Ka Makaainana, Volume IV, Number 27, 30 December 1895 — Page 3
HONOLULU, OAHU, POAKAHI DEKEMABA 30, 1895. 3
HOOMANA KATOLIKA
-
He Kuhikuhi no ke Ao ana i na
Hoahanau o ka Ekalesia
Anagalikana.
-
APANA ELUA - MAHELE V
NA OIHANA ANAGALIKANA
[Hoomauia mai ka Helu 26, Buke IV.]
E like hoi me ka makou i kuhikuhi e ae nei, o ke koi a kekahi mahele o ka Ekalesia he lihi ia no ke anaina Katolika, ua ku a haule paha ia ma o ke kuuna Aposetole la. Ma kahi okoa hoi mai keia kuuna, aole loa he oihana kahuna oiaio e pauleleia ai. O ka loaa ana o kekahi oihana kahuna ma ka lalani moekahi pololei me na Aposetole a me ka malama mau ia o ka Manaoio Katolika, o ia ke ano like ole mawaena o ka Ekalesia a me kekahi aoao hoomana. Pela i lilo ai ka ninau no ke kupono o ko kakou mau Oihana, oia hoi, ina paha ua poni pono ia na bihopa a me na kahunapule o ka Ekalesia o Enelani, i mea ano nui loa. "O ka hoolaa kupono ia ka pohaku kihi o ka heiau ekalesia holookoa."
Ua hoikeia ma ka Mahele i hala ua hoomauia ke kuuna Aposetole me ka haki ole mai mua mai a pau na manawa o ka Hoohuli Hoomaemae ana e na bihopa o ka lalani Aposetole kahiko. Oiai hoi, ua hoopaapaaia keia olelo ana e na poe paio o ka aoao Roma, e lilo hoi i mea kupono ke hookaawale i kekahi kowa no ka hooia ana i kona oiaio.
- i. -
E like hoi me ka Canona Kata (Carter) olelo ana, - "He kumu hooia ano nui hoi e pili pono loa ana i ka ninaninau ana iho, aia a na kaalo aku ka manaolana ana no kekahi hookuikahi ana aku me Roma . . o ia hoi ka olelo ana ae, he mau makahiki i komo aku i ko Elizabeta au noho moi, akahi no a hapaiia ae ke kue ana e pili ana i ke kupono o na Oihana Enelani."
O kekahi o na hailoaa makamua loa o ka Hoohili Hoomaemae ana, o ia no ka unuhiia a me ka houluuluia ana o ka Buke Pule ma ka olelo Enelani, a me ia pu, a ma ke ano hoi he mahalo nona, i na oihana no ka poni ana o na kahunapule, - i kapaia o ka Odinala (Ordinal). Ua pau keia iloko o ka makahiki, 1550, i ke au e noho moi ana o Edewada VI. Iloko o keia au noho moi ana, ua hoolaaia na bihopa a poniia hoi na kahunapule pule e kalike ana me keia ano. I kona make ana, ua kau ae la o Mele i ka nohoalii, a malalo ona ua hoolaia i mahae ana me Roma no kekahi manawa. Ua hoouna mai ka pope ia Cadinala Pole ma ke ano he Elele no ka hoolaulea ana aku i ka Ekalesia a me ka lahui i ka noho bihopa o Roma Ma ke ano hoi o ia kekahi mahele o keia hana, e nanaia hoi ka mea e pili ana i na oihana o na kahunapule o ko Edewada wa; e noho ana hoi na bihopa a me na kahunapule i poniia me ka Edewada Odinala ma na kulana noho bihopa a me na kihapai. Ua ala ae ka ninau, Pehea la ia poe kahunapule e hoomaopopoia ai a e hoohanaia aku ai hoi?
Ma ka hoohana ana kau me keia kumu ae la, ua olelo ae o Mr. Hadana (Haddan), - "Malia aole i moakaka loa heaha la ua kumu maopopo i hookauia aku; eia nae, ua moakaka lea, malalo o na kumu i haule iki iho mai ka poni hou ia ana, ua ae aku o Iuliusa III. laua me Paulo IV. a me Cadinala Pole, e lawelawe ana no hoi me ko lakou apono ana, i na Oihana Enelani malalo o ko Mele au noho moi, ma o ka Odinala hea la la i hookauia aku ai, ke ae nae hoi e hoolohe a ua laulea aku la hoi ka mea e poniia ana pela i ka pope."
Ua kuhikuhi na olelo o ka Pole palapala i ka hooia ana i ua poe la ma ko lakou mau Oihana a me na kulana pomaikai, a aole loa hoi i ka poni hou ana ia lakou.
"Ua olelo ae o Bunete (Burnet), ka mea kakau moolelo, i ka maalahi loa o na kumu i waihoia mai ai e Pole a ma kekahi mea hookahi hoi, aohe mea i hai pololei ia mai e ia e kue ana i na Oihana Enelani ma ka hoole ana i ko lakou kupono."
(Aole i pau.)
-
E nana ae i ka Makapolena Ma hoolaha ma keia helu e pili ana i na Waina Kaleponi ma na kumukuai i hoemi loa ia.
Pau aku la ka La Karikimasa me kana mau hana.
Aole i aeia kekahi ohua Iapana o ka mokumahu Robina i ku mai ai i ka Poaha iho la no ka lawa ole o ke $50 ma kona eke.
O na Waina oiaio maoli a Makapolena Ma, aia wale no ke kuai ana ma ko lakou halekuai ma Alanui Kaahumanu, a ma na hale inu rama o Kaopuaua a me ka Nekina.
Lehulehu wale o na Pake i pau nui i ke kopiia i ka pule i hala iho la imua o ka Aha Apana no ke puhi opiuma, a ua hihia wale aku no ma ka umiumi kekahi poe kanaka Hawaii.
HAWAII IMILOA.
-
Ka Puali Puhiohe Lahui e Naku
la ia Amerika Huipuia.
Mawaho ae o na mea i hoike ano nui ia aku e makou ma ka helu i hala, no ka palapala a R.W. Ai eti i ko makou Puuku, eia iho na mea i hoike ole ia aku:
No ke ano o ka makou hana e hana nei, he maikai no. No na keiki, he nui ko'u mahalo ia lakou no ko lakou malama pono i ka hana, aole ona, aole lalau, he keonimana maopopo lakou a pau. A no ia mau hana no hoi a na keiki, o ia ke kumu nui nana i hapai ae i ka inoa maikai o ka bana, a pela pu no hoi me ka inoa maikai o ka aina hanau o kaua e o nei ma Amerika a puni. I hoike no keia mau kualehelehe ana aku a'u ia oe, eia mai ke ope nupepa o kekahi mau wahi a makou i hana ai, a aia iloko o keia mau nupepa e ike ino ai oe i ka mea oiaio, o ia hoi na manao o ka lehulehu no ka bana.
Ma keia wahi au e ike nei i ka nui o ka naaupo o na haole, ma ke ano o ka lakou mau olelo. Ua halawai au me kekahi mea kakau nupepa, ua nui kana mau ninaninau ia'u no na mea pili i ke aupuni, a ua pane aku au i kana mau ninau a pau. A ma kahi o ka ninau ana mai ia'u, - "Pehea ia, he nui aku no na kanaka hiki ke olelo haole i koe ma Hawaii?" Ua pane aku au iaia "o ka elua hapakolu o na kanaka Hawaii, he hiki ke kakau me ka heluhelu." Kamailio mai kela ia'u. "Aole paha hiki i keia poe keiki ke olelo haole, o oe wale no paha?" Ia manawa au i pane aku ai au iaia, "I mea e pau ai kou pohihihi, e hele oe iwaena o keia poe keiki e kamailio ai." I kona hoao ana aku e namu, e namu koke ia mai ana ia. Ia wa, kulou malie ke poo ilalo e luliluli ai, a mahope olelo mai la ia makou, "Ina penei ko ano o ka lahui Hawaii, alaila, ua pololei o Kalivilana. O ka mea pono loa, e hoihoi hou ia ka Moi a nana no e hooponopono i ko oukou Aupuni. Ua kuhihewa maoli no na kanaka o keia aupuni malalo o na hoike hoopunipuni a na nupepa." Ua olelo aku au, "He hoopunipuni maoli io no na nupepa."
No keia mau wahi a makou e hele nei, maikai no, palahalaha ka waiho ana o ka aina. Ua uhi pu ia ka nani o ka aina e ka hau, he kuakea pu wale no oe ke nana aku, pela pu ma na kauhale, kohu ole ke nana aku. Nui ke anu, aka nae, he mea ole ia ia Hawaii imi loa. Ke naku nei makou iloko o ka hau-helelei a me ka hau paa. Minamina au no ko'u ike ole i ka holohau, ina la ua hele pu au i ka hoopakikakika hau.
No ke ano o na mea e loaa nei ma ka makou hana ana, he like no me ka hana a ke kanaka lawaia, he la no hoi laki, he la no hoi aohe laki. Eia nae kahi laki loa, ua lawa no kahi loaa no ka hoonee ana ia makou imua, oiai, o ko makou pahu hopu o Wasinetona. Nolaila, no makou a pau eia no ke noho noi me ka hoomanawanui, aohe kaniuhu. O ka manao ae nae la e hoohihi ka manao i keia wahi, aole e hiki, no ka mea, aole i pau kela mau huaolelo o ko kaua aina hanau, o "kaua Hawaii no ka oi."
Ua lawa kaua maanei e ka hoaloha maikai. E kala mai, eia makou ke hele nei i ka hana.
R.W. AYLETT.
Kokomo, Inidiana, Dek. 5, 1895.
-
KU KIMA
Helu 411, Alanui Nuuanu. Helu 59 maluna.
Oiai, ua pau ka wa kuai hoemi ma ko'u halekuai, eia nae, e hoomauia aku ana no ke kuai emi ana o na waiwai iloko o keia mau la e nee nei a pau ae na la kulaia.
O na Kalakoa, na Lole Huluhulu, na Kinamu, na Keokeo Halua, na Lole Alapia, a pela aku.
Pela no hoi me na aahu o Kane me Keiki.
Heluna nui o na Kamaa no na poe a pau.
ok 14-2mh dek 9
-
Ua Makemakeia
Ma ka
HALE INU RAMA LUVERA
(o ka Hale Meli mamua,)
Helu 91, Alanui Nuuanu.
5,000 Kanaka i na La a pau, no ka inu ana i ka
BIA KAULANA O KEOMOLEWA,
Ua Hele a Huihui i ka Hau.
EDUADA & HARE.
Telepona 589. Pahu Leta 475.
okt 28-tf
-
W.H. DANIELS,
[BILA DANIELA]
Agena Kuai, a Hooponopono Aina, Mea Hana Palapala Kanawai, Mea Ohi Aie a pela aku.
O na hana a pau e haawiia aku ana iaia, e lawelaweia no ia me ka eleu a me ka omoole.
Keena Hana a me Wahi Noho, aia ma Wailuku, Maui.
mei 6-mk.
-
J K KAHOOKANO
LOIO a he Kokua ma ke Kanawai.
KEENA HANA: Alanui Kaahumanu,
Honolulu. jan 8, '94-1mk
-
E.M. NAKUINA.
KOMISINA O NA ALA LIILII A ME
NA PONO WAI.
Notari Lehulehu, a he Agena Haawi Palapala Ae Mare no Honolulu nei.
KEENA HANA: Helu 308, Alanui Kalepa. dk 3-1mk.
-
HALEPAI MAKAAINANA.
-
F.J. TESTA (Hoke) - - Ona
Aia ma Alanui Konia, mauka o ke kihi Akau, ma ka huli ma Ewa, o Alanui Moi.
Ua makaukau loa e hana i na ano hana paipalapala a pau loa, e laa
Na Bona,
Na Aelike,
Na Laikini,
Na Palapala Kono,
Na Likiki,
Na Bila-poo,
Na Hoolaha Pai Alanui,
A pela aku, a pela aku.
NA HANA BUKE A ME PAI NUPEPA.
Aia malaila e paiia nei na nupepa "Ka Makaainana" a me "Ke Kuokoa" namu.
E hookoia no na kauoha me ka hikiwawe a me eleu. iul 15-mhp