Ka Makaainana, Volume V, Number 10, 9 March 1896 — Page 1

Page PDF (889.19 KB)

Ka Makaainana.
BUKE V - Ano Hou. Honolulu, Oahu, Maraki 9, 1896. HELU 10

Mokumahu Palanaiki.

                      He mokumahu uuku palanaiki ka i haalele aku ia Kapalakiko a holo mai la no Hawaii nei ma ka la 21 o Feberuari, nona ka inoa hou i heaia aku ai iaia o ka mokumahu Iwa. He mokumahu kolo moku oia mamua, nona ka inoa o Tia Juana, a ua hoololiia ae hoi e kona mau ona hou, oia hoi o Williams, Dimond & Co. O Honoipu, Hawaii, kona awa e ku ae ai. A e hooliloia aku ana oia i mokumahu holoholo ma ia
mokupuni wale iho no paha a me kolo moku. Nolaila, e ku ae ana paha ua wahi mokumahu la i keia mau la iho.

-
Na Lilo o ke Kau Kolera.

                      Ua waiho aku ke Kuhina Waiwai he hoike helu e hoakaka piha ana i na lilo o ke kau kolera imua o ka Aha Senate i ka Poakolu iho la, e hoike ana ua hooholo ka Ahakuka Malu he $60,000 no ia mea. Penei iho na hoolilo ana:
Hoolaha a me paipalapala....$2,121.60
Na koil no na mea ulu i hoopinoia..........4,139.50
Na koi no ka waiwai i hoopoinoia.........4,776.50
Na lole a me na pono no ke pani aku i na mea i hoopoinoia .............1,431.78
Mea Hoomaemae..........................7,099.73
Hoomalu ma Hilo, Wailuku, a me Kauai.......1,107.70
Na lio, kaa hali ukana a me na kaa hali ohua........6,733.69
Kela a me keia lilo.....................6,531.82
Laau a me na pono kukulu hale..............2,372.28
Na uku hana..........................16,289.90
Na mea-ai a me na hoolako e ae.............5,791.77
Na ohewai a me na pono hoopaa............518.71
-

$60,000.00

-
Waiwai o J.T. Walakahauki.

                      Aia imua o ka Aha Kaapuni i ha Poalima nei he noi na F.T.P. Walakahauki no ka hoaponoia o ka palapala kauoha a kona luaui, Keoni Walakahauki, a me ka hookohuia o ka wahine kanemake i lunahooko-kauoha e like me na hoakaka o ia palapala kauoha. Ua kohoia he $238,000 ka waiwai io, oia hoi, waiwai paa ma Honolulu nei, he $53,000, Kaleponi, $10,000, a ma Iowa, $75,000; a o ka waiwai lewa o na pono kalepa, lako hale, pono pilikino a me ka hoopaa ola ma kahi o $100,000. Ianei no i hanaia ai ka palapala kauoha iloko o Augate, la 1, 1881, imua o Wile Kini a me E.C. Damona. Ua kauohaia no me na olelo uuku loa no ka wahine wale no ka waiwai a pau a oia no hoi ke kahu o na keiki a i lunahooko-kauoha hoi me ka haawi ole i bona.

Piha Kuineki ka Hale.

                      Ua hele no hoi a piha hookeke ka hale keaka lio i ka po Poaha nei i na poe makaikai o na lahui like ole. Piha ohohia no ka manao i na hana i malamaia o kela a me keia ano, a pela pu no hoi me na himeni. Nui ka mahalo. Hookahi wale no a makou mea i ike ai, o ia no ka hana rula ole o ua kamalii ma ka uwa ana i ka wa e komo ai na lede a noho iluna o ko lakou mau noho, o ka oi loa aku no nae iwaena o na keiki Pukiki a me na kamalii kanaka. He mea pono loa e hoopauia keia ano hana, a e pono e kipakuia na poe e hana ana e like pu me ia ma keia mua aku. Ano na poe himeni hoi, ua mahalo no makou ma kahi a mahalo ole no hoi ma kahi. Ua lilo i mea puiwa loa i ka lehulehu ka alala ana ae o kekahi hipa keiki iwaena o na poe himeni o ka Hui Kawaihau, a ho kohu ole maoli no i ka hoolohe aku. No na poe hana keaka hoi, aohe olelo ana, ua maikai na mea a pau.

-
Mokumahu Rio de Ianeiro.

                      Kakahiaka Poalua iho la i hookomo mai ai ka mokumahu Rio de Ianeiro i keia awa no ka hoopiha hou ana me ka lanahu e lawa ai kona alahele moana. No eiwa la kona loaa ana i ka ino mahope iho o kona haalele ana aku ia Kapalakiko, a ua nui ka lanahu i pau. Ua haki ke kia hope, ua hoopoinoia hoi kekahi mau pono hoonani o loko o ka rumi aina. Mamuli o keia mau poino i loaa i ka moku, ua hooholo ke kapena e hookomo i Honolulu nei mamua o ka hoomau ana aku ma ke alahele e hoea aku ai i Iokohama. Ua hoopiha iho oia i kona opu me 1,000 tona lanahu a i ke aumoe Poaha iho la i haalele mai ai i keia awa no kona awa i manaoia ia. I kona pili ana mai i ka uwapo, aole i aeia na ohua e lele mai iuka nei.

-

                      Poakolu iho la i hele aku ai ke kapena a me na alii o ka Adamu e ike i ka Peresidena a me ke Kuhina o ko na Aina E, a i ka Poaha nei hoi ke Kuhina i panai aku ai ia ike me ka loaa ole o ke ki pu aloha ia.
                      Ua hoike ae ka nupepa Karonikala o Kapalakiko o ka la 17 o Feberuari, e pau ana ka holoholo ana o ka mokumahu Monowai mawaena o Kapalakiko a me Honolulu nei a hala loa aku i ka Hema. A e paniia iho ana ma kona makalua he mokumahu nui ae mamua ona a oi no hoi o ka holo.

Aneane Hoolei Puupuu.

                      Ma ka Poaono, Feberuari 29, ua noho iho la ka Aha Ekalesia o Kalaupapa, Molokai, e noonoo i kekahi kumuhana mamuli o ke kahea ana a ke kahunapule, M. C. Kealoha, a ua lilo ua kumuhana la i mea hoopaapaa nui ia ia la. A no ka holopono ole, ua hoopanee a hiki i ka Poalua e noonoo hou ai, Maraki 3. Ma ia la i noonoo hou ia ai ua kumuhana la, a ua ulu mai na hoopaapaa a oi aku i ko ka la mamua, a ua aneane loa ke kahunapule, M. C. Kealoha,e hooko i ke poo e kau ae la maluna, pela ka lono i loaa mai ia makou, me kekahi o kana mau hipa, J. Keliikuala, koe wale no ka kona ike e ana i ka Lunakanawai Apana o Molokai e noho ana iloko, ina la ua ike wahi kulina eleele ua wahi kahunapule nei. Wahi no hoi o ka hoikeia mai, ua oi aku ka ka mokuahana o ka Ekalesia i keia wa mamua o ko na la i hala, a me he mea la, he mea kupono loa i ka Papa Ola a me ka Papa Hawaii ke kauoha koke aku ia Kealoha e ku a hele, i ole ai e lilo kela ekalesia holomua o na hana i ke au o na Rev. Hanaloa a me S. Waiwaiole e ola ana, i
mea e make ai o na hana.

-

                      Ke wawa wale ia nei no maanei, e hiki mai ana o V.V. Akepoka ma ka Monowai o ka la 12 iho.
                      I ka la apopo e oili aku ai mai ka Halepai Makaainana eleu o ko makou Puuku ka nupepa "Ka Leo o ka Lahui" ano hou, malalo o na hooponopono ana a T.P. Spencer (Kamaki). No ko makou Puuku na pono a pau. E hoolana hou ia ana oia mahope iho o ka waiho popopulu ana no na pule elua a keu e kona kapena hou.
                      He 19 na la holo o ka mokumahu Kepani Chiyoda Maru i holo mai nei mai Kobe, Iapana, a ku mai la ianei i ka Poalua iho la. Ua lawe mai oia he 737 mau limahana Kepani, a me 350 mau tona ukana. Ho poe Kepani wale no na alii o keia mokumahu, mai ke kapenaa a me kona mau paalalo. O T.H. Davisi. Ma na agena. Poakolu iho oia e haalele mai ai i keia awa no Iapana.
                      Ma ka Wile Kaimana hoike ponoi mai ia makou, ua hiki loa iaia ke hoolako aku i na poe haawi ahaaina a pau me na lako pa, aniani, a pela aku, mai kona Hale Oiwi aku, ma ke ano hoolimalima no ka uku haahaa loa, me ka hoouna pololei ia a no kahi i makemakeia, koe na wahi mamao loa, me ka lilo ole, a pela pu no hoi me ka hoihoi ana mai. Eia ka pono o na oiwi la i nei oiwi, a mai no a hoopoina ia kakou oiwi.

Leo Mahalo no ke Kokuaia.

                      Mamuli o ko ke Akua aloha, ua loaa ia'u he manawa kupono loa e hoike akea aku ai i ko'u mahalo piha ia Mr. Alexander Young, luna nui i pau o ka Hale Hana Hao Honolulu, a me na poe paahana malalo ona, oiai oia ma ia wahi, no ka lakou kokua hiwahiwa i panee mai ai ia'u mai ka make ana o kuu kane, Ioseph Kela. Na ko lakou aloha i kala ae i ko'u mau pilikia o ka noho kane ole ana o na la mahope mai no 64 pule, a mamuli hoi o ia aloha o lakou ua loaa mai ia'u i kela a me keia pule he haawina ola, i hiki aku i ka huina nui o $256. O keia hana lokomaikai a lakou, he mea ia na'u e hiki ole ai ke hoopoina. A pau no hoi ko'u kiei ana aku ma na ipuka o ia kahua kanalima hooikaika.
                      Ke noi aenei au i ka Makua Mana Loa ma na lani kiekie e kokua mai ia oukou a pau, na hoa hana pu o kuu kane i make, me ka hoomau mai no hoi i ka hooikaika ana i ko oukou mau lala, i hoomauia ai ka ikaika hana e ola ai, a e hookupaa i ke aloha oiaio iloko o ko oukou mau puuwai a iwaena hoi o ko oukou mau laulea ana.
Owau no me ka haahaa,
MRS. HALEKALA KELA.
Auwaiolimu, Maraki 2, 1896.*

-

                      He ma'i ano popilikia ko Paulo Numana e waiho nei, ua ano oluolu iki ae nae hoi.
                      Ua hooloheia ae imua o ka Aha Apana i ka Poalua iho la ka hihia o ka haole malihini apuka o ka Halepai Kekake i hoao ai e holo mahuka, a ua waiho loa aku la kona hihia no ke kau kiure. Ua laweia mai na hoike ma ka aoao Aupuni ma keia hihia mai ka Halepai Kekake a he ole loa hoi ma ka aoao pale.
                      Nui ka mahaloia o kela haole ikaika o ka hui keaka lio i ka po Poaono nei, i ka wa i kauia iho ai o kekahi pohaku nui aneane elua haneri paona ke kaumaha iluna o kona umauma, a noaeia iho i ka hahau me ka hamare, aole nae he wahi mea a eha iho o ua haole la, aole no hoi he noha ae o ka pohaku. Pela no hoi me ka hapai ana i ka lio. Piha no ka hoi ka hale keaka ia po. Laki aku la no hoi!
                      Ua, hookolokolo a hoopaiia imua o ka Apana Wailuku i kahi mau la o kela pule aku nei ke kupakako o luna o Kalaudine, he $200, no ka loaa ana aku he 22 tini opiuma maloko o kona rumi, i makaia me ka inoa "W. C., Hana" Ua hoohalahala aku oia i keia olelo hooholo a ka Aha o lalo, a aia aku la imua o ka Aha Kaapuni e hooloheia ai. I ka Poakahi hoi i hala, i waiho mai ai oia i kona noho hana ana maluna o Kalaudine.