Ka Makaainana, Volume IV, Number 26, 23 December 1895 — Page 3

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 23, 1895. 3

HOOMANA KA TOLIKA

He Kuhikuhi no ke Ao ana i na|
Hoahanau o ka Ekalesia Anagalikana.

APANA ELUA----MAHELE IV.
NA HAILOAA O KA HOOHULI
HOOMAEMAE.

[Hoomauia mai ka Helu 25, Buke IV.]

Eono makahiki ma ia hope iho, iloko o 1539, ua laha ae ka Baibala Hemolele ma ka olelo Enelani, a he mau makahiki kakaikahi mahope iho, ua heluheluia ae na oihana o ka Ekalesia ma ko kakou olelo ponoi. Ua hoihoi hou ia aku ke Kiaha ma ke Sakarema Hemolele i na hoahanau, i ae nui ia hoi i nei wa e imi aku i ke Kalaia mai hope iho o ka Mihi ana, e like hoi me ke kuhikuhi ana a ko lakou mau lunaikehala, a aole hoi ma ka hookikinaia e like la me ia mamua aku Nui na hana hoomanamana i kapaeia e pili ana ia Ma rie, ka Virigine i Hoomaikaiia, a me ka Launa ana me na Poe Hemolele. O ka uwalo i ka wa o ka Hoohuli Hoomaemae, mai mua mai a ka pau ana, i na Palapala Hemolele no ia e like me ka unuhiia ana ma ke ao ana a ka Ekalesia o na la mua loa a me na makua, a i na olelo hooholo hoi a na Ahakuka Laulaha o ka Ekalesia. O keia uwalo, o ia no ka kakou o keia la.
                E pono i ka mea heluhelu ke akahele loa ma ka hoomaopopo ana iho aohe mau keehina pili oihana i lawelaweia e hookaawale aku ai i ka pili'na o ka Ekalesia o Enelani mai ko Roma mai, oiai nae hoi pela ka makemake o ka lahui, a ua kokua hoi ka ka Ahahui Euanelio hana ia mea. I ka wa i hoea io mai ai o ke kaawale maoli ana me Roma, e like me ia i hoea io mai ai i ko Elizabeta au, na ka aha i ke alo o ka pope ma Roma i kimopo mai i ka puupuu hope loa, a ulu ae la ka mokuahana, ma ko ka Pope oki ana mai i ka Moi (wahine), a kala mai la i kona poe makaainana mai ko lakou noho pono ana aku malalo ona.
                O ke kulana bihopa poo ma ka hanohano a me ka oi mua loa i haawiia i na Bihopa o Roma iloko o na Ahakuka mua loa, aole loa ia i hooleia ae ma kekahi ano i ka wa o ka Hoohuli Hoomaemae, a aole loa no hoi i hooleia i nei wa e ka Ekalesia o Enelani, no ka mea, he ike oia i na Ahakuka Laulaha i kuleana ai ma ia mea. Aka, he mea pono loa hoi e hookaokoaia ae keia kulana bihopa poo mai kela komo keakea ana mai ma ke ano haku a ku i ka hoouluhua wale, e like hoi me ia i na au kuwaena, a na pope i koi ai a i hoohana ai ma Enelani Aole loa he keehina o kekahi ano i lawelaweia e hookaawale mai i ka Ekalesia o Enelani mai kela poe Ekalesia o na aina e ae e noho laulea pu ana me ka pope. O na hoahanau (lala) o keia mau Ekalesia, ua aeia e komo mai i ko kakou mau Sakarema me ke keakea ole ia, a ua aeia no hoi na kahunapule o keia mau Ekalesia e paa i na kulana pomaikai iloko o ka Ekalesia o Enelani me ka poni hou ole ia.
                Ua hoomauia ke Kuuna Apose tole me ka moku ole, me ka hoolaaia o na bihona iloko o na manawa o ka Hoohuli Hoomaemae ana e na bihopa o ka lalani Aposetole kahiko. O na Sakarema hoi keia, i loaa hoi ko lakou palekana a me ka waiwai mai ke Kuuna Aposetole, ua hoomauia aku no. O ka uwalo ana aku i na mea kahiko, ma ke ano o ka mea ia e hoao ai no ka oiaio, ua oi loa aku ka moakaka mamua ae o ka wa i hala. Pela iho la ka Ekalesia o Enelani i oili mai ai mai ka Hoohuli Hoomaemae ana he lala oiaio a e ola ana o ka Ekalesia Hookahi, Hemolele, Katolika, a Aposetolika o Karisto. Ma na olelo a Mr. Aubrey Moore.----"O ka hoomauia o ka Ekalesia Enelani ka loina oiaio mua loa o ka Hoohuli Hoomaemae Enelani, a o ke Kuuna Aposetole, i malama makee aka hele loa ia a pau pono na hoololiloli ana a pau, o ka pane ia i ke kuhi ahewa ana no ka mokuahana, e like la hoi me ke kauaia ana o na Manaoio ekolu a me ka ikeia aku hoi o na Ahakuka eha, o ka pane ia i ke kuhi ahewa ana no ke kuhihewa o ka manaoio." He mau mea ano nui loa hoi keia, a e hoomau aku no hoi makou i ke kamailio ana ma ke ano piha pono loa no lakou ma na mahele mahope aku.

"Aohe o'u hopohopo ana ma ka honua nei, o ka Ekalesia o Enelani mamua aku o ka Hoohui Hoomaemae ana a me ka Ekalesia o Enelani mahope iho o ka Hoohuli Hoomaemae ana, ua like no laua no ka Ekalesia hookahi, e like la hoi me kekahi mahinaai, mamua aku o kona waeleia ana, o ia no ka mahinaai hookahi; a i ole ia, e like la paha hoi me kekahi kumu waina, mamua aku o kona pokepokeia ana a mahope iho hoi o kona pokepokeia ana a hoolanakilaia mai na lala ulu hihipea, o ia no ke kumu waina like a hookahi." Na Hana a Akibihopa Bramhall, i. 2.

(Aole i pau.)

Ua oleloia o na kini opiuma maikai loa o Honokona, Kina, he $40 o ka paona ma keia makeke, a o ko Kaleponi he $27.50 wale no, a ua hiki no nae ke hoemiia a hiki i ka $15 o ka paona.

Mau Lono no na Aina E.

Aohe ae o Enelani e haawiia ka ninau e pili ana ia Venezuela i ke komo uwao aku a kahi Aupuni e ae.
                Aia he kaua kipi ke noke la ma Moro co, a ua lawe ae na kipi i kekahi kulanakauhale a hooikaikaia no ke kue aku.
                Hookahi maka o ke Kamalii o Wale i poino mai nei i ka pauda, i puoho a komo iloko oiai oia e ki manu ana.
                Ke manao la ko Kikako poe kahi-umiumi e hopuhopu i na poe kuai waiona e wehe ana i ko lakou mau wahi ma ka La Pule.
                Ke mau la no ke kaua kipi ana ma Kuba me ke ano kuemi ole o na kipi. Akaka ole no hoi ka wa e hoea mai ai o ka hopena.
                Ua hookohuia mai nei o Rufu s H. Pe ckham (Lupe Pekehama) i Kokua Lunakanawai no ka Aha Hookolokolo Kiekie o Ame rika Huipuia.
                Ua make mai nei o George Augustu s Sala, he mea kakau nupepa kaulana no Enelani. He hoahanau kona aia i na Kona o Hawaii kahi e noho nei.
                O kekahi o ko Ausetu ria loea kalaiaina, nona ka inoa o Kouna vona Taafe, ua make mai nei. He ewe oia ma ka aoao o kona makuahine no ka lahui Ailiki.
                Mai Tureke mai, o ka lono hope loa, he bihopa a me elima poe kahunapule ka i puhi ahi ia me ko lakou ola no ma Terebizona. Ahea la hoi pau na hana hiena.
                Ma kekahi wahi o ka Peresidena Kalivilana palapala i ka Ahaolelo, ua kue loa oia i ka ikeia aku o na poe kipi o Kuba ma ke ano he aoao aupuni okoa ia e kaua ana no ko lakou pono iho.
                Ma Nu Oleana, Lui siana, Ame rika Huipuia, i ka la 11 nei, i hopuia ai ka Rev. W. Hamona, i kamaaina maanei mamua aku nei, no ke apuka. He keu ka a o kona akamai a piha maalea ma ke pahele kamailio. Ua hopuia no oia mamua aku ma Kaleponi.
                Mau no ke kamailioia no ka mea e pili ana i kekahi uweaolelo moana mai Amerika a Hawaii nei, aka, aohe maopopo iki o ka wa e hoomaka ai. Aia paha ka hoomaka a moe a paa mua ka Enelani uwea mai Kanada a na Panalaau o ka Hema ma ka Moana Pakipika nei. Ia wa auanei e puoho ae ai na poe Amerika ulolohi.
                Elima kulanakauhale o Amerika Huipuia i hooikaika mai nei e lilo i kahi o lakou ka hanohano o ka hookipa ana i keia kau wae moho peresidena ae o ka aoao Repubalika---o Kapalakiko, Sana Lui, Kikako, Pi tibuga a me Nu Ioka. Ma ke kohoia ana e ke Komite Lahui, ua lilo ia Sana Lui ka hanohano. E malamaia ana keia aha wae moho i Iune 16, 1896.

Ma ke Kauoha.

HOOLAHA WAI.

I kulike ai me ka Pauku 1, o ka Mokuna XXVI. o na Kanawai o 1886:
                O na poe a pau loa e paa ana i na pono waa e uku ana paha hoi i na uku wai, ke hoikeia aku nei ka lohe ma keia ua kupono a e ukuia hoi na uku wai no ka manawa e pau ana i Iune 30, 1896, ma ke keena o ko Honolulu Oihana Wai ma ka la 1 o Ianuari, 1896.
                O na uku wai e koe ana i uku ole ia no umikumamalima la mahope iho o ke kupono ana e ukuia, e hookauia aku no he uku kaulele o 10 pa-keneta.
                Aia ma ke keena o ka Oihana Wai ma Kapuaiwa Hale e ukuia ai na uku wai.
AN DREW BROWN,
Luna Nui o ko Honolulu Oihana Wai.
Honolulu, Dekemaba 16, 1895.
dek 16-3mnw

HOOLAHA.

Mamuli o ka mana i loaa i na Komisina o na Aina Aupuni malalo o ke "Kanawai Aina, 1895," ua hookohuia na poe malalo iho i mau Hope-Agena o na Aina Aupuni, e hoomaka ana ua mau hookohu la mai Novemaba 1, 1895.
                M r. Charles Williams, no ka Apana Aina

Elua, Hawaii.
                M r. J. Kaelemakule, no ka Apana Aina Ekolu, Hawaii.
J. F. BROWN,
A gena o na Aina Aupuni,
                Keena Aina Aupuni, Honolulu, Dekemaba 4, 1895.
dek 16-3mnw

MAU RULA NO KA PAPA OLA.

E Pili ana i ka Lawaia a me ke Kuai
ana o ka Pa ma ke Kulanakauhale
o Honolulu.

PAUKU 1---O ka lawe ana mai i ka i'a unahi, i'a-iwi a o kekahi mea e ae paha o ke kai a wai paha mai kekahi wahi, kuono a lala paha o ke Awa o Honolulu, a i ole ia, mai kekahi kahawai e komo ana iloko o ke awa i oleloia a hiki a maloko mai o hookahi haneri kapuai mawaho aku o kekahi wahi e loaa ana i ke kai pii a emi paha mauka o ka aina nei mai ke awa aku i oleloia a maloko mai hoi o kekahi laina e holo ana mai ka lae ma Iwilei, kokoke i ka hale pepehi puaa o ka Hui Pepehi Puaa a hiki i ke keena o ke Kahua Hoomalu, a mai laila ae a ka boe pahu, a mai ka boe pahu a hiki ma ka lihi iho o ka pa-pohaku komohana o ka pa pohaku ako'ako'a e lu ai i na lepo o ke awa e omoia ana ma Kakaako, ua hookapu loa ia.

PAUKU 2---Ua papaia ke kuai ana i ka i'a a me na mea e ae a pau o ke kai ma ka Apana o Honolulu, koe wale no ma ka Hale Makeke Hou, a ma kekahi mau wahi okoa ae e ae kuikawaia ana, kahi e hiki ai ka i'a a me na mea e ae o ke kai ke waiho akea ia no ke kuai ana malalo o ka hoomalu ana a na Luna Nana e hoonohoia ana e ka Papa Ola.

PAUKU 3---E loaa no ia poe Luna Nana ka mana e hopu, hoahewa a hoopoino aku i kekahi i'a a mea e ae paha o ke kai e waihoia ana no ke kuai, a i ole ia, i laweia ae paha i ka makeke, e loaa ana hoi ia lakou he kumu e manaoio ai ua laweia mai kahi mai i papaia ma keia mau Rula, a i ole ia, ua kupono ole no ma ka nana ana i mea-ai.

PAUKU 4---Ma keia, ua hoopauia na Rula o ka Papa Ola e e pili ana i ka lawe ana mai a me ke kuai ana aku i ka i'a i hanaia i No vemaba 13, 1895.
Ma ke Kauoha a ka Papa Ola.
J. T. WATERHOUSE,
dek. 16-3mnw Peresidena.