Ka Makaainana, Volume IV, Number 26, 23 December 1895 — Page 8

Page PDF (971.15 KB)

8 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 23, 1895.

Puali Puhiohe Lahui.

He palapala ka i loaa mai nei i ko makou Puuku mai ia R. W. Aylett (Wile Aileti), puuku o ka puali oiwi maluna ae e kaahele la ia Amerika Huipuia, i kakauia i ka la 5 nei mai Kokomo, Inidiana. Aia a pau ae hoi he mau la ia lakou malaila, alaila, hoohele aku no Inidianapolisi i ka Poaono, la 7, no hookahi po e paani ai malaila. Mai laila aku e hoohiki aku ai i ka mokuaina o Penesilivania, a ke halawai ole hoi me na kula a keakea ana, e hoea aku ana lakou i Wasinetona a imua hoi o Peresidena Kalivilana
               
Ke paa mau la no ka manawa i ka hana, a he maikai no. Nui ko na keiki malama pono ia lakou iho, a ua lilo hoi ia i mea hanai ae i ko lakou inoa maikai a hanohano, a ma o lakou hoi, pau pu a me ka lahui a me ka aina nei. Ua uhi paa pu ia ka honua e ka hau, ua hele a nui ke anu, eia nae, ua lilo ia i mea ole i ko lakou ake a manao nui i ka hana. Ua palena ole ko lakou mahaloia ma na wahi a pau a lakou e hele la.
               
No ka hiki ole hoi ia makou ke hoopuka pau loa aku i ka palapala ma keia helu i lawe ano nui mai ai makou i na mea mamua ae, a mahope aku no hoi paha ka palapala holookoa, ke loaa he wa a he kowa kupono. A ma ka hoopau loa ana nae hoi o kana palapala, ua hoike mai oia penei: "Ke haawi aku nei na keiki o ka Puali Puhiohe Lahui i ko lakou Aloha Kalikimaka i ka lahui Hawaii mai Hawaii a ka mole o Lehua, a e noi pu aku ana no hoi i ko ka lahui oluolu e haawi nui i ka lakou mau hua pule no lakou, oiai hoi lakou ma keia aina malihini nui." O ka ka lahui apana hana koe a hooko aku, ua hooko hoi makou i ka makou, o ka hoike aku i ka mea i makemakeia.

I ka halawai ana o ka Papa Ola i ka auwina la Poakolu iho la, ua waiho aku o Keoni Walakahauki i kona noho peresidena ana ia W. O. Kamika, a ua koho lokahi ia ae ka inoa hope.

E nana ae i ka Makapolena Ma hoolaha ma keia helu e pili ana i na Waina Kalepono ma na kumukuai i hoemi loa ia.
               
Kalaupapa, Molokai, Dekemaba 19, hora 11 A. M. i haalele mai ai i keia ola o Misi Lahapa Kiliona, kaikaina o ka wahine a Hope Makai Nui A. Kauhi o ka Ia Hamauleo, i ka 15 a oi o kona mau makahiki. Na ka ma'i hookaawale ohana i lawe iaia a make aku la ma ia aina malihini. Aloha wale oia!
               
I ka wehe ana o ke kau o ka Aha Hookolokolo Kiekie i ka hora 10 a. m. o ka Poakahi i hala, ua lehulehu na lala o ka Papa Loio i akoakoa aku, a ua hana koke ia ka mea e pili ana i ka hoalohaloha no ka make ana o Lunakanawai Pikekona Lehulehu na poe i haiolelo ae, e mahalo ana i ka mea i make. Ua hooholo lokahi ia ka olelo hooholo a kela komite o ka Papa Loio, a makou i hoike aku ai ma kela helu i hala, i hoomakaukau ai a e hoopaaia hoi ma ka moolelo o ka Aha.

KELA A ME KEIA.

ALOHA KALIKIMAKA A PAU LOA.

Ikaika ka ua mauka o Kalihi, ua hele na alanui a pohopoho a hiki pono ole ke hele ia.

E hele i kahi o Makapolena Ma no na Waina maikai. Oluolu ka lakou kuai ana a piha pono no hoi ke ana.

Iluna o ka mokukaua Nene Ahiu na Kuhina Kupa a me Damona i ka Poalima iho la.
               
E nana ae i ka hoolaha a ka Hale Inu Rama o Kaopuaua no ka Waina Kaleponi emi loa.
               
Eia o Kimo Keola ke hana nei ma ke keena o ka Papa Ola, he wahi oha pili wale aku no ia Kale Wilikoki.
               
Ia makou e pai nei no ka puka koke aku, ua ikeia ka mokukaua Amerika Balatimoa, eia ae mai Iokohama mai.
               
E haawi ana o Komi sina Beritania Haoese he aha hoolaulea i na alii o ka mokukaua Nene Ahiu i keia ahiahi.
               
Aole i nei pule, aka, i keia pule ae paha e puka ai ka Buke Mele Lahui a ko makou Puuku. He hapaha wale no, loaa.
               
No ka hanaino ana o kekahi Kepani i na lole o kona hoa lahui iho, ua ku ae ka mea hewa imua o ka Aha Apana i ka Poaono iho la a hoopaiia he $30 me na koina.
               
Awakea Poakolu nei i hoolaunaia aku ai ke kapena a me na alii o ka mokukaua Beritania Nene Ahiu e ke Komisina ia Peresidena Kole a me kona poe hoa.

Ke haawi aku nei o Makapolena Ma i na Waina Kaleponi ma na kumukuai haahaa. Ua maemae loa hoi ka lakou mau ano waina a aole hoi i paipaiia e like me na ano waina lehulehu e ae e kuaiia nei ma keia makeke.

Aohe i hoopihaia ka hakahaka o ka Aha Hookolokolo Kiekie, mamuli o ko Lunakanawai Pikekona make ana, a hiki mai i keia la. Owai ana la auanei ke hookohuia ana?
               
Ua ulu ae he hoopaapaa ana mawaena o na hui kinipopo Puuwai me Maile, i ka paani ana o ka auwina la Poaono nei, ma ke kahua mau. Nolaila, ua hoopau wale ia ia paani ana.
               
He hookuku kinipopo Pelekane ko ka auwina la Poaono nei, iwaho o Kulaokahua, mawaena o na kamaaina a me na malihini Pelekane o ka Nene Ahiu. Ua lilo ke eo i na malihini.
               
Ke mau nei no ke poluluhi a puipu o ke aouli, aohe nae he haule ua nui, o ke kulukulu wai liilii wale no. A iloko no hoi o ke ano huihui, he nui pu no hoi me ka wela ikiiki. O ko makou puuku ka mea e uiha nei.
               
Ua hooholo iho nei ka Papa Hoonaauao e wehe i kula po, a maloko o ka halekula o Koleaka e malamaia ai, malalo o ka noho kumupoo ana a J. Lightfoot (Laitafuta, a i ole ia, Wawaemama), ka hope kumupoo o ke Kula Kiekie i keia wa. Ma kekahi ano, he pomaikai nui keia no na poe i loaa nui mua ole ka hoonaauaoia ma ka olelo Enelani. Elua hora kula o ka po, mai ka hora 7 a ka hora 9, a koe na po Poaono me La Pule. Ua noa i na poe kupono a pau me ka uku ole.
               
Ua ku ae imua o ka Aha Apana i ka Poaono nei kekahi Pake no ka hewa mare lehulehu, a ua hoopaneeia ka hoolohe ana i kona hihia a kahi mau la o keia pule, a ua hookuuia mai oia malalo o $500 bona. Ua mare mua oia i ka wahine i Kina, a mare hou no i wahine ianei, a ke u noho pu nei.
               
I kekahi la o ka pule i hala, ua hopuia o Kawika Piiwi no ka hele ole i ke kula, a ua laweia no ka Halewai. I ka wa nae a na makai e lawe ana no ka Halewai, ua noke ae la ua wahi keiki la i ka uwe me ke noi ana i na makai e hookuu iaia. Ua hoouna loa ia oia no Keoneula e noho ai no elua makahiki.
               
Ke hoomakaia nei ka hooheia hopuhopu ana i na ilio medala ole, no ke kaa ole o ka auhau. A ke hala elua la mahope iho o ka paa ana ma ka Pa Aupuni, ki pu ia a make. Ma ka halawai ana o ka Papa Ola i ka Poakolu nei, ua hooholoia e hookohuia o J Fernandez (Palakiko) kekahi makai paniolo bipi ma mua, i agena ilio no ka Papa.

O na Waina oiaio maoli a Makapolena Ma, aia wale no ke kuai ana ma ko lakou halekuai ma Alanui Kaahumanu, a ma na hale inu rama o Kaopuaua a me ka Nekina.

Ua koho iho nei ka Bihopa o Honolulu i ke komite a ka Aha Sinoda i hooholo ai, ekolu no waho a elua no nei, no ka noonoo ana i ke kupono e hoohui ae i na anaina pule Enelani ma ka luakini o Sana Anaru i hookahi. Eia iho ua komite la: Na Rev. W. Horsfall (Kahaulelio) o Lahaina, i lunahoomalu, S. H. Davies o Kona, L. Byrde (Manu) o Kohala, Hale M. vona Holo a a me Eli Kaila no Honolulu nei.
               
Mahope mai nei o ko Mi sasa Ane Pule (Ane Aileti mamua) pau ana mai ka noho kumuao ana no ke kula o Kalihi-uka, ua wehe ao oia i kula kuokoa nana ponoi ma Koleaka, ma kahi noho no o na kaikunane a ma loko hoi o ka hale hoomaamaa iho nei o ka Puali Puhiohe Lahui. Ua hoomaha ke kula i keia wa a e hoomaka hou ana i Ianuari 7 ae. E pono e kokua kakou ia kakou oiwi ponoi iho, a mai nana hoi ia hai.
               
I ka wa e hana ana o kekahi kanaka iluna o kekahi mokulanahu i ka Poalima iho la, a oiai e nanea ana me ka manao ole i ka poino, ua hihia ae la kona a-i i ke kaula e lewalewa ana malalo o ke tabu hoolei lanahu a huki pu ia ae la oia iluna a hapalua like o ka lewa, a ia manawa i hemo ae ai na kaula la i hihia ai ma kona a-i a haule iho la oia iluna o ka oneki o ka moku. Aole nae oia i eha, ua hele hou ae no i ka hana i ka Poaono nei. O Luka ka inoa.
               
He aha fea ka i malamaia maloko o ka halekula, ma ke kahua o ka luakini o Sana Ana ru, i ka auwina la a me ka po Poalua iho la, no ka hoolilo ana i na lole i hanaia e ka Ahahui Humuhumu a na Wahine o ia Ekale sia. Ua nui no ka heleia, o ke ahiahi iho nae hoi ka oi aku, a mawaho ae o na lilo, ua loaa he koena o $180 ma ka waihona no ka pomaikai o ka luakini. Ua kaa ka mahalo nui ia o keia hana maluna o Misasa Wilisi, wahine a ka Bihopa, a me na poe i kokua iaia.
               
Pakele ka hale hana hau uwila hou makai o Waikahalulu mai pau i ke ahi i ka auwina la Poakolu iho la, mamuli o ka haule ana o ke kukui ihoiho a kekahi paahana iloko o kekahi pahu wai amonia. E ole e hoomanawanui kekahi haole a loaa ka pahu a ke ahi e a ana, laweia a kiolaia iwaho, palekana ai Ke hanaia nei ka hau ma ia hale i keia wa, a ke waihoia nei no hoi na holoholona a me na manu ilaila e hoopuanuanu ai.

Hale Inu Rama o Kaopuaua
(COMMERCIAL SALOON)

Kihi Hikina o na Alanui Beritania me
Nuuanu.

WAINA KALEPONO EMI LOA,
Kanakolu Keneta no ka Omole, a
Hookahi Dala no ke Galani,

aia malaila e loaa ai, a oia no hoi ke ano Waina maikai loa a Van Bergen & Kohler, he hale i kamaainaia no ka maikai o ka lakou Waina, a o Makapoena Ma na agena. Ina o ka mea maikai ka i makemakeia, e pono e hele ilaila, i loaa ai hoi ka mea maikai

dek. 23-mhp.

1896

KA MAKAAINANA
NO NEI MAKAHIKI AE.

UKU O KA NUPEPA.

No ke Kope Hookahi - - - $ .10
No Hookahi Malama - - - .25
No Ekolu Malama - - - .75
No Eono Malama - - - 1.25
No Hookahi Makahiki - - -2.25
                Ina e hookaa mua ia, penei iho ka
auhau ana:
No Ekolu Malama - - - $ .50
No Eono Malama - - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - - 2.00

UKU O NA LUNA NUPEPA.

No 5 Inoa - - - 15 ken.
No 10 Inoa - - - 20 "
Maluna aku o 10 Inoa - - - 25 "

 

1---Ke hoikeia aku nei ka lohe i na poe a pau e makemake ana e lawe i keia nupepa i nei makahiki ae, e hookaa mua mai ka pono, ina no ma ka hapaha, hapalua a makahiki holookoa paha. Ke ole no ia, aohe nupepa e loaa aku ana. E ukali pu mai ke dala me na kauoha nupepa a pau. Ua koe no nae hoi me makou ke kuleana hilinai aku i na poe a makou i ike a i maopopo ai ua kupono ke hilinaiia.
               
2---O na manao hoolaha, e pono e ukali pu ia mai me na inoa oiaio o na poe hoolaha manao. Ke ole ia, aole loa e hoopukaia aku. Pela no hoi me na hoolaha anoai, a pela aku. Aole i manaoia na inoa oiaio no ka hoolaha aku, aka, i mea e hiki ai ke hilinaiia.
               
3---Aia no me makou ke kuleana o ka manawa e hoopukaia aku ai o na manao, oia hoi, ke loaa he wa kaawale kupono. Ina hoi he mau manao i akeaia e puka koke, e laa me na hoolaha make, a pela aku, e pono no e hoouna mai i uku no ia mea, i hoihoi ai hoi ka hana ana. Ke ole no, alaila, waiho no a ko makou wa kupono me ka uku ole no ia moe ana.
               
4---E hoouna pololei mai i na olelo hoolaha i ka inoa malalo iho. Pau pu no hoi me na kauoha nupepa. A iaia no hoi e hoouna mai ai i na manao a pau no ka hoolaha aku.
               
5---O na hoouna dala ana a me na kikoo leta, ma ka inoa wale no ia o ko makou Puuku. Ua lawa kana palapala hookaa no makou, a o kana hookahi wale no ka mea mana, aole o ka makou a me ka kahi poe e ae.

HALEPAI---Aia ma Alanui Konia, ma ka aoao Ewa, a mauka aeo ke kihi akau o Alanui Moi.
               
KEENA HOOPUKA---Aia ma ke keena o ka Puuku, Mr. F. TESTA (Hoke), ma Waialeale, Helu 327, Alanui Moi, ma ka aoao mauka o kahua Halewai kahiko, a malalo iho e pili pu ana ma Ewa aku o ka hale o ka Ahahui Pake.
               
No na mea aku i koe, e ninau ia

W. H. KAPU,
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.