Ka Makaainana, Volume IV, Number 26, 23 December 1895 — Page 6
6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 23, 1895.
NA PALAPALA
[Aole maluna iho o makou ke koikoi o na hala a me na hewa no na manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka aia no maluna iho o na poe na lakou i kakau mai.]
Ua Kapaeia ka Oiaio.
(Hoomauia.)
  E hoomaka ana keia wahi o     ka moolelo pili ia Hawaii nei     mai ka hookumuia ana o ka honua nei, penei:   
                   O Kaneluhonua   ke kane, a o Hinaanaia ka wahine, o Lonohonua ka uhane o ka mana, a o lakou na mea mua loa iloko o ka moolelo o Hawaii nei aole mamua aku. Mai loko mai o keia mau mea i laha mai ai na mea a pau, a o na mea mua i puka mai ko laua mau puhaka mai, o ia     na aumakua a me na ulalele. O kekahi o ia poe oia o Kumulipo     (k)   a me Paele (w), Waiololi (k) me Waiolola (w), a mai loko     mai o keia poe i laha mai   ai na     aumakua o kanaka a   me na ulalele. He mau hanauna o na aumakua i oleloia mai ka pouli mai a mai ka wai mai, na lakou i hoohanau i na ulalele a me na poe kino aka a pau. Aohe he kanaka i hanauia ia wa, he poe kino uhane wale no, o ia na poe i ike mua ia ma ka moolelo o Hawaii nei, he hope na mea a     pau loa.   
                   Ehiku   mau hanauna uhane a hiki i ke au o Kane, ka mea     kaulana   no kona mana, kona     ike, kona aloha,   a me kona hookumu ana i ka honua. O Kane     paha   ma ka moolelo Hawaii, a o     ka Logou paha   ma ka olelo Hebera.     Mamua   ae o ka hanau     ana o Kane, oia hoi ka Lo   gou,     (aole keia i pili i ka hanau   ana     ma   ke kino, ua pili no ka uhane     o ka Lo   gou i kinohi,) ua hanau ia e kona mau makua he mau keiki e ae, oia o Kuwahailo, Kualanawao, Kupulupulu Kupaiekee, Kuliaikea, Kumokuhalii,     Kunuiakea, a me na poe e ae he nui loa   ma ia ano inoa a ma ia mahele. O keia poe a pau, ua kapaia he mau aumakua a he mau kakoo i ka mea i poniia a     i hookiekieia ae maluna o na     aumakua e ae a pau, a ma ia ano ua kapa   aku na kanaka i na     aumakua he mau anela kiai no lakou.   
                   Olelo o Ie   su i Kana poe haumana:     "Ke holoholo mau nei     ko oukou mau anela kiai e nana i ka helehelena o ko oukou     Makua i ka   lani." Ioane 20:3.     O kela poe aumakua, he poe     lakou i hanau mai na puhaka     o Kaneluhonua   a me Hinaanaia,     a mahope mai o   ia poe o Namakaohai     ma a me kona   mau hoahanau wahine. O keia poe, ua papalua ko lakou mau kino, ma ke ano kane i kekahi wa a he wahine i kekahi wa, pela lakou     i hanauia ai.   
                   Mahope mai o keia poe o Makalii a     me Kauwilanuumakehaikalani, Lonoleiakamakani, Kamohoalii ma, Pele, Kapo, a me     na poe kaulana a pau o na aumakua. O keia a pau,   ua hanau lakou iloko o ka pouli a me na wai palena ole, aohe malamalama iloko o ia wa. O lakou     nei ka Ioane i ike   ai ma ka moeuhane i hoikeia ma ka Buke     o Hoikeana. O keia poe anela he mana ko lakou maluna o na anela o ka honua a pau. A o na anela ehiku i oleloia ma ka mokuna 8 o Hoikeana,   he poe lawelawe lakou malalo o na aumakua alii, a ua kapaia lakou he mau ulalele, he poe kino uhane wale no, pela ka hoike a ka moolelo Hawaii, pela i unuhiia mai ai mai ka moolelo Hawaii a hoopiliia ma keia mau mokuna. Nolaila, ua kulike loa ka unuhi ana o ka olelo Hawaii me ka olelo Hebera, a ua hiki ole i na mikanele ke kapae ae i ka mea oiaio, no ka mea, o ka olelo Hawaii a me ka olelo Hebera, o laua na olelo Akua i hookumuia     i kinohi, aole o ka olelo haole. He olelo malihini loa ia i ke Akua o na poe Hebera a me na Hawaii.  
(Aole i pau.)
Mamalahoe Kanawai.
[Hoomauia.]
  O ka   inoa o keia heiau, o Hokuli. Ua haiia no ke kanaka     iluna   o keia heiau, a malaila o Kamehameha kahi i noho ai a pau ia hana, a ua hoi hou aku oia me na kahuna no Hilo. Mahope iho o ia wa i hookoia ai kela kanawai "Mamalahoe." 
                 O ke ano o ka "Mamalahoe,"     he maluhia,   he ola, e hele ka     elemakule,   ka luahine, ke keiki, a moe i ke ala aole he mea nana e pepehi, ua kapu ke kai no     Paiea. Ku ka maia a pala ku, moe ke ko a ala mai, ulu ke kalo a makaole,   ulu ka uwala a kuakea i ka la, aohe lima lepo nana e lawe aku, ua kapu a ua laa no ke kanawai kapu o Paiea.   
                   He ekolu anahulu ma ia hope iho, ua ui a ninau aku la o Kamehameha i ke kahuna, Kamokuiki,----"Aia la ihea kahi i noho ai o ke kanaka lawaia nana hahau i ke poo o ke alii i ka   hoe?"   
                   "Aia i Waihonu, o ko laua wahi ia, oiai, he mau mahoe laua, na keiki ponoi a Kealaikahiki, a he mau kanaka koa hoi,"     wahi   a ke kahuna.   
                   Ninau hou o Kamehameha: "A aia hoi ihea ke kolu o lakou i holo ai i ke alii?"   
                   "Aia i Niuakapea, o ko Kauulu wahi noho ia. He   koa no keia kanaka, aka nae, aole i like aku kona koa me ko Kainiki a me Kaluai, oiai, o laua kekahi ma na kaua a pau au e ke alii, a o ia ko'u ike ana i ko laua koa a me ka wiwo ole."   
                   "Ka i no no Puna kela poe kanaka lawaia!" wahi a Kamehameha.   
                   "Aole," wahi a ke kahuna, "no Hilo nei no lakou a pau." 
                 Ua   ninau hou aku la o Kamehameha     i   ke kahuna: "Pehea     la ina e kiiia   ana, e hele mai ana     no anei lakou a   pau imua o ke     alo o ke alii?" 
                 "Ae," wahi a   ke kahuna. 
                 I kela wa i hoounaia aku ai kekahi mau elele no ke kii ana     ia Kainiki, Kaluai, a me   Kauulu. Ua hookoia ke kauoha a     hoea aku la na elele   imua o Kainiki, a hoike aku la i ka makemake o ke alii. A o ia ka Kainiki i pane mai ai,----"Hoi e aku mamua a mahope aku maua." Huli ae la na elele a hele aku la no Niuakapea e kii     ai ia Kauulu, a o kana pane, "Mahope aku nei au."   
                   I na elele i hala aku ai, pane aku la o Kainiki i kona pokii: "E hole ka ihe, e hinu ko laau palau, e wehe ka pahoa, wiliia mai ka ikoi, hinua mai ka ili i ke kukui, oiai, he la makakanaka     keia, a he la ola no hoi." Hao mai la laua nei a ku ka     puali o ke kanaka koa. 
                 Ia laua no e liuliu ana, ku ana o Kauulu, a o ko lakou hoomaka no ia e pii no uka o Kaipalaoa. Ua hele pololei aku la lakou a hiki imua o Kamehameha, a o ia kana i haawi mai ai i kona Haiaka a ua panai aku la no hoi lakou nei   
                   Ninau mai la o Kamehameha: "O oe   anei o Kainiki?" "Ae,"     wahi   a Kainiki, "Owau no"     "Nau no anei i hili   ke poo o Paiea i ka hoe?" "Ae, na'u no," wahi hou a Kainiki. "Kahaha, koa no hoi oe! Aole paha ou manao ae o Paiea ka mea nana i kaapuni na mokupuni a     pau?"   "Aole," wahi hou a     Kainiki.   
                   Mamuli o keia   mau pane a Kainiki, ua lilo ia i mea maikai i ka noonoo o Paiea, aole hoi he inaina iloko o laila. No ia mea, ninau aku la o Paiea i ua o Kainiki: "Mamalahoe, heaha ia ia oe?"   
                   Ma keia ninau a Paiea, ua     haalele iho la o Kainiki i kana     laau ihe a pelu iho la i kona mau kuli, a kokolo aku la a honi i na lima o Paiea, a i aku la:   "O ka haina o ka manao o ke alii, o Paiea, he ola, he laa mea, he kaiaulu, he oioina, e kauoha mai ana i na laau ihe a pau e wa-hi i ka o u-holowai, a kau aku ma ka uwila o ka hale, a o ia ka manao o ka huaolelo     'Mamalahoe' a akahi no a ola   ka     hu, ka makaainana."  
(Aole i pau.)
Hele i o Makapolena Ma no na Waina maikai loa, a lakou hoi e haawi nei no na kumukuai haahaa loa.
  Ua make opiopio ia ka Moi wahine o na paemoku o Manua iloko o 24 wale no makahiki.     He mau paemoku keia   ma ka Hema aku nei, e kokoke ana i Polapola ma.   
                   Ua lilo mai nei i ke kuaiia e     Kalausa   Sepekela kekahi apana aina ma alanui Makeke, Kapalakiko,     nona   ka nui he 75 kapuai laula o mua a me 165 kapuai ka hohonu, no ka $115,000.   
                   Ua hoea mai nei ma ka Alameda he waapa hoomaamaa heihei no ka Hui Waapa Healani mai Kikane   mai.   
                   Muimuia mau ia na pukaaniani o ke keena o ko makou   Puuku e na poe nana i na kii pai alanui i hanaia me na waihooluu o ka Puali Puhiohe Lahui. Ma ka nanaina o na kii, aohe no he wahi mea i ku iki, eia nae, o ke ano iho la ia o ka lakou hoolaha     ana ma o, e like   la no hoi me na poe hoikeike a poe keaka e hiki mai ana i o kakou nei.   
                   I ke kakahiaka o ka Poakolu     iho la i ku mai ke Kina, he elua     la mahope o kona la ku, mai Kina a me Iapana. Nui ka ino o ka moana ma keia huakai mai nei. Ua lawe mai oia he 500 mau limahana Kepani, a ua pau nui i ka hoomaluia ma Kahakaaulana. Mahope iho o kona hoolawa ana iaia   me 300 tona lanahu, ua au hou aku la oia no Kapalakiko mahope iho o ka     hora 5   o ia ahiahi.  
HUI HANA KOPA HONOLULU.
Hoolaha no ke Kope ana o ka Pepa
Hoailona a me ka Hoailona
Kalepa.
  Mamuli   hoi o ka loaa ana mai ke Kuhina Kalaiaina, malalo o na kanawai o ko     Hawaii   Paeaina, o kekahi Palapala Hooia     no ke   Kopeia ana o ka Pepa Hoailona a     me ka   Hoailona Kalepa, e like la me ia e     hoohanaia   nei e makou,   
                   Ke hoolahaia   aku nei ma keia e hoopii     no   ka Hui Hana Kopa Honolulu iloko o na Aha Hookolokolo o ka Repubalika i na     poe   a hui paha a pau loa e kuai ana i ke kopa o ka Hui, a i ole ia, malalo paha o ka inoa "Kopa Honolulu" a "Kopa Hawaii"     paha,   koe ke kopa i hanaia e makou.  
HUI HANA KOPA HONOLULU, KAUPALENAIA.
  F. W McCHESNEY, 
 Peresidena 
 Honolulu, Novemaba 4, 1895.  
O ke Kopa a pau loa i hanaia e keia Hui, ua hoailonaia kela a me keia auka e like me keia malalo iho:
HONOLULU SOAP WORKS CO.
M.W. McCHESNEY & SONS.
  O   kekahi Kopa e ae e kuaiia ana me ka Hoailona e ae, he Kopa ia no waho mai a     ua like   ole ka maikai.   
   dek 16-4pl  
  Ua   Makemakeia 
 Ma ka 
 HALE INU RAMA LUVEBA 
 (o ka Hale Meli mamua,) 
 Helu 91, Alanui Nuuanu, 
 5,000 Kanaka i na La a pau, no ka inu 
 ana i ka 
 BIA KAULANA O KEOMOLEWA, 
 Ua Hele a Huihui i ka Hau. 
 EDUADA & HARE. 
 Telepona 589. Pahu Leta 475. 
 okt 28-tf  
Kuai Hoopau Nui!
NO KE KAU KARISIMASA.
Iloko o keia mau la e nee nei a pau na la kulaia hoohauoli Karisimasa a me Makahiki Hou, e kuai hoemi loa ia aku ana na waiwai o ka halekuai o
H. W. SCHMIDT & SONS
(KAMIKA ME NA KEIKI),
I loaa ai hoi he wahi no na waiwai hou e hiki mai ana. E oi loa aku ana ka emi i ko na hale e ae, aia ka pono o ke kaawale aku, a na ka hiki mua no ke eo. O ka wa pono keia, aohe wa e aku, e loaa ai me ka oluolu loa o na
  Kihei   Huluhulu, na Kihei Uhi Moe, na 
 Lole Keiki, na Lole Pio Huluhulu o na 
 ano a pau, na Huluhulu o na waihooluu 
 a ano like ole,  
Na Lole Pio Tela, na Palaka o Kane, na Aahu, na Kamaa, a pela aku, he nui loa hoi ke helupapa aku.
H W Schmidt & Sons,
  Alanui   Papu, ma Ewa ae o W G Iwini Ma.   
   dek 9-4mnw  
AINA PA-HALE NO KE KUAI.
  Aia   keia pa hale ma Kapauhi, ma Waikiki     iho   o ka Hale Ahahui Opiopio Pake, he     3,120   kapuai-huina ka ili.   
                   No   na mea a pau e pili ana, e ninau ia 
 F J TESTA, 
 nov 11-mp 327 Alanui Moi.