Ka Makaainana, Volume V, Number 8, 24 February 1896 — Page 3

Page PDF (859.99 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, FEBERUARI 24, 1896. 3

PAHAOHAO KA PO.
-
Ahuwale Nae Hoi na Ouli i ko
Makou Kilokilo.

                     I ka po o ka la 1 o Ianuari, 1896, mawaena o ka hora 12 o ke aumoe a me 5 a.m., loaa iho la ia'u keia moeuhane. I ka'u ike iho, i Kohala ko'u uhane, a e hana ana au me kekahi poe, a o ka makou hana e hana ana he laulima, he mahiai kalo; hana aku i ka kekahi a pau, alaila, hana aku ana i ka kekahi, pela   makou i hana ai a pau pono na loi. A i ko makou kanu ana i ka huli, ua kanu like ia no. A i ka wa i ulu like mai ai o ka ai a kela a me keia, ua ikeia aku la ke oo like ana mai o ka ai mai o a o o ka aina kalo. Aia iloko o ko'u aina kalo, ua ike aku la au hookahi kalo oi aku o kona nui kupanaha launa ole mamua ae o na kalo e ae a pau a kela mea loi keia mea loi, a me ka'u pu hoi kekahi. He piialii keia kalo, ua hele nohoi a maka ole. Ia wa ike aku la au i ko ka Moiwahine Liliu hele ana mai a noho iho la iluna o ua kalo piialii nei. Pane aku la au, "E make i o hoi paha auanei hoi ke kalo ia oe e ke Alii." Pane mai la o Liliu ia'u, "O na kalo e ae a pau, o ka oukou kalo ia, a o keia kalo la, o ka makou ia." Pane hou aku la au i ke Alii, "E ku ae hoi paha oe," aole nae he ae mai o ke Alii, ke noho la no, me ka olelo hou mai no, "O ko makou kalo no keia." Mamuli o ka hooko ole o ke Alii i ka'u kauoha, ua pii ae la ko'u inaina a hoopuka aku la au i na olelo pono ole imua o ke Alii. Ia wa, ua pane mai la ke Alii. "I mea nou e ike ai, e nana mai oe," a wehe ae la ia ia mua o kona papale, a ike aku la au ua uluia ke poo i ke kukui a ua liko ae ka lau. Ua ku aku la au e nana me ke paha'oha'o, a mahope iho ike aku la au ma na wawae o Liliu he kumu kukui, a mai laila mai ka pii ana a hiki i ka umauma, a mai ka umauma a hiki i ka nalowale ana o ke kino i ke Alii, aia hoi, he kumu kukui nui ke ulu ana a e hohola ana kona mau lala ma o a maanei me kona malu nui, a e luhe ana kona lau me ka maikai. A puoho ae la au, eia ka he moe.
KEALA.

Ke Kaao Moeuhane.

                     Eia ka haina: E ku hou ana ke Aupuni Moi ma o ka lahui la. Penei ka hookumu ana o keia kaao.
                     Ka mua, ka lokahi ana o kela mea keia mea no ka hana "lau lima," a me ko lakou hui ana a akoakoa; e manaoia ia he lokahi no ka lahui.
                     O ka "lo'i kalo," o ka aina ia a aupuni i hooikaikaia ai e ka manao lokahi o ka lahui me ka hou koko o ke aloha aina oiaio, a ua kapaia ia he "hoomanawanui me ka pauaho ole."
                     O ke "kanu ana i ka huli," o ka manaopaa ia no ka pomaikai mahope aku.
                     O ka "ulu like ana mai o ka ai a kela mea keia mea," o ka hoea ana mai ia o ka manaolana i kaliia aku ai.
                     O ke "oo like ana o ka ai mai o a o o ka aina," o ka hauoli nui ana ia me ke ohohia nui, ua kokoke mai ka ai ana me ka maha.
                     O ke "kalo nui piialii," o ka Moi no ia, ke kalo kiekie maluna ae o na kalo makaainana a pau, i kulike ai me ke mele inoa o ka Na'i Aupuni Kamehameha I. o ia keia malalo iho:
"O Kalo pelekai i Kala,
O Kuala a Kaloiahaikona,
O na kalo i make i ka la,
I ulu i ka hau o Kawanui."
                     O ka "hoopukaia ana o na olelo kupono ole i ke alii," o ko ka lahui mahalo ana aku ia i ke alii.
                     O ka "lilo ana o Liliu i kumu kukui nui," o Kukuiaikeawakea ia. He malamalama iloko ona, ua ikeia kona mau aoao a pau, aohe kina, aohe puu, aohe kee o kona alahele, he omaka no loko mai o ka niau koi ula a Keaweheulu.
                     O keia kumu kukui nui ae la, o ke Aupuni no ia a me ka nohoalii, ua mole, ua kumu, ua ulu, ua lala a ua lau, pua a ua hua, a e uhi mai ana kona malu, (o ia kona mana). A e holo auanei ka lahuikanaka malalo o kona malu e hoomaha ai, a o na manu o ka lewa, e lele mai ana lakou a hoomaha iho maluna o kona mau lala, a e mele ae ana lakou i ko lakou mau leo nani, e i ana, "Ua ola o Hawaii, ua ikeia ke Kukui-a-i-ke-awakea."
                     O keia iho la ke kaao a Kualehelehe i na kaikaina o Wahahee ilalo o Manana, oiai makou e kau ana maluna o ke kaaahi, o ka muli loa o Alapahi ka mea i paanaau loa o keia nanea.
                     A oiai, aole i hoikeia ka apana aina kalo i laulimaia'i e na kanaka i Kohala loko paha, i Kohala-waho paha; e hiki ai ke hoomaopopo aku i na wahi pana iloko o ka apana i mahiaiia ai. Malia paha, he hoike kue kekahi i na mea i weheweheia maluna ae nei.
KILIKILO DIMERATA.

-

                     O na Waina oiaio maoli a Makapolena Ma, aia wale no ke kuai ana ma ko lakou halekuai ma Alanui Kaahumanu, a ma na hale inu rama o Kaopuaua a me ka Nekina.
                     O ka la 12 o Mei o keia makahiki, ka la poni moi o ke Za o Rusia (Emeperoa). E lilo ana ia he la kulaia no ia lahui pookela, nona na miliona kanaka i aneano aku i ke kanawalu.
                     Uuku loa na Buke Mele Lahui i koe. E hoouna mai i ka hapaha ma na poo-leta, alaila, e loaa aku no he buke, He makehewa ka palapala mai e ninau ana ina paha he buke koe, aka, hoouna mai i ka hapaha. Ke nele i ka buke ole, hoihoi hou ia aku no ke dala.

NA MOKUPUNI.
-
Mau Lono o na Apana Like Ole
o keia Aupuni.
Pau Elima i ka Haukeke.

                     Ma ka Poakahi, Feberuari 3, ua hoopiiia o Laeone (k) e Keliiokalani (w) no ka hoeha iaia, a ma ka laweia ana imua o J.H. Waipuilani, Lunakanawai Apana o Kau nei, ua hoopaiia o Laeono he hookahi dala a me na koina o ka Aha. O ia nae hoi, o ka paa no-kau i ke kauwila, o iala ke hoolalao me ke keiki o ka Aina Pua o Kina.
                     Ma keia la no, ua hoopii o Manuela (w) i kana kane, ia Hookanokauilo, no ka hoeha no, a hoopaiia he $40 a me na koina pu. O ke kumu i pii ai ko Honokauila hoopai, no ka hoeha ma kahi mehameha. Aohe no hoi e hoeha pono iho i ka "ho kua o ka hee."
                     Ma ka Poalua, Feberuari 4, ua hoopiiia o Manu Laka e kana wahine no ka hoeha no. O keia ka hihia hilahila loa i ikeia ma ka apana o Kau, oiai, ua haehaeia ka lole o ka wahine e keia kane hana lapuwale, Manu Laka. O ka hele ia a ku ka puolo hana ka haawe, eia nae, ua hoopaiia he hookahi dala wale no a me na koina, a ke hana paahao nei oia.
                     Ma keia la no, na hopuia o Laniawe (k) a me Kawai (w), Nahaku (k) a me Akala (w), no ka hewa moekolohe i mareia. Oiai, he wahine no ka Laniawe aia i Honolulu kahi i hoolalahu ai, piikoi ae i ka hinuhinu, he okea o loko. Ua ae nui no ua hewa, nolaila, he kanaha-kumamawalu dala o Laniawe a me Kawai (w), a pela no hoi o Nahaku a me Akala (w), ua like me kanaiwa-kumamaono ala kui puhi a Pehu mai loko ae o keia mau keonimana. He elua hoi makahiki ia i kepa hou iho nei me ka H.S.P. o Naalehu.
                     O keia mau kaikamahine no hoi, o laua na lima hema o ko laua makuakane, Rev. K. Kaia, hope o Rev. J. Kauhane ma Naalehu nei, aka, he menemene ko'u i ka oihana laahia i kauia maluna o Rev. K. Kaia, no ka hana pono ole a kana mau kaikamahine. Aka, aole no o ia ka mea e pau ai ka hoopiha ana i na "eke paakai o kai o Kapalama," e hoomau no. Oiai, ke kokoko mai noi ke Kau Ahaolelo mau a, hoi aku o Rev. J. Kauhane ma ke ano he Alii no ka Aha Senate o ka Repubalika o Hawaii, alaila, ili pono iho maluna o kona mau hope ka noho hoomalu ana i na kihapai ekalesia mai Waiohinu a Pahala. He mahalo ko'u no ke alanui aupuni e hanaia nei mai Honuapo a kokoke i Naalehu, oiai, malalo no ia o ka Kale Bila mau hookolo ana. Ke nana iho kohu moena pawehe o Mokuleia.
A.K. KANOELANI.
                     Naalehu, Kau, Hawaii, Welo 4, 1896.
                     Ua eliia iho nei e na Hoahanau Makanalese no ka mahiko o Waianae he mau luawai aniani hou, a ua hiki aku ka hohonu o kekahi luawai i ka 200 kapuai, oiai hoi kekahi he 116 wale no. Aole nae i pau ka eli ana
                     E hele i kahi o Makapolena Ma no na Waina maikai. Oluolu ka lakou kuai ana a piha pono no hoi ke ana.
                     Makehewa na kauoha Buke Mele Lahui ke ole e ukali pu ia mai e ke dala. Ke nele me ia mea, aohe no e hoomaopopoia aku na palapala.
                     I ka Poaono, la 15 nei, i oili ae ai ka nupepa Pukiki hou O Luso, malalo o ka noho lunahooponopono ana a Ramosa a me J.M. Vivasa ka luna nui.
                     Ke haawi aku nei o Makapolena Ma i na Waina Kaleponi ma na kumukuai haahaa. Ua maemae loa hoi ka lakou mau ano waina a aole hoi i paipaiia e like me na ano waina lehulehu e ae e kuaiia nei ma keia makeke.

-
Na Waina Kaleponi
HOEMIIA KUMUKUAI
-MA KAHI O-
MAKAPOLENA MA,
Alanui Kaahumanu.
-

                     Ke hoolilo aku nei makou i na WAINA MADEIRA, POTA, ANAGELICA a me TOKE, ma na

Kumukuai Emi Loa,

A no ka Maemae a me ka Mikomiko, o keia ae la na Waina maikai loa i haawiia ma keia mau Paemoku.
                     Ano no hoi o Mr. E.C. Makapolena i huli hoi mai nei mai Kaleponi a ua loaa aku nei hoi na launa a me na kukai ana me ka Halekuai Waina i ike lea ia o KOHLER & VAN BERGEN, no laua hoi na inoa i ikeia a puni o Amerika Huipuia no ka laua mau

Waina Maemae Maoli No.

                     Eia wale no ke kuai ana o keia mau waina ma keia Paeaina ma ko makou halekuai ma Alanui Kaahumanu, a ma ka HALE INU WAIONA O KAOPUAUA, kihi hikina o na Alanui Beritania me Nuuanu, a ma ka NEKINA, kihi hema o na Alanui Hotele me Nuuanu.

E HOOMANAO O NA
WAINA MAEMAE WALE NO

Ka makou e kuai nei a me ka haawi aku i ke ana piha.

Macfarlane & Co.,

Alanui Kaahumanu, makai iho o ko Bihopa ma Banako.

dek 9-mp
-
Waihona Buke Hawaii.

                     E loaa no na buke ma ka olelo makuahine no ke kuai ma ke keena o ko makou Puuku. Penei iho kekahi o ia mau buke:
Laieikawai - - - $1 00
Gaberiela Lenoa - - - 75
R.W. Wilikoki - - - - 50
Hookahuli Aupuni o 1895 – 50

a pela aku, a pela aku.

                     O na buke e ae no hoi kekahi, e laa na buke kanawai, a me kahi mau ano e ae, ke ninau pololei ia mai ia
F.J. TEST (Hoke),
ko 28-tf 327 Alanui Moi.