Ka Makaainana, Volume IV, Number 27, 30 December 1895 — "MALOO NA IWI I KA LA." [ARTICLE]

"MALOO NA IWI I KA LA."

Mu ka hihia o na h«ole ohumu kipi, ua hoikeia ae uh iniikemake ka laua e kuai ia L3aai u e hoo lilo aku hoi ia laila i kahua heihei ame pa lealea piliwaiwai o ua aoo a pau, i lua hoi uo Ms> nete Calo,_.ma EaTai.ii,. E ; jrops. Uii hoikein ne no hoi ua aa loa iaua e hoihoi hou ae i ke Aliiai uioiu uiainuli o ka oiaī, ua nui ka waiwai a ino na kanaka mahope o laua, e pouo nae hoi e loaa mua he hooia ana ka aeia o ko Lauai lilo ia laua a uw ka hiki hoi ke hoalaia mau haua piiiwuiwai.

Ke h iorasopopo lea ia iho keia ano oleio a kekahi mau malihini i kekahi mau kaoiaaina, e like la me Numana a me Kika ha, me ka heolauna mua ole la, owai inanao ole iho no hoi he mau kiu laua, no ka mea, ua ano like loa me ua hoohana ana n ia poe kuapaa o keia "au Repubalika. Eia nae hoi, ua loheia mai nei uiui Kapalakiko mai 110 na hana ohumu a keia mea a m'e k'iihi poe e ae o laila, a o C. W, Akep.oka ka kekahi i komo pu aku. No Akepokaf)o noi iho hoole loa oia i kona hui pu me keia poe ohiimu kipi. oiai, aia oia ke lawelawe la i ka oihana loio nona iho. Ua kupono no e hilinaiia keia poe me kau wahi iniki paakai, aiaiia, kiola loa aku ia lakou e hele loa ma kahi e. E like no hoi me kela iono, i puka ae ma na nupepa o Kapalakiko, pela no hoi i hoikeia ae ai ke auo o ka palapala kuahaua a huikala a ke Alii, i kona wa e kt\i hou ae ai malun« o ka oohoalii mamuli o na hooikaika ana a keia poe noonoo maikai ole. Ina ua oiaio keia mau mea a pau, alaila, aole makau ilaila, no ka mea, he poe puni imi loaa wale no, a ua nele loa hoi i ke aloha. O ko makou hilinai nae hoi, he mau imi, apa wsle ana ae 110 uei, i mea hoi e noho hana loihi ai o na koa a me na kiu hoopau koalaala.

Polopolooa oo hoi na kumu a ke Kuokoa no ko Hawiiii nei k«ponō e hoohuiia aku me Ameiika Huipuia, e kala kahiko ka i liio mua ai ka aiua nei ia kmenka, mamuli o ko Kamehameha ĪIL makemake e hoolilo aku ma o kekahi kuikahi'i ha naia a hooko o!e ia. Hele pela ? N <i hea mai ke kuleana i loaa ia Moi e hooīilo aku rae ka ui o!«* a« 1 kalahui? Ke ike iui kakou i nei wa o ,c ka lahui Hawaii" ka mea nui i ko P<?resi dena Kalivilana mnnao. ĀJn wale iio ko Hawaii 'lilo a ae lokahi, a i ole ia, o ka hapanui

hewahewa I'oa hoi o ka !ahtoi, no'e loa fr.at)iua aku, Loaa neo boi ueia hoa hoa o Batana, o ko voa o Poepoe la, a loaa pokii boi o Kakina. I lea wale ai no ka hoi kulou ana a ]« mau )awfti« oka KaU ikeaouli mea i m&ueo ai e haoa, ua haia . ou« a rue kana, a aole loa hoi ia he mea no ke. koeua o ka iahni i keia wa e pihwale akū ai tio kaua pono i hana ai, eia ke hehikuia nei e na kuewa, Bka, o na pono pilipaa hoi o na oiwi, aole h>a ia e hiki ke lilo aku me ko lakou ae ole. He ppiaunu kapulu ia a ka lawaia, ahe kepau uoi e pili ole ai ka manu a £e kiamaou i iini ai e loaa.

Aia ma Kaneohe> Koolaupoko aenei, kekahi kahunapule hoomanawanai ma kana hana, eia nae hoi ka hewa, &ohe loaa pau* pono o kona uku mal na hoahanau aka. Wahi aka lono, na W. 0. Kamika ka e kokua nei i ka uku ana i kekahi hapa o kona uku i kela a me keia malama. 0 kahi hilu ioa nae h*j, ke lulu mau nei kona pee hoahaoau no na oihana kuwaho, i mea hoonaauao i na pegana,a na lilo hoi ia ika waihona oka Papa Hawaii, aka, o kona uku hoi, he neo ia.

| Wahi aka oleloia,— 4 '! kau- | hale kahi 6 ke aloha e hooiaāka ! ai," oia hoi, ia kakou iho ma- ! mua a mahope aku hoi i na poe e ae. Eia nae, i keia haua hoi ana mikanele o ka Papa Hawaii, o ko kahi e ka oi loa aku, a e ueho nele hoi ko aina nei. Ina no hoi paha e noonoo maikai iho ana na -hoahanau o na kihapai a pau, o na lulu 'hanai kahn k& mes nai, aole loa b.oi ona lulu mahioa hou, E ike*a kakou ih© mamua* ako o hai, a o ka hooko poiolei anā no hoi ia i na olelo a ka Haku, "o ka mea i ike ole 1 ke aloha ! koaa hoahaaau, pehea la © hiki ai ke aloha aku i Ko'u Makua ma ka lani." Nolaila, e ike no ia kekou iho, o kipa hewa ke aloha ia hai.

Maea hou ia mai nei no hoi mai Maui mai, ka ai'na i kaxi. lana i ka kokoli> ka uwahi o Kula, he hau.** He keu no hoi a kahi aina apiki lloko o nei an hemo!ele, a panmiiele man no kona poe luaakanawai. 0 ka lono hope loa nl&i'nei, no T*etero Noa Kahoknolana, 'Lnnakanawai o Fa i4i1 v loaa akn o?ā ma ke ani> pelo ā apakee, ma ka olelo ana iaia i hele ai iwaena t> na Pnkiki oia ka raea i hoomanaia e ke Anpnni e hoopiha i no pa!ap*la hoike helu $ he f!00 . % - • | ; irona nkn. Mamuli o ia hana.

ua ivoi n3 d ;<la i 1 kekahi aoi, ua iawe oia i kekzbi mau dala uk« loio o A, N. Kepoikai, me ka ike uo aohe kaleana. He keu no paha hei a ka eu, eia nae, aohe olelo ana, ao ka naea, he punahele oia ia Aiapaki Oia no ua iwi ! Oiai, eia ae ke kokoke m?.i nei na Ia o kekahi poe i hopahopuia ai no kela oehu aaa o lānuari i hala, i keia Poakahi a Poaliāa ae, a me na la inahope iho, aole no paha hoi e hewa ke hoomanao ae ia poe noho inea ma ka hoahāaina ana, a i ole ia. ma kekahi aao maikai a kupono e ae paha. O ka makou wale iīo e hoaiai aku nei, aia no ka hololea loa o nei manae ika hui a lokahi like mai o ua poe la i noho hoomanawanui ai i na inea oia mau la, Aohe hoi he olelo ana no na huaelo, ua mas lahi no lakou i ke pelukua nui ana a ola nui ai no! Hu ka ike oko Kowela poo, ka Juna nui ona Hana Hou o ke Aupuni, oiai, he iwi wale no, aohe 1010 o loko, wahi mai a kekahi haole o ia . aoao oehaa like no. Ika wa koelra iho nei. ua hoolilo a wawahi kuleana ole ia kahi hale ma ka huli Waikiki uei 0 fea uwapo Haaliliemanu, a i keia wa, eia ke kukulu hou ia nei e ke Aupuni, mamuli o-ke koia F. A.. Sefa, lunahooponopouo oia waiwai. 0 kahi lea nae hoi, aohe i haawiia ka hana Ina haole nele hana iwaena o na koo, aka,-ua lilo i na Pake, a oka paa ao koe. Alaa ka pilikia la, i ka pupuahuiu me ka noonoo pono ole Iloko oke $60,000 aka Ahakuka Malu i hooholo ai no na lilo kolera oka Papa Ola, ua emi mai la, aua oi aku mamua o $1.300 a keu, a me ka lawa pono ole no, Palena ole no ka hoi na hoolilo, aia lakon haole no i pau ai. Eia nae, he mau dala oi aku ia oka poao, inA i hoolilo pono ia, mamua ae o na" dala ina koa a na makaikiiu

| Eiua mau kaikaraabine Ke« pani i hopuia iho nei e ke I Aupuui no ka lawn pouo ole o na e hiki ai komo mai, īka naha ana' o na Inna o ka | Oihana' I>nte i kinohi, na loaa ! no he |fO palahi, aka, 1 ka ana i Kahakaanlana, na lioilioiia mai ke!a man i ua j rqauka noi, a uo ia { uele au'a i hopuia d, K>*a hoi J i ka loio, noi palapala kuu «iuo j ia imua o ka Aha a hoc»pavi 4 wale hoi ka Lo.o I Kuhiua Re u\atau pahs ia j lapana ke kuaui 1 hoho wa!e • uo ke Vnhihe>va aua ia \sna h*> uiau wnhiuehook^mak^a