Ka Makaainana, Volume V, Number 5, 3 February 1896 — Page 6

Page PDF (882.68 KB)

6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, FEBERUARI 3, 1895.

NA AINA MAMAO.
-
Mau Lono Huikau mai kela a
me keia Wahi Like Ole.
Kela Kaua ma Aferika Hema.

                    Wahi a ka hoike ae a kekahi mea i hele pu me Kauka Kemisona, ma kela huakai kipi paoa i ke Taranavaala, he mea hoi i pakele mai ma ka apua mai ka hopu pio pu ia e na poe Boa mamuli o kona hoike ana aku he mea kakau oia no ka nupepa Manawa o Ladana, oiai ka ko lakou kaoo ma ke ala, ua ki poka ia mai lakou e na Boa ma kahi o 600 iwilei ka mamao, e pee nui ana iloko o na laalaau a o ka uwahi wale no ka mea e ikeia aku. I ka po Poalua keia, oiai lakou he 20 mile mai Karugadopa. Ia wa lakou i kuu aku ai i na pu Makima a puehu na enemi o lakou. Aohe loaa wahi moe ia po a ao, a ua hele ino hoi ka ai ana. Ua nee hou aku no lakou imua i ka wehe'na kaiao ana ae, he 600 ili-keokeo a me 100 poe paele Kafiri, a i ke ahi ahi o kahi la ae i ki poka hou ia aku ai a puni lakou, aohe wahi e nalo ai a e hiki ai la hoi ke alo ae me ka nui o ko lakou poe i make a eha, a ua maopopo ole hoi ka poino o na Boa.
                    Ahiahi iho o ka Poakolu, ua ikeia aku he 1,000 poe Boa ma luna o ka hokua pali ma ke ano kakaalawa o ka hele ana he 2,000 iwilei ka mamao mai ia lakou aku. Ua hoomau mai no ke ki poka ana o na Boa e pee ana mai na aoao a pau. Aohe i uhaiia aku, aka, i ka nalowale nui ana aku i ke ki hoomano aku o na pu, ua hookoloia aku. Mamuli o ka hahana loa ana mai o na ki poka ana o ia po, ua konoia lakou e kuemi hope. Iluna no o na noholio lakou i moe ai ia po, ua hele a maluhiluhi. O kahi hana pono wale no o ka hou aku imua a e imi aku i kahi e pakele ai e like la me ka hiki. I ke alaula o ka Poaha ae, ua ki hahana ia aku lakou mai kekahi puuluulu kauhale. O ka lio o ua mea kakau la, na make aku ia malalo ona a pakele mahunehune mai oia, oiai hoi kona mau hoa a me ko lakou mau lio e hina ana i ka moe make loa ma na aoao a pau. He 4,000 Boa i pee, a aohe hoi malumalu no kahi aoao aku.
                    O na poe hoi i eha, ua kaualakoia aku ina na kaa. Nui ke anu a pau na lima i ka maaele, a ua like lakou me 1 e kue aku ana i ka 10 o na Boa, a o ka wai ka mea uwe nui ia mai kela a me keia. Manaonao a ku i ka weliweli na leo paiauma o na poe i eha. He palule kahiko kahi hae o ka haawi pio ana, oiai, aohe manaolana i koe, o ke ku wale aku no paha a ki poka ia mai. Ua hoomau aku no ke ki poka ana o na Boa no umi minute mahope iho o ka haawi pio ana. I pio wale no lakou i ka pau ana o ka lakou poka, a lilo hoi na pu Makima i mea waiwai ole me ka nele i na mea e hoomau aku i ka hana. A oi loa aku hoi na Boa i ka hiki ana aku o kekahi puali pukaa.
                    Ua manao mua lakou i kinohi i ke kani o na pukuniahi, o ko lakou poe kokua mai ia, a hooho hauoli ae ai hoi lakou, "E hoomaikaiia ke Akua, eia ae na poe o Rana (Rand fellows)." No ka wa pokole wale no keia manaolana, a pau iho la ke kani ana o na pu, a oili mai la na Boa ma na lio mai na aoao a pau, a pau ai lakou i ka lawe pio ia. Ua make lakou i ka pololi a ka ai, a ua hanai aku hoi na Boa. O ko Kemisona wa nae hoi ia i noi aku ai ina paha hoi e hoopakeleia ke ola o na kanaka ina e haawi pio aku ana. "Ae," wahi a ka pane a ke alakai Boa, "e hookoeia no na ola o na kanaka, aole nae o kou." "Mai nana mai ia'u," wahi a Kemisiona, "E haawi pio," wahi ana i kauoha aku ai i kona poe.
                    Ma ka manao o keia mea kakau ua 100 a keu paha ka nui o na Boa i make, aole hoi e like me ka mea i hoike mua ia ae. A no Kemisona hoi, aohe lua o ke koa ana i ike ai, oiai, ua lehulehu na kahua kaua ana i hele ai a i ike ai, a o Kemisona no hoi ke kanaka oi loa ana i hui pu ai, me ka nana ole ae no keia hana lalau ana i lawelawe ai.
                    Ua oleloia ae e koi poho ae ana o Peresidena Karuga ia Enelani i £500,000 mamuli o keia hana a Kemisona. O ka hua ka keia o ke kukai olelo pu ana o ke Kuhina Nui o na Boa me Emeperoa Uilama. Ia wa like no hoi i lonoia ae ai ma Ladana i Ianuari 8 nei, ua hooholo na lunakanawai ma Peretoria e ki poka ia o Kemisona. A o kekahi no hoi mai kiia no ka oia e kekahi aluka ma ke alanui, e ole wale no e hooweli weli aku ke alakai Boa e ki no oia i ka mea mua e hapai ae ana i kana pu.

Ko Beritania Nui Makaukau Kaua.

                    Mamuli o ko Beritania Nui manao paa e loaa ole oia ua hemahema no ke kaua, nolaila, ua hoounaia na kauoha i Potamouta, Devonapota a me Katabama no ka hoouna koke ia ae o kekahi mau mokukaua nunui me ka lako i na mea a pau no ke kaua a e pono ai hoi ke ola o na kanaka. A mawaho ae hoi o na mokukaua nunui he 18, ua lehulehuna moku e ae i kauohaia, mai ke Kai Waenahonua, na kahua o Lae Manaolana Maikai a me Aferika Komohana, me kahi mau wahi e ae, a me na moku liilii ae o na ano a pau, pela i piha ai he 50 moku a eku ua makaukau iloko o elima la, ka wa holo loa no ka liuliu ana i ikeia ma ke ao holookoa nei. Nui ka pioloke ma na wahi hana lako kaua a pau o Enelani. Mawaho ae hoi o keia mau liuliu ana, ua kauohaia aku o Adimerala Sa Ferederika G.D. Bedefoda, e hoomalu ana i na moku ma Aferika Komohana e holo koke ae oia no ke Kaikuono o Delagoa, Aferika Hikina, he panalaau no Potugala, maluna o ka mokuhae Sana Keoki, he moku kila o ka papa ekahi. E holo ana no ia moku no ia wahi mamua ae o ka hoike akea ia ana o na kauoha ma Enelani. Ua kauohaia o Adimerala Bedefoda e hoike koke aku i na moku hou ae ana e makemake ai no ka hoopuipui aku i na moku malalo ona, a e hoouna koke ia aku no ia. Aohe manaolana i koe no ke kaua.

Ko Geremania Kulana Ano Mihi.

                    O kahi hoi i oleloia ai no ko Geremania mihi, mamuli ia o kekahi hoike i loaa ae i ka nupepa Manawa o Ladana mai Berelina, e olelo ana ua hoakakaia ae o ko Geremania manao ana ka e hoouna i pualikoa i ke Taranavaala, i mea wale no ka no ka hoopakele ana i na poe Geremania e noho ana malaila, aohe hoi he mea i hoomaopopo mua ia me Potugala, a i ka loheia ana ua nee o Kemisona, ua loaa wale no he wahi manawa iki ia Geremania e telegarapa ai i Lisebona no ka mea i manaoia e hana malaila. Ua hoea mua ae ka lono no ko Kemisona auhee mamua ae o ka loaa ana he wa ia Potugala e pane ae ai.
                    Aohe no ka hoi i apono ka Ahakuka Malu Geremania i ko Emeperoa Uilama telegarapa ana ia Peresidena Karuga, aka, ua hoopaakiki ka Emeperoa e hana no oia e like me kona manao, a nana ponoi no i haawi i ka palapala i ke keena telegarapa me ke kauoha e haawiia aku he kope o ia palapala i na nupepa. Ua manaoia nae hoi ua paakiki a ua loihi a akahele ko Emeperoa Uilama hoolala ana i kona manao kue ia Beritania Nui, a ua kohoia hoi ua inaina oia no ka mea e pili ana ia Asanati a me ko Beritania kokua ia Italia ma Abesinia, a hooi loa ia paha hoi i kela koi poho a Peresidena Karuga.

Olai Oolea a Poino Nui ma Peresia.

                    Elua olai i hoonaueue ae i ka apana o Kalakala, ma Peresia, i ka po o Ianuari 2 ka mua. Ua hoopoinoia kekahi kulanakauhale ano nui, Janajabad. He lehulehu ae hoi na wahi okoa ae i hoopoino hapa ia a he 300 kanaka i make. Ma ka la 5 mai ka lua me ke oolea loa. Ua 100 a keu na mile kuea aina i hoonaueia. O ke kulanakauhale o Goi ka i hoopoinoia a ua 1,000 na hale i hoohioloia, a me ka nui no hoi o ka poino i kekahi mau wahi e aku. Nui na ola i poino, he 800 ma Goi wale no, me ka nui o na bipi a me na hipa i pau i ka make.

Na Hunahuna Laulaha.

                    Wahi a ka hoike a kekahi mea kakau nupepa Amerika e noho la ma Seoula, Korea, ke ola la no ka Moiwahine, aole hoi i make e like me ka mea i olelo ia ua pepehiia.
                    Ua lonoia ae ua aie aku o Emeperoa Uilama II. o Geremania i ka huina o 35,000,000 maka no kona pono ponoi iho. Na kekahi poe hanohano keia hoaie ana i imi a loaa.
                    He halawai nui o na poe socialisa Geremania a me Holani ka i malamaia ae ma Haida Paka, Ladana, i ka po o Ianuari 7 no ka mahalo ana ae ia Peresidena Karuga, a ua i imopo koke ia aku e ko laila poe. Ua hoohioloia a okaoka liilii ke kahua haiolelo a ua ulu ae he hakaka huikau a hiki wale i ke auhee ana o na poe Olelo E.
                    Ua ala kipi ae na luina o ka mokukaua kila Rukini Rurika o ka papa ekahi, nona ka nui o 10,923 tona, ma ke awa o Alagia, Aferika, Akau, pela ka lono mai Sana Peterobuga i loaa ae ma Berelina, Ianuari 9. Na na mana Farani i kinai ke kipi, a ua oleloia he kanakolu o na alakai aia ma ke ala no Karonasetada, kahi o lakou a pau e hoopaiia ai.

-

                    Ma ke Kinau o ka Poalua iho la i huli hoi mai ai ka Bihopa o Panopoilsa mai kana huakai aku nei i kona mau kihapai me na kuaaina.
                    E hele i kahi o Makapolena Ma no na Waina maikai. Oluolu ka lakou kuai ana a piha pono no hoi ke ana.

-
E.M. NAKUINA.
KOMISINA O NA ALA LIILII A ME
NA PONO WAI.

                    Notari Lehulehu, a he Agena Haawi Palapala Ae Mare no Honolulu nei.
                    KEENA HANA: Helu 308, Alanui Kalepa. dk 3-1mk.

-
W.H. DANIELS,
[BILA DANIELA]

                    Agena Kuai, a Hooponopono Aina, Mea Hana Palapala Kanawai, Mea Ohi Aie a pela aku.
                    O na hana a pau e haawiia aku ana iaia, e lawelaweia no ia me ka eleu a me ka omoole.
                    Keena Hana a me Wahi Noho, aia ma Wailuku, Maui.

mei 6-mk.
-
J K KAHOOKANO

                    LOIO a he Kokua ma ke Kanawai.
                    KEENA HANA: Alanui Kaahumanu,
Honolulu. jan 8, '94-1mk