Ka Makaainana, Volume V, Number 4, 27 January 1896 — Page 4

Page PDF (887.63 KB)

4 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IANUARI 27, 1896.

KA MAKAAINANA,
HE NUPEPA OILI PULE.
-
W.H. KAPU,
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.
Wahi noho, ma Honolulu.
F.J. TESTA (Hoke),
Puuku.

                    KEENA. Helu 327, Alanui Moi, kokoke i Alanui Konia.

-
UKU O KA NUPEPA.

No Hookahi Kope - $.10
No Hookahi Malama - .25
No Ekolu Malama - - .75
No Eono Malama - - 1.25
No Hookahi Makahiki - - 2.25
                    Ina e hookaa mua ia peneia iho ka auhau ana:
No Ekolu Malama - - - $.50
No Eono Malama - - - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - - 2.00

UKU O NA LUNA NUPEPA.

5 Inoa - - - .15 ken.
10 Inoa - - - .20 "
Maluna aku o 10 Inoa - - .25 "
                    Me ka puuku wale no na hookaa dala ana, aole i kahi mea e ae.

-
POAKAHI, - IANUARI 27, 1869.
-

                    INA ua like ole ka manao o kekahi poe me ko makou, e pili ana i ka Puali Puhiohe Lahui, i kahi a ko makou hilinai ana i kau ai, alaila, me makou no ia. Ua kuleana no makou i ko makou manao iho, e like la no hoi me ko kela a me keia i ko lakou manao iho.

-

                    WAHI mai nei o ka Konela Keoki Makapolena hoike, iaia a me kona ohana i hoea ae ai ma Kapalakiko iloko o 10 1/2 la, a kauoha hou ia mai oia e hoi hou i Ladana - aohe ka a Enelani mea e hana mai ai no Hawaii nei, aka, aia wale no ia ia Amerika Huipuia. Pela paha; o ko makou manao nae hoi, aole loa pela. Aia no a ike aku kakou, ina aole nana ponoi, aka, nana no e hoeueu mai i na mea e hoohanaia mai ai no kakou.

-

                    EIA mai ma kahi okoa ae o keia helu ka makou unuhi ana o kela olelo hooholo hoohuiaina i waihoia aku imua o ko Amerika Huipuia mahele ahaolelo haahaa. Ke hakilo pono ia iho ka manao, aohe no a kakou mea e hopohopo ai no ko kakou lilo aku me ka lohe mua ole ia o ko kakou leo a me ka kakou olelo hooholo no kakou iho a me ko kakou hopena. E nai wale no lakou nei ma ae i ko kakou pono, aole loa ia e pau ana ia lakou.

-

                    O KA hana pono paha a Enelani e hana aku ai i na Mana nui e ae o ke ao nei e hoaano aku nei e kaua me ia, e laa me Amerika Huipuia, Rusia, Geremania a me Farani, o ko lakou hoeha pakahi ia, alaila, ike ia mea he noho malie, aole he hoonana wale aku me he papai la a me he kamalii la. Ua ikaika o Beritania Nui ma o kona mau panalaau la, a na makaukau mau hoi lakou e kokua aku i ka aina makuahine i na wa a pau a ma na ano no a pau loa.

MOKUAHANA NA OIWI.
-

                    Ua lilo i mea hoehaeha loa ia makou, a pela no paha hoi i ka lahui holookoa, o ka loaa ana mai nei o ka lono no kekahi mokuahana i ulu ae iwaena o ka huakai a ka Puali Puhiohe Lahui, e hele kaahele haaheo la i ka loa a me ka laula o ka aina nui o Amerika Huipuia. O ka lohe mua nae hoi i loaa mai, ua make lakou i ka pololi a ka ai a ke makilo nui la, i loaa mai ai hoi kahi pono no ka nui o ka pilikia. Eia ka auanei hoi ua mokuahana nui. Ua maikai nui hoi ka hele ana, eia ka e mokuahana nui ana mahope mai.
                    Iwaena o ka lakou ma palapala i loaa mai, ua hoikeia mai ke kumu o keia mokuahana ana, a ma ke ano nui, e hookau ana i ko lakou inaina a me ka ahewa ana maluna o R. Wile Aileti, me ke kapa ana iaia i ka aihue i ke dala. Ua hoopuka aku makou i kekahi o ia ano palapala i ka wa i loheia mai ai, me ko makou hoike ae no i ko makou hilinai ole, no ka mea, ma ko makou kamaaina i na lala a pau o kela puali puhiohe, o ka mea i hoinoia ke kanakamakua hookahi iwaena o lakou, oiai, ua nui ka hilinaiia no kona hoopono a hoopololei hana ma na ano a pau. O na olelo a kapa ana iaia i ke kolohe, he mau hoohilikau a hoohihia wale ana no ia, no ka mea, ina oia he mea i maa i ke kolohe, ike mua ia kona kolohe i ka aina nei mamua ae o ka hele ana a ka aina e, alaila, hana pela. Eia no nae hoi, he mea mau no nei iwaena o na ahahui a puali paha o na oiwi, he mea kuhiia aku no ka mea i nui ka hilinaia no ke kolohe, a me he la, mamuli paha hoi kahi o ka like ole o ka manao ma kekahi kumuhana, a pela no paha hoi ma neia hana ana mai nei a lakou ma o. Ke hala ole ka makou koho ana, e hoea mai ana no he wa no lakou a pau e mihi ai kahi i kahi.
                    A ma ka hoomaopopo ana hoi i ka hoike a ka mea i hoinoia, a makou hoi i hoopuka aku ai ma ka helu i hala, e hiki ai no hoi i kela a me keia mea noonoo maikai ke ike lea iho i ke kumu i ulu mai ai o kela mokuahana, a kakou no paha hoi a pau i ehaeha loa ai i ka ulu ana ae. A no ia hoike hoi ko makou hilinai piha ana ma na ano a pau. He mea maopopo loa aia he ponalo iwaena o lakou, a o ia ponalo, o ka lakou kumu no ia, ka mea hoi a lakou i hapai ae ai mai ke kulana e like la me ko lakou a pau a i alakai, he hanohano hoi paha na ia mea i moeuhne mua ole. A ma ka hoomaopopo ana iho no hoi ma o na palapala i loaa mai, e ikeia iho ai no ua oi loa aku nei ka kona haakei a piha hookano ma o, aia iloko o na hotele e noho ai, a ua hiki ole hoi ke noho pu me na keiki iloko a iluna o ko lakou kaa hoolimalima. I o kakou nei, aohe oia i ikeia, a e ole ka pilipe malalo o ka ohana o ka wahine, loaa kahi; a e ole no hoi na keiki, ikeia oia a ikeia no hoi kona eleu a makaukau ma ke ao ana a me ka haku a kakau mele. Nolaila, mawaho ae o ia mau lono hoehaeha, ua lohe hou ia mai nei aia no lakou ke hele la imua no ka hana, malalo o na kokua ana a kekahi poe haole puuwai aloha me na ohe hou, a ke halawai la no me na ohe hou, a ke halawai la no me ke ohohiaia, malalo no o ke alakai ana a ko lakou kumu i loaa i ka ma'i - he poo nui. Ua piha ua kumu la a lakou me kona paiia, a mamuli o ia i loohia ai oia i kela mai, ka hopena o na poe piha haakei a pau, a i hiki ole hoi ke akahai iho ka manao. A ke hoea kino mai no no hoi ka mea i hoinoia, e oi loa aku ana ko kakou lohe a me ka maopopo loa, a e hala ole ana no ka makou koho maluna ae no kela ma'i poo nui, a o ia ano hoi ka ka hapanui i kokua aku la.

-
NO NA LONOLONO KAUA.
-

                    O na lono hoohikilele mua no kekahi kaua weliweli, mawaena no ia o na pupuni alakai nui o ke ao nei ma ka olelo hookahi, oia o Amerika Huipuia a me Beritania Nui, mamuli o kela ninau palena aina mawaena o Giana Beritania a me Venezuela ma Amerika Hema. Mai kela mau manao eena kaua i lohe mua ia mai ai, uahele a ano akakuu loa mai hoi i nei wa, me ka hooikaika hoi o kekahi poe e waihoia keia ninau imua o kekahi aha-uwao, e like hoi me ka Amerika Huipuia koi. Aka, i ka nana aku, me he la aole loa no o Enelani e ae ana ia manao, mamuli hoi o ka hoopaakikiia aku o kela kahua alakai Monoro, a Enelani a me na aupuni Europa e ae i hiki ole ke ae he mahele ia no ke kanawai hooponopono mawaena o na aupuni naauao a pau. O ka Amerika no ia e hoopaakiki la, a pela mai no hoi o Enelani ma kona aoao, aohe ae e ike mai ia manao a kahua alakai o Amerika, a o ka hopena aku no paha hoi, he lio loa aku no o ia manao kaua i mea puahiohio wale.
                    Ua oleloia ina laua e ulele io ae ana, ua hiki loa ia Enelani, iloko o hookahi malama mahope iho o ke kukala kaua ana, ke paniku i na awa a pau o Amerika Huipuia a me ke ki poka ia hoi o na kulanakauhale e na mokukaua lehulehu. Aole o ia wale, aka, aia o Kanada ma ka akau mai, ma kona mau elima miliona kanaka i lako a makaukau, e kakoo mai i ka aina makuahine. A pela no hoi paha me na panalaau e ae o Beritania Nui. O ka oi loa ae paha hoi, o ka hapanui loa o na dala e hoohanaia la ma Amerika Huipuia, ua like paha me elua-hapakolu no Enelani mai, oia hoi, no kona poe makaainana kuonoono. Aka, me ka nana ole ae hoi ia mau mea, ua hiki loa no o Amerika ke hooliloia i keia wa i mea ole, oiai, he haanui ka mea nui ia lakou, oiai hoi ko lakou mau hoahanau hanauna, he nee malie ka hana imua me ka walaau nui ole; a ua oleloia ua like loa o Enelani me kekahi kanaka nunuha, ke pii ka inaina a hu mawaho o ka palena, aohe mea e na ai, o ka hele okoa no ka hopena ma ka hana i hoouluuluia ai. Pela paha, aia no ia i ka laua hana mai, oiai, he mau keikikane no a elua.
                    Hala ae la hoi ia wawalo kaua, ua oku hou ae no hoi mahope iho ma Europa, mawaena hou no o Enelani a me Geremania, ke kupunawahine a me ka moopuna, e pili ana no kekahi mau hana ano kipi a pakana a kekahi poe Pelekane ma Aferika Hema. O ka hana a ia poe pakaha i hana ai, ua hoole loa ia aku ia e ke Aupuni o Beritania Nui, a me kekahi mau aupuni panalaau o ia wahi malalo aku o ke Aupuni Makua. A o ka lono hope loa i loheia mai nei ma ka Warimu o ka Poaono nei, ua hoike ae o Enelani i kona ikaika kaua moana ma ka hoolako pono ana a makaukau lea me na mea kaua a me na kanaka, a iloko o elima la ua makaukau he kanalima o kona mau mokukaua nunui, a me he la, mamuli paha hoi o ia hoike ikaika a makaukau i wiwo ai o Geremania a mihi koke ae la ia Enelani, oia hoi, mihi ka moopuna i ke kupunawahine. Nolaila, o ka eena i puoho ae i na la mua o keia makahiki ma Europa, ua lilo aku ia i mea ole, a o ke koena aku paha hoi o na hana, na kela a me keia aupuni like ole o Europa ia e hana a e hooponopono aku e like la me ka hololea e loaa ana.

-
MAU NOONOO HOOHUIAINA.
-

                    Ia kakou hoi e noonoo ana no ke kumuhana hoohuiaina, he mea pono ia kakou ke noonoo iho ina paha ua noonoo mua ka mea nana kela olelo hooholo imua o ka Ahaolelo Amerika, i mea hoi e hiki ai ke loaa ka hoohuiaina ana me ka laelae a me