Ka Makaainana, Volume IV, Number 26, 23 December 1895 — Page 6

Page PDF (941.58 KB)

6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 23, 1895.

NA PALAPALA

[Aole maluna iho o makou ke koikoi o na hala a me na hewa no na manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka aia no maluna iho o na poe na lakou i kakau mai.]

Ua Kapaeia ka Oiaio.

(Hoomauia.)

E hoomaka ana keia wahi o ka moolelo pili ia Hawaii nei mai ka hookumuia ana o ka honua nei, penei:
               
O Kaneluhonua ke kane, a o Hinaanaia ka wahine, o Lonohonua ka uhane o ka mana, a o lakou na mea mua loa iloko o ka moolelo o Hawaii nei aole mamua aku. Mai loko mai o keia mau mea i laha mai ai na mea a pau, a o na mea mua i puka mai ko laua mau puhaka mai, o ia na aumakua a me na ulalele. O kekahi o ia poe oia o Kumulipo (k) a me Paele (w), Waiololi (k) me Waiolola (w), a mai loko mai o keia poe i laha mai ai na aumakua o kanaka a me na ulalele. He mau hanauna o na aumakua i oleloia mai ka pouli mai a mai ka wai mai, na lakou i hoohanau i na ulalele a me na poe kino aka a pau. Aohe he kanaka i hanauia ia wa, he poe kino uhane wale no, o ia na poe i ike mua ia ma ka moolelo o Hawaii nei, he hope na mea a pau loa.
               
Ehiku mau hanauna uhane a hiki i ke au o Kane, ka mea kaulana no kona mana, kona ike, kona aloha, a me kona hookumu ana i ka honua. O Kane paha ma ka moolelo Hawaii, a o ka Logou paha ma ka olelo Hebera. Mamua ae o ka hanau ana o Kane, oia hoi ka Lo gou, (aole keia i pili i ka hanau ana ma ke kino, ua pili no ka uhane o ka Lo gou i kinohi,) ua hanau ia e kona mau makua he mau keiki e ae, oia o Kuwahailo, Kualanawao, Kupulupulu Kupaiekee, Kuliaikea, Kumokuhalii, Kunuiakea, a me na poe e ae he nui loa ma ia ano inoa a ma ia mahele. O keia poe a pau, ua kapaia he mau aumakua a he mau kakoo i ka mea i poniia a i hookiekieia ae maluna o na aumakua e ae a pau, a ma ia ano ua kapa aku na kanaka i na aumakua he mau anela kiai no lakou.
               
Olelo o Ie su i Kana poe haumana: "Ke holoholo mau nei ko oukou mau anela kiai e nana i ka helehelena o ko oukou Makua i ka lani." Ioane 20:3. O kela poe aumakua, he poe lakou i hanau mai na puhaka o Kaneluhonua a me Hinaanaia, a mahope mai o ia poe o Namakaohai ma a me kona mau hoahanau wahine. O keia poe, ua papalua ko lakou mau kino, ma ke ano kane i kekahi wa a he wahine i kekahi wa, pela lakou i hanauia ai.
               
Mahope mai o keia poe o Makalii a me Kauwilanuumakehaikalani, Lonoleiakamakani, Kamohoalii ma, Pele, Kapo, a me na poe kaulana a pau o na aumakua. O keia a pau, ua hanau lakou iloko o ka pouli a me na wai palena ole, aohe malamalama iloko o ia wa. O lakou nei ka Ioane i ike ai ma ka moeuhane i hoikeia ma ka Buke o Hoikeana. O keia poe anela he mana ko lakou maluna o na anela o ka honua a pau. A o na anela ehiku i oleloia ma ka mokuna 8 o Hoikeana, he poe lawelawe lakou malalo o na aumakua alii, a ua kapaia lakou he mau ulalele, he poe kino uhane wale no, pela ka hoike a ka moolelo Hawaii, pela i unuhiia mai ai mai ka moolelo Hawaii a hoopiliia ma keia mau mokuna. Nolaila, ua kulike loa ka unuhi ana o ka olelo Hawaii me ka olelo Hebera, a ua hiki ole i na mikanele ke kapae ae i ka mea oiaio, no ka mea, o ka olelo Hawaii a me ka olelo Hebera, o laua na olelo Akua i hookumuia i kinohi, aole o ka olelo haole. He olelo malihini loa ia i ke Akua o na poe Hebera a me na Hawaii.

(Aole i pau.)

Mamalahoe Kanawai.

[Hoomauia.]

O ka inoa o keia heiau, o Hokuli. Ua haiia no ke kanaka iluna o keia heiau, a malaila o Kamehameha kahi i noho ai a pau ia hana, a ua hoi hou aku oia me na kahuna no Hilo. Mahope iho o ia wa i hookoia ai kela kanawai "Mamalahoe."
                O ke ano o ka "Mamalahoe,"
he maluhia, he ola, e hele ka elemakule, ka luahine, ke keiki, a moe i ke ala aole he mea nana e pepehi, ua kapu ke kai no Paiea. Ku ka maia a pala ku, moe ke ko a ala mai, ulu ke kalo a makaole, ulu ka uwala a kuakea i ka la, aohe lima lepo nana e lawe aku, ua kapu a ua laa no ke kanawai kapu o Paiea.
               
He ekolu anahulu ma ia hope iho, ua ui a ninau aku la o Kamehameha i ke kahuna, Kamokuiki,----"Aia la ihea kahi i noho ai o ke kanaka lawaia nana hahau i ke poo o ke alii i ka hoe?"
               
"Aia i Waihonu, o ko laua wahi ia, oiai, he mau mahoe laua, na keiki ponoi a Kealaikahiki, a he mau kanaka koa hoi," wahi a ke kahuna.
               
Ninau hou o Kamehameha: "A aia hoi ihea ke kolu o lakou i holo ai i ke alii?"
               
"Aia i Niuakapea, o ko Kauulu wahi noho ia. He koa no keia kanaka, aka nae, aole i like aku kona koa me ko Kainiki a me Kaluai, oiai, o laua kekahi ma na kaua a pau au e ke alii, a o ia ko'u ike ana i ko laua koa a me ka wiwo ole."
               
"Ka i no no Puna kela poe kanaka lawaia!" wahi a Kamehameha.
               
"Aole," wahi a ke kahuna, "no Hilo nei no lakou a pau."
                Ua
ninau hou aku la o Kamehameha i ke kahuna: "Pehea la ina e kiiia ana, e hele mai ana no anei lakou a pau imua o ke alo o ke alii?"
                "Ae," wahi a
ke kahuna.
                I kela wa i hoounaia aku ai kekahi mau elele no ke kii ana
ia Kainiki, Kaluai, a me Kauulu. Ua hookoia ke kauoha a hoea aku la na elele imua o Kainiki, a hoike aku la i ka makemake o ke alii. A o ia ka Kainiki i pane mai ai,----"Hoi e aku mamua a mahope aku maua." Huli ae la na elele a hele aku la no Niuakapea e kii ai ia Kauulu, a o kana pane, "Mahope aku nei au."
               
I na elele i hala aku ai, pane aku la o Kainiki i kona pokii: "E hole ka ihe, e hinu ko laau palau, e wehe ka pahoa, wiliia mai ka ikoi, hinua mai ka ili i ke kukui, oiai, he la makakanaka keia, a he la ola no hoi." Hao mai la laua nei a ku ka puali o ke kanaka koa.
                Ia laua no e liuliu ana, ku ana o Kauulu, a o ko lakou hoomaka no ia e pii no uka o Kaipalaoa. Ua hele pololei aku la lakou a hiki imua o Kamehameha, a o ia kana i haawi mai ai i kona Haiaka a ua panai aku la no hoi lakou nei

               
Ninau mai la o Kamehameha: "O oe anei o Kainiki?" "Ae," wahi a Kainiki, "Owau no" "Nau no anei i hili ke poo o Paiea i ka hoe?" "Ae, na'u no," wahi hou a Kainiki. "Kahaha, koa no hoi oe! Aole paha ou manao ae o Paiea ka mea nana i kaapuni na mokupuni a pau?" "Aole," wahi hou a Kainiki.
               
Mamuli o keia mau pane a Kainiki, ua lilo ia i mea maikai i ka noonoo o Paiea, aole hoi he inaina iloko o laila. No ia mea, ninau aku la o Paiea i ua o Kainiki: "Mamalahoe, heaha ia ia oe?"
               
Ma keia ninau a Paiea, ua haalele iho la o Kainiki i kana laau ihe a pelu iho la i kona mau kuli, a kokolo aku la a honi i na lima o Paiea, a i aku la: "O ka haina o ka manao o ke alii, o Paiea, he ola, he laa mea, he kaiaulu, he oioina, e kauoha mai ana i na laau ihe a pau e wa-hi i ka o u-holowai, a kau aku ma ka uwila o ka hale, a o ia ka manao o ka huaolelo 'Mamalahoe' a akahi no a ola ka hu, ka makaainana."

(Aole i pau.)

Hele i o Makapolena Ma no na Waina maikai loa, a lakou hoi e haawi nei no na kumukuai haahaa loa.

Ua make opiopio ia ka Moi wahine o na paemoku o Manua iloko o 24 wale no makahiki. He mau paemoku keia ma ka Hema aku nei, e kokoke ana i Polapola ma.
               
Ua lilo mai nei i ke kuaiia e Kalausa Sepekela kekahi apana aina ma alanui Makeke, Kapalakiko, nona ka nui he 75 kapuai laula o mua a me 165 kapuai ka hohonu, no ka $115,000.
               
Ua hoea mai nei ma ka Alameda he waapa hoomaamaa heihei no ka Hui Waapa Healani mai Kikane mai.
               
Muimuia mau ia na pukaaniani o ke keena o ko makou Puuku e na poe nana i na kii pai alanui i hanaia me na waihooluu o ka Puali Puhiohe Lahui. Ma ka nanaina o na kii, aohe no he wahi mea i ku iki, eia nae, o ke ano iho la ia o ka lakou hoolaha ana ma o, e like la no hoi me na poe hoikeike a poe keaka e hiki mai ana i o kakou nei.
               
I ke kakahiaka o ka Poakolu iho la i ku mai ke Kina, he elua la mahope o kona la ku, mai Kina a me Iapana. Nui ka ino o ka moana ma keia huakai mai nei. Ua lawe mai oia he 500 mau limahana Kepani, a ua pau nui i ka hoomaluia ma Kahakaaulana. Mahope iho o kona hoolawa ana iaia me 300 tona lanahu, ua au hou aku la oia no Kapalakiko mahope iho o ka hora 5 o ia ahiahi.

HUI HANA KOPA HONOLULU.

Hoolaha no ke Kope ana o ka Pepa

Hoailona a me ka Hoailona

Kalepa.

Mamuli hoi o ka loaa ana mai ke Kuhina Kalaiaina, malalo o na kanawai o ko Hawaii Paeaina, o kekahi Palapala Hooia no ke Kopeia ana o ka Pepa Hoailona a me ka Hoailona Kalepa, e like la me ia e hoohanaia nei e makou,
               
Ke hoolahaia aku nei ma keia e hoopii no ka Hui Hana Kopa Honolulu iloko o na Aha Hookolokolo o ka Repubalika i na poe a hui paha a pau loa e kuai ana i ke kopa o ka Hui, a i ole ia, malalo paha o ka inoa "Kopa Honolulu" a "Kopa Hawaii" paha, koe ke kopa i hanaia e makou.

HUI HANA KOPA HONOLULU, KAUPALENAIA.

F. W McCHESNEY,
Peresidena
Honolulu, Novemaba 4, 1895.

O ke Kopa a pau loa i hanaia e keia Hui, ua hoailonaia kela a me keia auka e like me keia malalo iho:

HONOLULU SOAP WORKS CO.

M.W. McCHESNEY & SONS.

O kekahi Kopa e ae e kuaiia ana me ka Hoailona e ae, he Kopa ia no waho mai a ua like ole ka maikai.
dek 16-4pl

Ua Makemakeia
Ma ka
HALE INU RAMA LUVEBA
(o ka Hale Meli mamua,)
Helu 91, Alanui Nuuanu,
5,000 Kanaka i na La a pau, no ka inu
ana i ka
BIA KAULANA O KEOMOLEWA,
Ua Hele a Huihui i ka Hau.
EDUADA & HARE.
Telepona 589. Pahu Leta 475.
okt 28-tf

 

Kuai Hoopau Nui!

NO KE KAU KARISIMASA.

Iloko o keia mau la e nee nei a pau na la kulaia hoohauoli Karisimasa a me Makahiki Hou, e kuai hoemi loa ia aku ana na waiwai o ka halekuai o

H. W. SCHMIDT & SONS

(KAMIKA ME NA KEIKI),

I loaa ai hoi he wahi no na waiwai hou e hiki mai ana. E oi loa aku ana ka emi i ko na hale e ae, aia ka pono o ke kaawale aku, a na ka hiki mua no ke eo. O ka wa pono keia, aohe wa e aku, e loaa ai me ka oluolu loa o na

Kihei Huluhulu, na Kihei Uhi Moe, na
Lole Keiki, na Lole Pio Huluhulu o na
ano a pau, na Huluhulu o na waihooluu
a ano like ole,

Na Lole Pio Tela, na Palaka o Kane, na Aahu, na Kamaa, a pela aku, he nui loa hoi ke helupapa aku.

H W Schmidt & Sons,

Alanui Papu, ma Ewa ae o W G Iwini Ma.
dek 9-4mnw

AINA PA-HALE NO KE KUAI.

Aia keia pa hale ma Kapauhi, ma Waikiki iho o ka Hale Ahahui Opiopio Pake, he 3,120 kapuai-huina ka ili.
               
No na mea a pau e pili ana, e ninau ia
F J TESTA,
nov 11-mp 327 Alanui Moi.