai e na mea a pau me ka hoohewahewa ole ia. A o "na hoku, aia lakou ke hoopuni la i ua mea la" O na hoku e hoopuni la i ua mea la, o lakou maoli no na mana nui o ke ao, i lokahi ma ke apono ana i ka hapai ana ae, a i ole, i ka hoihoi ana i ke Aliiwahine ma kona kulana kiekie, he lani
O na huapalapala i kakauia----"He kanaha la mai keia la aku, e ike no na lahuikanaka i Kou nani." He huaolelo hoopaa ia, a i silaia e hoihoiia ke Alii ka Moiwahine, aole loa e hoololiia.
O "kanaha la," ua like ia me hookahi malama a oi, alaila, e hoea mai ana he lono hauoli. O "kanaha la," o ia ka naha ana ae o ka olelo a pahola ae ma kela pe'a keia pe'a o ka aina, e hooho ana, ua kau ke alii i kona kulana lani, a pela aku.
O "kanaha la," o ia ka hui hou ana o ka ipo me kana ipo i nalowale no ekolu makahiki, a he hauoli ko laua hope.
"Auwe, ka nani o ke Akua!" He hoike ia no ke kupanaha, a i ole, no ka hookoia. "O kou makemake ka i hanaia!"
"A i ko'u nana ana'ku i ua mea la, ua nalowale aku la." Eia paha ke ano, ua hookoia, ua pau.
O "umikumamalima anana," o ia no o ekolu kualima, a i ole, o ekolu Poalima paha, a i ole, o ia no o aneane a me kokoke loa.
O "Alanui Moi," o ia no ka hoike ana mai o ke alanui hele i hooholoia, o ia no ke alanui hoihoi Moi.
O "Alanui Kekaulike," o ia ke alahele a kekahi aha mana kaulike i hooholo ai a hoopaa, e hoihoiia ka Moi.
O ka inoa o ka mea nana ka moe, he hoike o ke ano nele. He manao kuonoono ole, he manao ikaika ole, he manaolana poho.
O keia ae la ka alapahi a me ka hoopunipuni a ke
KILOKILO DIMERATA.
HALEKUAI LAHUI KALAHIKI.
Helu 405, Alanui Moi, ma Waikiki aku o Alanui Nuuanu, ma ka aoao mauka, ke keena mua o ka "Hawaii Holomua."
Ma ia halekuai o na oiwi e loaa ai na anoi a me na paihi o na ano hou loa, e laa
Na Kalakoa, Na Keokeo,
Na Makalena, Na Kinamu,
Na Huluhulu, Na Lihilihi,
Na Kamaa o na Kane, Wahine me Keiki, a pela aku.
Oluolu no ke kuai ana. Aohe hewa ke kipa mai e ikemaka, a aohe no hoi he kunukunuia no ka hoikeike ana i na mea kuai.
M. PALAU, Luna Nui.
ok 14-tf
Olelo Hoolaha.
E ike auanei na mea a pau loa, ke papa a hookapu loa aku nei au i na poe e noho la maluna o kuu aina i ikeia no Paele k, e waiho la ma Kukuihaele, Hamakua, Hawaii, e hookaawale lakou mai keia aina aku iloko o hookahi mahina mai ka la e puka ai nei hoolaha. Ina he kumu ko lakou, e hoike mai, a i ole paha, e hookoia no na olelo o keia hoolaha.
MELE WAIKULONO,
Moopuna ponoi loa a Paele k.
Mokauea, Kalihi, Oahu, Dek. 4, 1895.
dek 9-3mnw
Waihona Buke Hawaii.
E loaa no na buke ma ka olelo makuahine no ke kuai ma ke keena o ko makou Puuku. Penei iho kekahi o ia mau buke:
Laieikawai - - - $1 00
Gaberiela Lenoa - - - 75
R. W. Wilikoki - - - 50
Hookahuli Aupuni o 1895 - - - 50
a pela aku, a pela aku.
O na buke e ae no hoi kekahi, e laa na buke kanawai, a me kahi mau ano e ae, ke ninau pololei ia mai ia
F. J. TESTA (Hoke),
ok 28-tf 327 Alanui Moi.
W. H. DANIELS,
[ BILA DANIELA]
A gena Kuai a Hooponopono Aina, Mea Hana Palapala Kanawai, Mea Ohi Aie, a pela aku.
O na hana a pau e haawiia aku ana iaia, e lawelaweia no ia me ka eleu a me ka emoole.
Keena Hana a me Wahi Noho, aia ma Wailuku, Maui.
mei 6-mk.
J. K. KAHOOKANO.
LOIO a he Kokua ma ke Kanawai.
KEENA HANA: Alanui Kaahumanu
Honolulu. ian 8, '94 1mk
E.M. NAKUINA.
KOMI SINA O NA ALA LIILII A ME
NA PONO WAI.
No tari Lehulehu, a he Agena Haawi Palapala Ae Mare no Honolulu nei.
KEENA HANA: Helu 308, Alanui Kalepa. dk 3-1m