Ka Makaainana, Volume V, Number 7, 17 February 1896 — Page 4

Page PDF (885.96 KB)

4 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, FEBERUARI 17, 1896.

KA MAKAAINANA,
HE NUPEPA OILI PULE.
-
W.H. KAPU,
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.
Wahi noho, ma Honolulu.
F.J. TESTA (Hoke),
Puuku.

                     KEENA. Helu 327, Alanui Moi, ma Waialeale, kokoke i Alanui Konia.

-
UKU O KA NUPEPA.

No Ekolu Malama - $.50
No Eono Malama - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - 2.00

-
POAKAHI, FEBERUARI 10, 1896.
-

                     EA, he keu ka hoi a ka moe malie loa o ka Ahahui Kokua Manawalea Lahui. Ahea la hoi eueu ae, alaila, onioni mai hoi a hoike ao no ke koena ma ka waihona. Oia hoi paha, ouiia ae! Pela ea? Ae, pela no. Oi hoi ha!

-

                     AKAKA ole ia makou kahi o KA MAKAAINANA nei i "keha" ai i Ka Leo o ka Lahui e pili ana i ka Puali Puhiohe Lahui, oiai, o ka Ka Oiaio Puka La nae hoi ia i kokua mai ai i kona hoa o ka pupuu hookahi. Maalea kohualopeka no paha hoi ka hapauea, hala ae hoi kahi, noke mai no hoi kahi, a kapae iki ae la hoi i ka manao pili hoomana i kahi wa. Ua hiki, nokea, he hookahi no poo a he elua hiu, a he uhiuhi hoopalaimaka wale no ka hoihoi ana ae ma ko hai inoa. I aha ai no la?

-

                     POLOLEI loa ka ahewa ana o ke kiure ia Pahio, kela kanaka ui opio kino ikaika no ka wa wahi ana i ka maluhia o kana kaikamahine no ana i imi ponoi iho ai. Holoholona maopopo no paha hoi nei kanaka. Wahi o ko makou hoikeia mai aole keia o ka mua, aka, ua maa loa no ka oia ia ano hana, a i nei hana ana nae hoi, poino oia, mamuli o ka makee o ke kupunakane, o Kawaiki, i kana moopuna. O kahi hewa nae hoi i ko makou manao, ua oluolu loa ka hoopai ana mai a ka lunakanawai.

-

                     O KA oiaio, ka oiaio loa a o ka oiaio wale no ka mea i makemakeia i na wa a pau a ma na ano a pau, aole loa hoi o ka ohi hapuku mai i kela a me keia opala me ke akaka a maopopo ole i ka oiaio a oiaio ole paha ma ia ohi hapuku ana. Nolaila, ke kauleo aku nei makou i ko makou mau hoa kalakalai, mai no a hapuku wale mai no i na mea ole wale no ke kipehi mai ia makou. Ina ua hopohopo na hoa i ka imi aku i ka oiaio, ke hoike aku nei makou aole KA MAKAAINANA nei i hopohopo ia mea, oiai, o ka oiaio ka kakou a pau i makemake ai

KUMU EMI O KA LAHUI.
-

                     Ma ka helu i hala i hoaiai aku ai makou no kakou a pau, oia hoi, "e akahele mai kakou" mai ka pau poo a pau hiu loa ana aku ma ka inu waiona. Ua oleloia no hoi o na haole, o kekahi kumu e emi nei o ka lahui Hawaii, no ka lilo loa ma ka inu rama, aole no hoi o ka mea ae oia, aka, o ka mea ino a lapuwale launa ole mai, o ka oi loa aku ia o ka makemakeia. Aia ka a wela a pumehana o loko, alaila, o ka maikai iho la ka ia; a ina hoi o ka pahee oluolu a ano huihui aku o loko, aole ka ia he maikai.
                     He inu rama no hoi makou, aia nae hoi ia ma ke ano akahele a pakiko, a aole hoi he mea hana mau. Aia no a loaa kahi kuleana, alaila hiki, aka, ke nele no, na nele ae la no. Eia nae hoi, o ko makou ake loa, e haalele loa kakou i ka inu ana i na waiona ino, no ka mea, he hopena ino mai no mahope aku. O ko kakou akahele loa ka mea nui, a pela no auanei hoi e makee ai kakou ia kakou iho a me ko kakou mau ola kino Mai no a ai i ka mea ino, i like hoi me he laaumake la, aka, e kii no a ka mea maikai, alaila, ai pono ana no me ka maikai a me ka ono o ka puu.
                     Na na olelo hooiloilo a na haole i kono nui mai ai ia makou e ao aku ia kakou a pau no ko kakou pono ponoi iho no. Mai manao iho kakou o ko kakou lawe ana mai i na hana ino a pau a na haole a hana aku, he mea ia no kakou e maikai ai a ano like aku paha hoi me na haole. Aole loa pela kakou e pono ai. Ua olelo mai kekahi haole ia makou, iloko no o kona uhi pu ia e na hoopoluluhi ana a ka waiona, - "No keaha la kou mea ao ole aku i kou lahui e hooki i ka inu ana i ke gini, a pela aku, a me na hana ino a pau a makou haole e hana ai, a oukou hoi i hoohalike mai ai." Ua manao makou he mau olelo ao maikai kela mai kekahi haole mai ua ona, a o ka makou hoi ia e lawe mai nei a ao aku i ka lahui. "Mai no a hana e like me ka'u e hana ai, aka, e hana e like me ka'u e olelo aku nei." O ka kakou hoi ia e hana aku ai, a o ka makou no hoi ia e ao aku nei, aole no ko makou pono iho, aka, no ko kakou pono no a pau loa, mai kela a me keia pea o ka aina nei. Aia a ikaika kakou ma ke kinai ana me ka ikaika pu o ka manao o haalele a e olelo ae - "E hele ae oe mahope o'u, e Satana!" alaila, ia wa wale no auanei hoi kakou e ike ai i ka ulu hoi o ka lahui.

NA MANA NUI O KE AO NEI.
-

                     Ua lilo aku na lono kaua nui i hoopuoho ae ai i ke ao holookoa nei i na la hope o ka makahiki i hala a me na la mua o keia makahiki nei i mea puahiohio wale no, e like no hoi me ka mea i upuia ai no ia mau lono hoopuiwa a hoohikilele i kinohi. Aia hoi ko Europa noonoo ana i keia wa i ka ninau e pili ana ia Tureke ma Amenia, a mawaho ae hoi o ia kumuhana i ka lono e pili ana no ko Rusia hana ana i kekahi kuikahi malu me Tureke, i hoaiai ano nui ia aku ai hoi e makou malalo o ke poo o "Na Aina Mamao" ma kahi okoa ae o ka helu i hala.

-

                     O ka lahui Tureke, no ka aoao hoomana Mahomeda lakou, a ua oleloia hoi no na poe Mahomeda he mea ole ka make ia lakou, ke hilinai lakou e kueia aku ana ko lakou hoomana. Ma ko Europa moolelo kahiko, ua ikeia o na hoouka kaua hahana loa, aia no ia mawaena o na Mahomeda a me na Aupuni Karistiano a pau. A ina no paha hoi e ulu hou ae ana ia ano kulana malaila, aohe i akaka aku ka hopena, no ka mea, e hakaka ana na poe Mahomeda a ke kanaka hope loa.

-

                     Ina hoi he oiaio kela lono no kekahi kuikahi malu mawaena o Rusia a me Tureke, alaila, he mea maopopo loa e hoao ana o Rusia ma na ano a pau e puka oia ma ke Dadenele a komo aku i ke Kai Waenahonua. Ua ano hoole ae hoi o Rusia i ka oiaio ole o keia lono, eia nae, ua paleia ae ia hoole hunahuna ana e ka hoike a kekahi mea kakau nupepa Pelekane e hooiaio loa ana i keia lono. E hoomaopopoia nae hoi, mamuli no o kekahi kuikahi malu a Enelani i hana ai me Tureke iloko o 1878 i lilo mai ai ka Mokupuni o Kupero malalo o kona malu. Ina hoi he oiaio keia kuikahi malu, alaila, me he la he mea ia e maopopo ai ke kulana e pili ana ia Amenia, no ka mea, malalo o ia kuikahi, e hiki ana ia Rusia ke noho hoomalu aku ia Anatolia. Ke hakilo iho ma na aoao a pau, ua palena ole no ko Rusia maalea, i ano like aku no me kana i hana ai me Kina, e kue ana i ka hanohano kaua i loaa ia Iapana. Aole no paha hoi e moe ana ko Rusia ano maalea ma na ano a pau a puka oia ma na moana a pau o ka honua nei.

-

                     Eia no nae hoi, iloko no o keia mau hana maaloa ana a Rusia, e ikeia no hoi aole loa o Beritania Nui i loaa aku ua pauhia i ka hiolani iloko o na puili-lima ana a Niolopua. Ua makaala mau o Enelani nona iho a no kona pono ponoi iho. Ia Amerika Huipuia i hopohopo ai no kahi a kela mau aumokukaua nunui ona i holo ai, ana hoi i liuliu ai no kela paee me Geremania, ua hoea nui aku lakou ma Gibaraleta i ka wa i loheia ae ai no kela hana malu a Rusia laua me Tureke, e hoike mai ana hoi i ke ao nei aole i pohina ka lena ana o kona mau maka ia hana a i na mea hoi e kue mai ana i kona pono ma na wahi a pau. Aohe o Beritania Nui i maa i ke kuemi hope, aka, o kona hou aku no imua i na wa a pau a ma ano a pau ka mea i walea mau ia nona.

-

                     A ma ua ninau hooponopono palena aina hoi a Beritania Nui, e like la me Venezuela, e ko ana no hoi paha oia, aohe hopohopo ana; no ka mea, ma ka hoopaapaa palena aina mawaena o Amerika Huipuia a me ka Panalaau o Kanada no Kolumebia Beritania a me Alaska, ua loaa ka pono ia Beritania Nui. O kahi i hoopaapaaia, he kanaha mile ke akea a aia hoi malaila na lua gula waiwai loa, a ua hooholo ua poe ana-aina Amerika no Beritania Nui ia wahi. Pela aku ana no paha hoi me Venezuela, o ka makou hoomaopopo ana ia. O kahi mea nae paha hoi i hilu loa ai, ua hoohokaia mai nei kela komsina Amerika e ke Aupuni o Sepania, i ka ui ana aku no na palapala pili moolelo e pili ana i kahi e hoopaapaaia nei. He wahi ano nonohua nae paha hoi kahi o Sepania ia Amerika Huipuia, no kona kokua ano hoopalaimaka i na poe kipi o Kuba. O ka hua nae hoi ia e loaa iaia no ka piha haakei a ano hookiekie ma na hana e pili ana i ka Hapa poepoe Komohana, a e pono no, he lele kuwalawala aku me ka hoomaopopo mua ole i kinohi, a mamuli paha hoi kahi o kela kahua alakai Monoro i ike ole ia e na Mana Europa.

-

                     Nui ka walaau ana iwaena o na nupepa Amerika no kekahi haiolelo ana mai nei a Haku Saulebure imua o kekahi anaina, e hoakaka ana hoi i ko Enelani kulana ma na ninau i ulu ae o ka manawa, o ke ano nui nae hoi o na pane Amerika, e pahenehene ana ia Enelani a me kona Kuhina Nui, no ka mea, wahi a ko lakou manao, he mau hana hoonana a ano "pulapu" wale no paha ka Enelani e hana nei, me ka manao paha e lilo ana oia i alakai a i mana nui hookahi ma ke ao nei. Ma ka makou koho, o Enelani io no ke alakai a me ka mana nui hookahi o ke ao nei i ike a i makee