Ka Makaainana, Volume V, Number 2, 13 January 1896 — Page 8

Page PDF (943.44 KB)

This text was transcribed by:  Carl
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IANUARI 13, 1895.

 

KELA A ME KEIA.

 

Ke ku ki@aila nei ke keena o ka Oihana Wai i keia mau po iho la.

Mai poina i ka @lawa ihe i na olelo hoolaha e oi@ aku la ma nei helu.

Enaena hou o Kilauea, pela ka lono i loheia ma @na ke @Kinau o ka pule i hal@ iho la.

E ninau mau no ka Makapolena: Ma mau ona Waina, @ e @loka no ia oe ka mea maikai.

Ua h@li hoi aku no Mea Ailana i ka auwina la Poali@ nei ka mokukana Amerika Balatimoa.

I ka Poalua iho la, ua hemo mai la he ko'e mai loko mai o Loke (w) ma Aaia ae nei, he 7 iniha ka loa.

O ka Poakolu iho ka la hope e hookaa ai i na uku wai, a mahope aku hoi, he kuw@ pa keneta.

Ohohia loa ia ka Bake Mele Lahui. Na ka hiki @ no ke eo, a na ka hiki hope hoi ka nele a me ka @oka.

Eh@ mau @ipi ola nuhui i laweia aku no luna @ kaua Italia i ka auwina la Poaono nei maluna o ke kao.

Apopo ka la hope e k@ aku ai o na palapala heopii @ ka kau kiure ae o Feberuari @ Aha Kaapuni o ka Apa@a Ekahi nei.

Ua hoopauia o Kapena Kuke o na makai kaulio i ke @hiahi Poaha iho la, m@ o kekahi wahi kinau@au i hoo @ pop@ia ma kona aoao.

E kulaia ana ke Aupuni i ka Poalima iho, la 17, oiai, o ka piha ana ia o na nakahiki eko@ mai ka pakaha ana a mea ma i ke Aupuni Moi kumu.

Nani a maemae maoli ka nanaina o ka mokukaua @ me kona inau i a moku kul@pa. Ua lilo i mea makahehi loa ia i kona ku ana mai i k@ Poalua iho la.

La 21 ae paha o Wile Kaimana e wehe ai i kona halekuai hou ma ka hale @hepa hou o Vona Holo, mawaena o na @la nui Papu me Betela, ma ka aoao makai.

Hookahi wale no nupepa i koe, oia Ke Aloha Aina, aohe i hoopuka ae he mau olele n@ ka Buke Mele Lahui a ko makou Puuku, ole loa @oi no ka loaa ana aku o kehahi kope.

Imua o ka Aha Kaapuni ma Hilo i keia kau mai nei, ua h@e kuuia o Umialii mai kona hewa i hoopi@ia ai he laweloa, ma kona pepehi ana i kekahi Pake ma Honokaa i ka ma@ o Iulai @ hala, e ke kiure.

Ua kopiia a Emalia, kela kai kamahine holapu nui o Honolulu nei, imua o ka Aha Apana i ka Poaha iho @ $5 @ $3 @ ina no ka hoeha @ ia @ Mc Cabe o Kapal@ i ka Po@ kolu aku.

Ma ka Malu@ani o ka Poalu@ @ho la i kau aku ai o Pereside@ Kole no Kau, Hawaii. U@ @kaliia aku oia e kahi mau @ o ka Repubalika, e laa o Iaukea, o Pulumi, a pela aku. I ka@ ka uwapo ka puali puli@ kahi i puhi ai, no ke @ ana aku i ka huakai e ike ia Pele @ mak piheka.

Aia ia S. Roth, tela, he kauoha e hana i elua mau holoku ailika hou no na Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

I ke awakea Poaono iho la i lawe nui ae ai na Lunakanawai hou i ko lakou mau hoohiki oihana. A i kei@la e hoomaka ai lakou e lawe @ i ke lakou mau kulana oihana pakah@.

Hele i o Makapolena Ma no na Waina maikai loa, a lakou hoi e haawi nei no na kumukuai haahaa loa.

I@oko o keia kau ua, wahi a ko makou lo@e mai, he keu aku ka a ke ino o ke alanui e pii la i@ o ke awawa o K@ii@, i ike ole ia hoi kona lua no kahi mau makahiki loihi hala ae.

I kakahiaka Poaha iho la ke ku ana mai o ka Mariposa mai na Paualaau Hema, @ i ke awakea ne no i haa ele mau i keia awa no ka Ipuka Gula me na ukana kakaik@ @ eke @ a me @ ohua.

Makehewa no kauohi Buke Mele Lahui ke @ e ukahi pu@ia mai e ke dala. Ke @ ia mea, aohe no e hoo@opop@ aku @ p@.

Eia ke hoo@ nei ka hoo@ ana i ke @ i ma@ iho o ka @wapo o @lil@u, no ka h@ake @ hooloi@ ana aku i ka alanui @ka@ wai hou. O na a nunui ia e kiolaia nei a muu ilalo.

Oiai e hueia ana na ukana o Kalaudina i keia kakahiaka a mamuii o ka hemo ana o kekahi puka aoao, ua komo aku la ke kai, a e ole wale no @ ike e ia pakele ai mai pahole. Aka, ua nui no na ukaha i pulu.

Ma na lo@ @ Hamakua, Hawaii, ua hook@pa @ ia o W. H. Rikada e na hea'@oha Hawaii @ o laila @ ma ka haawi ahaahina ana nona. O ke aloha oiaio ia, aloe i maki@o he@ ia, aka, ua kupu ae no ia mai loko ae.

Ua hoike ae kekahi mau nupepa namu ua heo aku nei ka o Mekia W. T. Sewada no Amerika ma ka Mariposa. Aohe pololei o ia. Ua hala aku nei oia i Hamakua, Hawaii, e ike ia hea poi ona i noho pu@ @ Hawa, ia W. H. Rikada.

O Palea, kekahi o na @a'i le pera i mahuka mai ai maluna o ka waa mai Kalaupapa mai a pae i Oahu nei, na pa@ oia i ka hopuia e Kaapa mauka o alanui Liliha, ma kekahi hale, i ku@i mau @a o ka pule i haia, a e hoihoi hou ia aku ana no kahi ana i hele mai ai.

Wahi a ka oleloia, e hoihaiia mai ana ka ka Puali Puhiohe Lahui malalo o @ @ilo o Aupuni Repubalika a na @ a pau i ku@ ai, ma o Kanaikela-Kenera@a Waila la ma Kapalakiko. He keu keia a hali haawina, pakalaki ku i ka hoehaeha loa, ina hoi he oiaio.

E hele i kahi o Makapolena Ma @ na Waina maikai. Oluolu ka lakou kuai ana a piha pono no hoi ke ana.

Ua lilo i mea inaina no kekahi @aka na h@ua lapuwale a k@ wahine i kahi mau la i h@, mamuli o kona puni i na @ hoowalewale a kokahi mau @mana hekae, ma alanui @, kokoke i kahawai. No @, ua kipaku ke kane i ka wahine mahope iho nae hoi o ka hanai kalo paa ia ana.

Nui ke kuaiia o na Buke Mele Lahui a ko makou Puuku, a ma ke kuike e loaa ai, he hapaha wale no.

Aia i na @ o ke kulua@ince loa e ikeia nei ka hele o na koa me na pu, ma kekahi mau wahi o kakou o waho loa aku nei.

Na ka Eleu aku ana ka e hauh@ ka opinina o ka Henerieta ma keia mua iho, a ma kahi o ekolu mile mawaho aku nei e k@laia ai ka lehu.

I @ainei i weheia ai ka lua kini Metodisa hou, ma ke kihi o na alanui Beritania me Mila, no ka hoomana ana a na hoa hoahanau o ia ekalesia hou maanei.

Ua lonoia ma @ @ohoia o Alekanedero Iana i @atoa e ko Hawaii poe, he hoo@hi no ka kona oi i ko Linekona mau balota. Mau no ka hoi ka nele o ke ohohiaia.

Me ka maopopo @ ua ole, ua ahai aku ka pupuhi ia S. M. Graham, luna nui o ka Hui Hale Lio Kalabu, o alanui Papu, maluna o ka Auseteralia. Ua h@lele iho nei oia i na hana o @ hui me ke ino a me ka aie @, a ua kohoia iho nei o kikila Balaunu e ka Aha Baa@ni i mea nana e hooponopono, malaio o $5,000 bona.

E wehe ana o Porofesa Zainaioka i kana hana hoolaulea hookalakupua ma ka Hale Keaka Kepani iho nei, ina Honokaupu, kihi komohana o na alanui Kalepa me Likeke. Po o ka ia apopo e hoomaka ai a ua hoemi ia hoi ka uku ana, i hiki ai hoi i kela a me keia mea e hiki ana ke hele aku. Ina ae hoi ka lehulehu puni lealea, ho ae a nui!

Ma kekahi po o kela pule aku nei, ua hoopuiwaia o S. Kaaumoana a me kona ohana i ka lohe ana i kekahi mea nakeke, oiai lakou e pauhia ana i ka hia moe, a i ko lakou hele ana aku e nana, aia hoi he peka pu i kiia mai a ku kaupoku o ka hale a haule lea ilalo o ka papahele ma kahi o kekahi mau olopala e moe ana. Aole i maopopo kahi o keia poka i hele mai ai.

I@una aku o ka mokukaua Italia i kakahiaka Poalima nei o R. W. Wilikoki a me R. N. Boyd. Ua apoia mai laua e ke Keikialii me na manao ohaoha, oiai he mau hoa kula laua nei noname Italia. Mahope iho o elua hora o ka hoonanea ana iluna o ka moku, ua hoihoiia mai la laua maluna o kekahi waapa o ka moku no uka nei. A pela no ka hoi i nehinei.

I ke awakea Poaha iho la, ua hooliloia aku ka hoolimalima o na apana aina makai o Ainahou, e kokoke la i ka makeke hou, e ke kakauolelo o ke Keena Kalaiaina, penei: O na apana 62 me 63 lilo no $720, a o ke 64 me 65 no $360 pakahi ia Alani me Lo pikana. O na apana 54 me 45 lilo ia i ka Hui Mokumahu o Waila no $360 pakahi. Ma ka makahiki keia mau hoolimalima. Mamuli o ka ike ana o ka Papa Kahu Waiwai o ka Ekalesia o Kaumakapili a me ka Ahaluna i ka hewa o ka lakou mea i hoopaakiki ai, ma o ka hele ole ia o ka luakini e na hoahanau, ua hooholo iho la ua Papa la e hoopau aku i ke kahunapule ma kekahi halawai ana o lakou i kahi mau la aku nei. Ua ae oia, a ke nanaia nei ona kahu hou no ia ekalesia.

He mokumahu Kepani ia e manaoia nei e ku mai ana i na ia hope o keia mahina, me ke kahi hel@ @ o ha poe mekanika a me na paahana Kepaui o luna.

Ua hooholoia iho nei aohe mea i eo ai o kela heihei mawaena o ke Kinau a me ke Kalaudine. Ke aa nei o Mooheau e pili i $1,000 e heihei ke Kinau me kahi mokumahu holo pili aina e ae, a ua ne aku hoi ke kupakako, A. M. Hiuita, o ke Keauhou. Nui iho nei na hoopaapaa ana ma na nupepa e pili ana no ka manawa i holoia ai e ua mau moku la, a o keia ae la ka hopena.

O ka nui o na kumu a me na haumana o ke Kula Sabiti o Kaumakapili iloko ka makahiki i hala, mai Ianuari a hiki i Dekemaba 31, 1895, na makuakane, 1,202; na makuahine, 1,105; opio kane, 1,409; opio wahine, 757, pokii kane, 1,120; pokii wahine 988; na kumu 560. Huina nui 7,141; averika 148. O ka nui o na dala i loaa, $199 48.  Na hoolilo, $146 95; koena ma ka waihona i Dekemaba 21, 1895, $52 53.

Oiai hoi, ua paa e ka makou nau hoakaka e pili ana no ko C. Keleme hopuia i ke paiia ma ka aoao 5 o nei helu, a ku aku nei oia imua o ka Aha Aapana i nei kakahiaka, a ua ae aku oia i kona hewa. O Luka Wilikoki ke kahu o ka Aha, a ma ke noi a ka Loio Kuhina, ua hookauluaia ka hoopai ana. Mea ia mai ua ano mali a nawele no ka hoi kahi leo o kahi Loio Kuhina i noi ai imua o ka Aha. Me he la iwaho nei no i hooponoponoia ai.

Auwaiaa la o nehinei i akoakoa ae ai kekahi hapa o ka ohana o Kimo Lene, no ka ike a nana ana i ke okiia ana o kona poo e na Kauka Hebeta, Rusela, me Kupa. Na Kauka Hebeta i lawelawe ke oki ana mahope iho o ka hoohoniia ana i ka laau hoohiamoe. Ua unuhiia mai he ekolu mau iwi liilii mai loko mai o ke poo, a o kekahi mau iwi poo ua hoopololeiia, no ka mea, ua pelu kekahi iwi a komo iloko o ka lolo a ua hiki ole ko hele ae a pili me kekahi. Ua lawelaweia me ke akahele loa ke oki ana a hiki i ka pau ana, a ua kauohaia ke ohana e kiai pono iaia i ole ai e poia.

 

Puaa Komohewa.

He Puaa Wahine Eleele ka i komohewa ae ma kahi a'u e noho nei ma Kalihi waenea a ua hoopoino ae i kahi Mala Uwala a'u, a ua hopuia a eia ke paaia nei e a'u. Ua poaia kekahi pepiao o ua puaa la a he apo hao ko ka ihu. O ka mea nana ia puaa, o pono e kii mai me ka uku mai i ke poho a me ka lilo no keia hoolaha ana.    JUNO DAVIS.

            Honolulu, Ian. 13, 1896.

                        ian 12 @mnw

 

HOOLAHA KAI LAWAIA.

E ike auanei na mea a pau loa, o maua o na mea no laua na inoa malalo iho, ke papa a hookapu lo@ aku nei maua i na kanaka o kela a me keia ano i loaa ole ke kuleana mai a maua aku, alole o@hele wale e, lawaia ma na kai lawaia o ka aina o Nanakuli a me Lualualei a me na N@kuwai, iloko o ua mau aina la. O ka mea kue a hoolohe ole i keia, e hanaia no ia e like me no kanawai o ka aina.

            D. N. POINALO.

            M. K. LELEO.

Na ona o ke kai lawaia o Nanakuli a me Lua@lei.

            Waianae, Oahu, Ianuari 8, 1890.

ian 13 @

 

J. K. KAHOOKANO.

            LOIO a he Kokua ma ke Kanawai.

            Keena Hana:   Alanui Kaahumanu

Honolulu.        ian @, '94 @