Ka Makaainana, Volume V, Number 2, 13 January 1896 — Page 3

Page PDF (874.40 KB)

This text was transcribed by:  Ku'uipo Thomson
This work is dedicated to:  Anders Kahana Thomson, ke kaikunane oʻu

Ka Makaainana.

 

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IANUARI 13, 1896.   3

 

HOOMANA KATOLIKA

 

He Kuhikuhi no ke Ao ana i na Hoahanau o ka Ekalesia Anagalikana.

 

APANA ELUA - MAHELE V.

NA OIHANA ANAGALIKANA.

 

[Hoomauia mai ka Helu 1, Buke V.]

            (2) O Balo (Barlow ka mea hoolaa poo o Akibihopi Paka. Ua kanaluaia nae hoi in a paha he bihopa io no oia.

            Mamua ae nae hoi o ka pane ana i keia kumu kue, he mua kupono hoi ke hoike aku, oiai nae hoi oia ke poo, aole oia hookahi wale ka mea hoolaa o Paka. Ua kokuaia o Balo, e like me ia i oleloia ae nei, e ekolu poe bihopa e ae, o lakou a me ia pu hoi ahi k@ i kau aku i ko lakou mau lima ma luna iho o ko Paka poo, me ka hoopuka pakahi ae o na bihopa eha i na mamalaolelo o ka hoolaa ana. Ke lawe mai nei makou mai ka Moolelo o ko Paka hoolaaia ana,-"Mahope iho o kekahi mau pule a uwale ana i ke Akua, … ua olelo ae na Bihopa o Kikesea a me Herefoda, ka Bihopa Kokua o Bedefoda, a me Maile Coyedale, ma ke kau ana i ko lakou mau lima maluna o ka Akibihopa, ma ka olelo Enelani, - ʻE lawe i ka Uhane Hemolele,ʻ e hookolo ana hoi mamuli o ia i na hoohana kahiko ana i kauohaia maloko o ke Exeter Pontifieil@," (oia hoi, ka buke o ka Oihana Poni.)

            Malaila na bihopa ekolu aele wale ma ke ano he poe hoike i ikemaka, aka, he poe hoolaa. Wahi a Matene, he Katolika Roma kaulana ma ke ano he mea ike oia ma na mea pili i ka buke pule, - "O na poe bihopa a pau malaila, aole wale lakou he poe hoike, aka, he poe lawelawe hana pu no hoi, pela iho la keia e hooiaia ai mai na ano hoohuoi ana a pau." Nolaila, in a no paha ua oiaio aole o Balo i hoolaaia, e lilo ana no ke kina i mea maikai ma o na bihopa @ i kokua ai iaia. Aia ke kalele no ke kue ana i ko Balo mana maluna o ke kumu hooia aole ka moolelo o kona hoolaaia ana i paa maloko o ka buke hoopaa moolelo ma Lamabeta. Eia nae, aole hoi keia haule ana he kumu e pihoihoiia ai, no ka mea, ma ka manawa hoi a kakou e kamailio nei, aia no hoi he hoike ana ua malama akahele ole ia na buke hoopaa moolelo o Lamabeta. I ke au e @oho epikopopoo (akibihopa) ana o Karanama (Craumer), iloko paha hoi o kona au e kupono ai ko Balo hoolaaia ana, mai loko ae o kekahi huina o kanaha-kumamalima hoolaa ana, ua kapaeia he ewalu mau hoolaa ako@ ae, a he elima hoi mau haule ana mai loko ae o umikumamakahi mau hoololi ana mai kahi kihapai noho epikopo a kahi aku. Ma ka mea hoi e pili ana ia Pole, ka akibihopa mua iho i ke au noho moi o Mele, ekolu o na poe ehiku ua lakou oia i hoolaa aohe o lakou mau moolelo i paa, a aole no hoi he hoopaaia ana o ko Bihopa Gadina hoolaaia ana iloko no o ia au noho moi hookahi.

            A oiai hoi o ka moolelo e pili pono ana i ka mea i makemake ia ka i nele, aia no nae hoi he hoike lawa pono @ hoolaaia no o Balo; o na keehina like ole nae hoi o kona pii ana ae i ka Epi copate, ua hiki loa no ia ke hookolo moakaka ia, a ua nui hoi naolelo hoike e waiho nei ua lawelawe hana oia a ua ikeia mai ma ke ano he bihopa. E like hoi me ka Kauka Linigada, he mea kakau Katolika Roma, mau olelo ana, - "No umi makahiki o ko Balo lawelawe ana i na hana laahia a pau, a na hooko ak hoi i na pono kivila a pau o kekahi bihopa i hoolaaia; ua lawe ae oia i kona noho iloko o ka Hale Ahaolelo ma ke ano he Haku Bihopa no Sana Davida. Ua poni aku oia i na kahuna; oia hoi kekahi o na bihopa lawelawe ma ka hoolaaia ana o Bulukele (Bulkley)." He mea pono nae hoi e hoomaopopoia aole ko Balo hoolaaia ana i lilo i kumu e hoopaaia ai aia a ua hala he kanawalu makahiki mahope iho o ka hookoia ana.

(Aole i pau.)

 

Ka Oiaio Puka La.

            Lawa ole no hoi kakou la i na nupepa, ua oili hou ae nei no iloko o nei wa hune o ka aina nei Ianuari 1 nei i hoopuka mai ai o Ailuene Buki i nupepa puka la hou nana, ma ka inoa Ka Oiaio, a malalo no hoi o kana noao lunahooponopono ponoi ana. He palanaiki mai kona kino i ko Ka Leo o ka Lahui, a ua paiia hoi ma ka pepa buke. Aia na kalaimanao ana ma na mea pili hoomana, no ka pono o ka Hoomana Poahiku, a i ole ia, ka Hoomana Naauao, aka, me na mea e ae no hoi e pili ana i ko ke ao nei. Ua oluolu no ka uku, he hapalua wale no ko ka mahina. Aia no ka pono o ka nui mai, a nui no hoi na mea heluhelu o ka lehulehu.

 

            Apopo a ahiahi e hoomaka ai ka helu ana o ka KA MAKAAINANA nei alemanaka o nei makahiki hou, i hoopuk@ pu ia aku ai me ka helu i hala.

Na Moremona Hemolele.

[Moolelo Nanea o ka Piha Akaaka.]

            Ma ka Poalua iho nei, la 7, ma Kamoiliili ua hele aku kekahi ma@a me kana kamalei a ma kahi o ke alanui e iho ai i kahi o ka hale halawai Moremona, ua tata iho ka bebe, a no ka makemake ole o ka makuahine e ikeia kela mea ino ma ke alanui, ua hele aku la ia a loaa he wahi apana tini palahalaha, kioe ae la i ka lepo me ka mea ino a hoolei aku la ma kahi nalo, a kokope hou ae la oia i ka lepo maloo a uhiuhi iho la ma kahi o ka lua a hele aku la.

            Mahope iho o keia wa, ua ike ia ae la keia lua mawaenakonu o ke alanui, ua pioloke koke ae la na poe Moremona, a o ka oi loa aku o ke kahuna al@kai, o Kukaliki, me kona mana piha o ke diabolo, ua haawi koke ae la oia i ke kuahana i na anela a pau o ke diabolo ma ia wahi e pule kuni i ua lua tata la, me ka manao he lua anaana kela na ko laila Melekisedeka. No ka mea, wahi a na diabolo a pau i hooho ae ai, "ua ikeia ka uhane o Melekisedeka a me ka uhane o ka mama nana ka bebe e kulou ana ma ia lua."

            Ua akoakoa koke ae la na lunakahiko a pau ma kahi o ka lua, a pule iho la. Hookahi o ia poe ua hookuu ae i kona wahi huna, a mimi hele ae la a puni ka lua, oiai na diakona e noke nei i ke kakia i na uhane a pau o na diabolo e eli aku a loaa ka papaku o ka hohonu, olepe ae a kaulai iluna i ikeia iho o Kalaipahoa, ka mea e pee nei iloko o ka lua. O i noke iho ua poe la a hiki i ka molowa ana o diabolo, a huhu a haalele me ka hoike ole mai i ko lakou makemake.

            Ae, pau ae la keia mea akaaka o kou poe heluhelu, e KA MAKAAINANA, eia iho ia pupule au e aka ai a maloeloe. Lohe aku nei o Wiliwilimaimaa he kahuna keia, me kona inaina nui a me na helehelena leleiona, ua pii mai la oia a noke iho la i ka pule ma ua lua la ma ke kakahi aka Poakolu mai. He pule kuui keia i make ka mea nana kela lua hoopahaohao. Mahope o keia mau hana eepa ana, ua kauohaia o Laauamoo e lawe mai i ke akua o keia kahuna, oia o Kipikua, a o ia ka pauina o kana hana. Ua eliia a ua loaa ne papaakea o lalo ae aole i elua iniha ka hohonu.

            Ua hoi aku keia poe a pau me ka hilahila nui, mamuli o ka maopopo ana mamuli o na lohe he lua kela no ke tata a kekahi kaikamahine kuonoono o ia wahi. Auwe no ka make o ka puni wale me ka hoomana i na diabolo a pau o ka po! E ao aku oe, e KA MAKAAINANA, i kou poe heluhelu mai puni wale i na mea lapuwale.

            Me ke kani poha o na aka o kou poe heluhelu i nei hoonanea, ke hooki nei au.

KUKAIHEILANAI.

 

Na Waina Kaleponi

HOEMIIA KUMUKUAI

MA KAHI O

MAKAPOLENA MA.

Alanui Kaahumanu.

 

            Ke hoolilo aku nei makou i na WAINA MADEIRA, POTA, ANAGELICA a me TOKE, ma na

Kumukuai Emi Loa,

A no ka Maemae a me ka Mikomiko, o keia ae la na Waina maikai loa i haawiia m@ keia mau Paemoku.

            Ano no hoi o Mr. E. C. Makapolena i huli hoi mai nei mai Kaleponi a ua loaa aku nei hoi pa launa a me na k@kai ana  me ka Halekuai Waina i ike lea ia o KOH@ & VAN BARGEN, no laua hoi na in@a i keia a puni o Amerika Huipuia no ka laua mau

Waina Maemae Maoli No.

            Eia wale no ke kuai ana o keia mau waina ma keia Paeaina ma ko makou halekuai ma Alanui Kaahumanu, a ma ka HALE INU WAIONA O KAOPUAUA, kihi hikina o na Alanui B@i@ania me Nuuanu, a ma ka NEK@NA kihi hema o na Alanui Hotele me Nuuanu.

E HOOMANAO O NA WAINA MAEMAE WALE NO

Ka makou e kuai nei a me ka haawi aku ke aua piha.

Macfarlane & Co.,

Alanui Kaahumanu, makai iho o ko Bihopa Ma Banako.

dek 9-mp

 

Waihone Buke Hawaii.

            E loaa no na buke ma ka olelo makuahine no ke kuai ma ke keena o ko makou Puuku. Penei iho kekahi o ia mau buke:

Laieikawai --- $1 00

Gaberiela Lenoa --- 75

R. W. Wilikoki --- 50

Hookahuli Aupuni o 1895 - 50

a pela aku, a pela aku

            O na buke e ae no hoi kekahi, e laa na buke kanawai, a me kahi mau ano e ae, ke ninau pololei ia m@i ia.

F. J. TESTA (Hoke),

ok 28-tf           327 Alanui Moi.

 

Ua Makemakeia

Ma ka

HALE INU RAMA LUVERA

(o ka Hale Meli mamua,)

Hela 91, Alanui Nuuanu.

5,000 Kanaka i na La a pau, no ka inu ana i ka

BIA KAULANA O KEOMOLEWA,

Ua Hele a Huihui i ka Hau.

EDUADA & HARE.

Telepona 589   Pahu Leta 475.

okt 28-tf

 

KU KIMA

Helu 411, Alanui Nuuanu. Helu 9 maluna.

            Oiai, ua pau ka wa kuai hoemi ma koʻu halekuai, eia nae, e hoomauia aku ana no ke kuai emi ana o na waiwai iloko o keia mau la e nee nei a pau ae na la kulala.

            O na Kalakoa, na Lole Huluhulu, na Kinamu, na Keokeo Halua, na Lole Alapia, a pela aku.

            Pela no hoi me na aahu o Kane me Keiki Heluna nui o na Kamaa no na poe a pau.

ok 14-2mh dek 9

 

E. M. NAKUINA.

KOMISINA O NA ALA LIILII A ME NA PONO WAI.

            Notari Lehulehu, a he Agena Haaw@ Palapala Ae Mare no Honolulu nei.

            KEENA HANA: Helu 808, Alanui Kalepa.

dk-1m