Ka Makaainana, Volume IV, Number 27, 30 December 1895 — Page 6

Page PDF (892.75 KB)

6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 30, 1895.

KA HUAKAI AUMOANA
-
He Moolelo Kosika,
(Hoomauia.)

                    "Maluna o keia honua i piha me na ino he nui, e loaa ana he hoa'loha i ke kanaka a o na hoa'loha mua o ko makou mau onemi o ia no na poe Farani. Hoauheeia makou a lilo ae la lakou he poe lanakila. Lawe pio ia ae la ko makou mau kauhale a pau. Imi aku la hoi au i wahi ola no'u iwaena o na poe kupaa mahope o ka aina. Mahope iho o kekahi manawa, ua hookohuia aku la o Paoli de Rosetino i Generala a i mea mana maluna o na mea a pau. Ia manawa ua ala hou ae la makou a kue i ko makou mau enemi, aole nae e hiki. Ua noho pio hou makou no kekahi mau makahiki loihi. O kuu mau hoa aia lakou ke hoomainoinoia la.
                    "Hooholo iho la au me kekahi mau hoa e imi i wahi no makou e malumalu ai. He 60 paha ko makou nui, na poe i koe mai kela hoopoino weliweli. Iho aku la iwaena o na poe i eha a me na poe i make e nana ai no ko makou mau ohana. A haalele iho la au i ko'u mau hoa a hele huli aku la iwaena o na poe i eha, a loaa aku la ko'u makuakane e moe ana iwaena o ke koko. He ikaika no kona e hiki ai ke kamailio pu me a'u: 'E kuu keiki,' wahi ana i pane mai ai, 'e make iho oe e like me a'u; mai ae i keia poe Farani e lilo i haku maluna o kaua. E hoolohe mai e kuu keiki i ka leo o ka mea e hele aku ana.' Haalele iho la au iaia a hele huli aku la i kuu makuahine a loaa aku la ua maewaewa O ka'u wahine me kuu mau hoahanau ekolu, e kau ana lakou iluna o na lala laau me ka mainoino. Pela pu no hoi me ka'u mau keiki ehiku ka nui Ehaeha ke ike aku ia lakou me na alina e kau ana ma luna o lakou. O ka'u kaikamahine aole i loaa aku. Iini iho la au e make e like me ka make ana o kuu mau hoa'loha. Kanu aku la makou i na poe i make a waiho iho a. A pela iho la i haalele aku ai au me o'u mau hoa i ka aina a holo mai la no keia aina.
                    "Pae iho la ko makou waapa i keia wahi. Ike iho la au he aina kupono loa keia no'u, a noho la au me ka hiaai nui ana i ka nani o keia mokupuni a kana o noho nei. O na mea e waiho pu ana me a'u ekolu mau pu kaupoohiwi a me eha mau pahu pauda. Hoomau aku la kuu mau hoa i ko lakou alahele no Italia me ka haalele ana iho ia'u i hope nei. Nana aku la au ia lakou a hiki i ka nalowale loa ana aku. Auwe no hoi au! He ai ka'u e lawa ai no ekolu la. Aole wahi e hoona ae ai ke nele au i ka mea ai. Lehulehu wale o na manu, aole o'u hoao e pepehi aku, no ka mea, he mau makaainana no ia no'u. A pehea no hoi au e pepehi wale aku ai no ia lakou me ko lakou lawehala ole mai? O na ouli i ikea iloko o ko'u mau la ua kau mai la lakou imua o'u i keia hora. I ka po wale no au e hooluolu iho ma keia wahi, aole nae hoi e like me ka noho ana o kuu aina. O kela wahi kumulaau paina e ku mai la ma o (me kona kuhikuhi ana aku), he nui ka laau hoaa malaila no kaua. Aole kaua e pilikia ma keia wahi mokupuni. E lilo maoli ana no au i moi no keia wahi ailana, a i ole ia, e hoolilo aku ana au iaia i repubalika. Ua lawa kaua i na pono lawaia a me na lama aa i-ka wa aohe malamalama o ka la. A oiai, i ka po wale no au e puka ai iwaho mai ko'u home mai, pela no kaua i hui iho la, aole loa au e oili ae iwaho i ke ao, no ka mea, he uhaki ana ia i ka mea a'u i olelo paa ai no'u.
                    "Ke hoomaopopo pono mai la anei oe i ka mea a'u e olelo aku la ia oe? He moolelo walohia maoli no ke malama iho oe iloko o kou noonoo. Aole keia o ka pau ana o keia, aka, e hoike hou aku no au ia oe i ke koena aku a e hoolohe mai oe me ke akahele a me ka hoomanawanui. Ke hoomaopopo nei nae au, ke aneane aku la e hoea mai na kukuna olinolino o ka la maluna o ka ili honua, a pahola ae i kona nani ma o a maanei, alaila, nalohia ae na hana hoopahaohao o keia po au i ike iho nei i ka manawa i hala ae.
                    "Hala hope ae la he makahiki me ka loaa ole he mau kuia, a e ike no paha me keia manawa a kaua e noho nei iloko o ka malama o Dekemaba, ua ike aku la au ma kahi a kela ahi e a mai la he kino kanaka. Holo aku la au me ka auwa ana a hiki i ko'u maopopo ana he ehiku ka nui o lakou a he poe Tureke, a e paa ana he poe pio i paa na lima i na kaulahao. Weheweheia ae la na kaulahao e paa ana ma ko lakou mau lima a pepehiia iho la hookahi o lakou a hookuu lanakila ia kekahi mau mea me ka loaa ole ia laua he ai. I ka hoomaopopo ana aole laua he mau kanaka Farani, uluae la ka manao iloko o'u e haawi aku i wahi no laua e malumalu ai. Hoi aku la au no kuu wahi ana a ho a ae la i ahi. Ike mai la laua i ka malamalama a hookokoke mai ia laua ma kuu home, a me ke kahaha nui au i ike aku ai o kuu kaikamahine kekahi a me kekahi opio Farani. Ua hoopakele ae la au i ke ola o kela kanaka opio, me keia mau olelo:
                    "'E ka opio, e hoomanao oe, he enemi au na kou lahui. Ua hoomainoino mai lakou ia'u e like me ka holoholona. Aka, ma o kuu kaikamahine la, ke hoopakele nei au ia oe. E huli aku i wahi nou e noho ai iwaena o na poopoo pohaku a malaila oe e noho ai me ea oili ole ae iwaho a hiki i ke kau ana ae o ka la maluna o ka ili honua. I kou wa e kue ai i keia, e hoomanao iho oe, he make kou hopena aole mea nana e hoopakele ae ia oe mai kuu mana ae. E hoolohe mai ana auanei oe i keia?"
                    "Ekolu makahiki mahope mai me kuu hoomaopopo hou ole ae nona ke ola nei no paha aole paha. I ka hope loa oia manawa ua hele huli aku la au iaia, aole nae he mea i ikeia no kona kino. Aole maopopo iki ia'u heaha la ka mea i hanaia maluna ona, aka, e hoomaikaiia ke Akua, ua hala aku la ia ino a me ka lapuwale nui.
                    "Ke loho pono mai la anei oe i keia mau mea a pau a'u e hoomaikeike aku la ia oe? He walohia ka moolelo o ko'u noho ana mai i keia aina a me kuu aina makuahine. Aka nae, ua hala ae la ia mau la o ka ehaeha a me ka walania, a eia kaua he mau moi kaokoa no keia wahi mokupuni ako'ako'a kanaka ole. O na manu a me na pohaku aa e waiho mai nei ko kaua mau kanaka.

-

                    Nui ka hanakuli o na poe himeni ma ka po a ao ae Karisimaka, aole hiki ke hiamoe pono iho? Lapuwale.

-
Hale Inu Rama o Kaopuaua
(COMMERCIAL SALOON)
Kihi Hikina o na Alanui Beritania me
Nuuanu.
WAINA KALEPONI EMI LOA,
Kanakolu Keneta no ka Omole, a
Hookahi Dala no ke Galani,

aia malaila e loaa ai, a o ia no hoi ke ano Waina maikai loa a Van Bergen & Kohler, he hale i kamaainaia no ka maikai o ka lakou Waina, a o Makapoena Ma na agena. Ina o ka mea maikai ka i makemakeia, e pono e hele ilaila, i loaa ai hoi ka mea maikai.

dek. 23-mhp.
-
-
F.J. TESTA, (Hoke).
MEA OHI A KOI AIE.

Mea Huli Moolelo Aina a Waiwai e ae paha.
Mea Unuhi a Mahele Olelo Hawaii a Enelani paha.
Mea Hana Palapala Kanawai o na Ano a pau.
Mea Kuai Mikini Humuhumu Lole.
Mea Hoolimalima a Hoolilo Aina.
Mea Kuai Waiwai no ka Uku Komisina Haahaa.
Ua makaukau mau oia o lawelawe i na hana a pau e haawiia mai ana iaia. He kuike ka rula.
                    E loaa no oia ma keia keena. apr 8-1mk

1896
KA MAKAAINANA
NO NEI MAKAHIKI AE.
-
UKU O KA NUPEPA

No ke Kope Hookahi - - $.10
No Hookahi Malama - - - .25
No Ekolu Malama - - - - .75
No Hookahi Makahiki - - 2.25
                    Ina e hookaa mua ia, penei iho ka auhau ana:
No Ekolu Malama - - - $.50
No Eono Malama - - - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - - 2.00


UKU O NA LUNA NUPEPA.

No 5 Inoa - - - 15 ken.
No 10 Inoa - - - 20 "
Maluna aku o 10 Inoa - - 25:

-

 

                    1 - Ke hoikeia aku nei ka lohe i na poe a pau e makemake ana e lawe i keia nupepa i nei makahiki ae, e hookaa mua mai ka pono, ina no ma ka hapaha, hapalua a makahiki holookoa paha. Ke ole no ia, aohe nupepa e loaa aku ana. E ukali pu mai ke dala me na kauoha nupepa a pau. Ua koe no nae hoi me makou ke kuleana hilinai aku i na poe a makou i ike a i maopopo ai ua kupono ke hilinaiia.
                    2 - O na manao hoolaha, e pono e ukali pu ia mai me na inoa oiaio o na poe hoolaha manao. Ke ole ia, aole loa e hoopukaia aku. Pela no hoi me na hoolaha anoai, a pela aku. Aole i manaoia na inoa oiaio no ka hoolaha aku, aka, i mea e hiki ai ke hilinaiia.
                    3 - Aia no me makou ke kuleana o ka manawa e hoopukaia aku ai o na manao, oia hoi, ke loaa he wa kaawale kupono. Ina hoi he mau manao i akeia e puka koke, e laa me na hoolaha make, a pela aku, e pono no e hoouna mai i uku no ia mea, i hoihoi ai hoi ka hana ana. Ke ole no, alaila, waiho no a ko makou wa kupono me ka uku ole no ia moe ana.
                    4 - E hoouna pololei mai i na olelo hoolaha i ka inoa malalo iho. Pau pu no hoi me na kauoha nupepa. A iaia no hoi e hoouna mai ai i na manao a pau no ka hoolaha aku.
                    5 - O na hoouna dala ana a me na kikoo leta, ma ka inoa wale no ia o ko makou Puuku. Ua lawa kana palapala hookaa no makou, a o kana hookahi wale no ka mea mana, aole o ka makou a me ke kahi poe e ae.

 

-

 

                    HALEPAI - Aia ma Alanui Konia, ma ka aoao Ewa, a mauka ae o ke kihi akau o Alanui Moi.
                    KEENA HOOPUKA - Aia ma ke keena o ka Puuku, Mr. F.J. TESTA (Hoke), ma Waialeale, Helu 327, Alanui Moi, ma ka aoao mauka o kahua Halewai kahiko, a malalo iho e pili pu ana ma Ewa aku o ka hale o ka Ahahui Pake.
                    No na mea aku i koe, e ninau ia
W.H. KAPU,
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.