Ka Makaainana, Volume V, Number 14, 6 April 1896 — Page 2

Page PDF (885.06 KB)

2 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, APERILA 6, 1896.

ROMULA

Ke Duke Kuewa o
Farani.

[Helu 12.]

"Pela ko'u manao," wahi a Oromela, "aole i pohihihi."
               
A o ia ka ke duke i kamailio hou aku ai me ke ano aloha keiki,----
               
"Ke manao nei au, aole loa oia he keikikane kahuhipa, aka, o kuu kaikamahine no, o Ro selina Ma kona leo au i hoomaopopo aku nei, a pela no me kona mau helehelena."
                Na keia mau olelo i hoomohala
maikei ae i na maka o Cromela, a nana mai la oia me ka piha hauoli no keia mau olelo.
               
Aole i emo ka hele ana aku o Roselina ma, aia hoi, komo hou mai la laua me ko laua mau kahiko nani, ke hele ala a "pali ke kua, mahina ke alo" ke nana aku ia laua, a makepono ai no hoi ka mauna ana o ke kino i ka mea maikai, aole hoi o ka hooluhi wale iho no i ka mea lapuwale. A ma ke alo o Romula i kukuli iho ai o Roselina a honi aku la i kona makuakane, a noi aku la i kona hoomaikai mai iaia. O kona wa no hoi ia i hoike aku ai i ka moolelo e pili ana i ko laua hookukeia ana e auwana maloko o na ululaau, a me ka loaa ana o na kokua mai ka opu o ka mea i piha i ke aloha. Aole hoi o ia wale, aka, ua hoike pu aku oia no ko laua hoolilo ana ia laua iho i mau mea kaahele, he keikikane a he kaikamahine, e huna ana hoi ia laua mai na maka aku o na poe i kamaaina i ko laua mau helehelena.
               
I ka poha pono ana aku o keia mau olelo ma na pepeiao o Romula, he mea e ka walania o kona puuwai, a o ia ka Romula e hoonana wale ana no i pau ae ia mea hoehaeha, aka, pehea la ia e pau ai?
               
O ke aloha keiki iloko ona, aia ia ke lulumi malie la, a na ka waimaka no ia e hele. Na lakou nei hoi ka uwe, hookahi ka uwe like ana o na poe a pau e noho ana ia manawa. Ae, nui aku la no hoi ke aloha!
               
Pau ae la ia mau hoopoluluhi ana o ke kaumaha iloko o ia manawa, o ia no ka wa o Romula i ku ae ai iluna me kana kaikamahine a me Selia, a haawi aku la imua o ka laua mau kane, oia o Oliva a me Oromela! A o ia no ka wa i malamaia ae ai ke anaina mare hanohano mua loa iloko o ka ululaau o Adena ia la.
               
Ia lakou hoi e noho ana malalo o ka malumalu o na lala laau e ai i na mea-ai i hoomakaukauia ma ka papaaina, hoea mai la he kanaka i hele a kokoke e pau ke aho, a pane mai la:
               
"E pale nou iho, e ke duke aloha; e i ae kou hoahanau ke hele mai nei e pepehi ia oe!"
               
Pioo koke ae la lakou a pau iloko o kela manawa, a o ia ka wa o Romula i ku ae ai me ka maloeloe iluna, a hoopuka aku la i keia mau olelo:
               
"E inu like kakou i ko kakou mau kiaha waina a pau, a ina he ono ka wai o ke kiaha, alaila, e hele kakou imua no ka make a no ke ola. Ina aole, alaila, e inu i ke ola i ole e hoopilikiaia."
               
Inu like ae la lakou i ko lakou mau kiaha waina, a i ka hope loa i puana like mai ai lakou a pau,---"He ono ka waina o loko o ke kiaha."
               
Na kela mau huaolelo i hoopii ae i na manaolana hauoli iloko o Romula no ko lakou lanakila maluna o ka enemi, a o ia no ko lakou wa i haalele like ai i ko lakou mau noho a hawele ae la i ka lakou mau mea kaua ma ko lakou mau puhaka, a nee aku la imua e hooko i ka hana no ka hanohano wale no o ko lakou duke aloha.
               
Ia lakou i hoea aku ai mawaho o ka ululaau, ua ikeia aku la ka nee ana mai o Ferederika me kona mau kanaka he nui. E alakai ana hoi mamua ua hoahanau la o Romula.
               
Noho iho la lakou nei ma ia wahi me ka nee hou ole aku imua, a e nana hoomau ana hoi i ke kulana ikaika o ka enemi e hiki ole ai lakou ke lanakila, o ka hoao no nae ka pono. Aka, me ka maopopo mua ole, hoea mai la he 50 mau iliohae mai loko o ka ululaau a lele aku la maluna o Ferederika me kona mau kanaka, a haehae liilii ae la ia lakou.
               
He ulia keia o ka laki i loaa ma ko Romula aoao, ka mea ana i moeuhane mua ole ai e loaa mai ana he kokua ia lakou maluna o ka enemi. A i keia manawa aohe ona enemi i koe, a he kanaka lanakila maopopo oia.
               
Nolaila, oia no hoi a me Oromela me Oliva a me ka laua mau wahine, a me na kanaka a pau, ua huli hoi nui aku la no ke kulanakauhale. Ua apo aloha mai na kanaka o ke kulana kauhale ia lakou.
               
O kona la i hoonohoia ai ma ka nohoalii, he la ia no ka hauoli piha o na makaainana no ko lakou haku i hookuewaia no kekahi manawa loihi. Ua hoomanao na kanaka i ka ke duke mau hana maikai mamua aku o kona kipakuia ana
               
Aole no hoi ke duke i hoopoina i kona mau hoa noho o loko o na ululaau, ua hookiekie ae oia ia lakou ma na kulana like ole iloko o ke aupuni, he panai hoi no ko lakou hoomanawanui pu ana me ia iloko o ke anu a me ke koekoe.
               
O ko Romula mau la o ka noho hoomalu ana maluna o ke aupuni, ua piha i ke alohaia e na makaainana. A pela i hoea mai ai keia nanea i ka pahuhopu o kona HOPENA.

NA IWI AMERIKA

O na Peresidena, a me na Wahi
Hoomaha o Lakou.

Keoki Wasinetona, make oia no ka loaa ana i ke anu a me kekahi ma'i e ae, kanui no oia maluna o kona kuleana aina ma Mauna Venona, Va.
               
Keoni Adamu, make ma o ke ano elemakule mai; kanuia oia Quincy, Masakuseta.
               
O Tomasi Iefesona, he hi kona ma'i i make ai; kanuia no oia maluna o kona kuleana aina ma Monticello, Va.
               
He make elemakule maoli no hoi ko James Madisona; a ua kanuia no oia maluna o kona kuleana aina ma Montpelier, Va.
               
O James Monoro, ua make oia mamuli o kona ano nawaliwali mau; kanuia kona kino ma ka ilina o Mabala, kulanakauhale o Nu Ioka.
               
Ua make hoi o Keoni Quincy Adamu mamuli o kona loaa ana i ka ma'i lolo, oiai oia maloko o ka Hale Ahaolelo Makaainana, kanuia oia ma Quincy, Masakuseta.
               
Anaru Iakesona, he eha ma ka puuwai a me ka ohao kona ma'i i make ai; kanuia oia maluna no o kona kuleana aina ma ka Hermitage, kokoke i Nase vila, Tenesi.
               
He puu-eha hoi ko Martha Van Buren kumu i make ai; a kanuia no oia ma Kinderhook, Nu Ioka.
               
O Wiliama Hanale Harisona, he anu kona ma'i i make ai; kanu ia oia ma Beneda Akau, Ohio.
               
John Tyler, ua make oia mamuli o kekahi puu i maopopo ole ke ano; kanuia oia ma Rikemona, Va.
               
Make onawaliwali maoli ko James K. Polk, mamuli o ka loaa ana i ke korela, kanuia oia maluna o kona kuleana aina ma Nasevila, Tenesi.
               
O Zachary Taylor, make oia i ka ma'i korela; kanuia no ma kona kuleana ponoi ma kahi kokoke i Louisevila, Kenetuke.
               
O Millard Filimoa, he make lolo maoli kona; kanuia oia ma ka ilina o Puu Ululaau, Bufalo, Nu Ioka.
               
O Franklin Pier ce, make ma o ka eha iloko o ka opu; kanuia ma Conocoda, N. H.
               
He rumatika ko Kimo Bukanana ma'i i make ai; kanuia no oia ma Lanakaseta, Penesilivania.
               
Aberahama Linekona, powa hilahila ole ia e J. W. Booth; kanuia oia ma Sipirinafila, Ilinoi.
               
Adamu Ioanesona, he lolo kona ma'i i make ai, kanuia no oia ma Greenville, Tenesi.
               
Ule sia S Kalani, he eha iloko o ka puu kona ma'i i make ai, kanuia oia i Riverside Paka, kulanakauhale o Nu Ioka.
               
Ruta foda B. Hayes, he eha iloko o ka puuwai kona ma'i i make ai; kanuia ma Feremona, Ohio.
               
James A. Gafila, make powa ia kona e Kele J. Gito; kanuia oia ma Kali vilana, Ohio.
                O Chester A. Ata, he puu paa
kona ma'i i make ai; kanuia oia ma ka ilina o Rurale, Alabani, Nu Ioka

Huhu ke Kahunapule.

Maloko o ka luakini o Kawaiahao i ka po La Pule, Ma raki 22, e like me ka mea maa mau, ua akoakoa ae na anaina haipule a i elua o Kaumakapili a me Kawaiahao maloko o ia luakini, no ka hoolohe ana i ka haiolelo a na Rev. D. Kaai a me J Nua, kekahi mau misionari Hawaii i hoounaia aku no na Paeaina Kilipati, a i huli hoi mai nei hoi ma ka Hokuao. Ua wehewehe mai laua i ke kulana emi hope o na hana pono ma ia mau aina a me ka paaia o ko lakou lulu mahina aole hoouna mai i ka Papa Hawaii, a pela wale aku. Mawaho ae o ia, ua hoike mai o J. Nua i ka hana lapuwale o ka agena haole a ka Papa Hawaii i hookohu aku nei, ma o kona paa i ka uku o na kahunapule e hoounaia aku ana mai ka Papa aku, a e hana maoli ana no keia poe kahunapule me ka hooikaika i wahi e loaa ai ko lakou ola o ka noho ana. O keia na hana maikai loa a na mikanele e hoopalaimaka mai nei imua o na Hawaii. I ka wa e loaa aku ai o ke dala ma ka lima o keia haole, Mr. Walkup aole oia e haawi aku ana i na kahunapule Hawaii, aka, e paa ana no oia nona. No keia mau wahi olelo i hoike pololei ia mai, ua pii ko Paleka huhu iluna o ka awai a noke aku la i ka nuku ia Nua i ka hoopuka i na olelo pilikino, a pela aku. E waiho malie ka ia mau mea, aole pono e kamailioia. Lilo i mea akaaka no ke anaina ia po kela mau hana a Paleka, a akaka lea iho la no hoi ke ano o ua poe mikanele nei.

Puali Puhiohe Lahui.

Aia no ka Puali Puhiohe Lahui i Ohio ma ka la 16 iho nei o Maraki. E noho ana lakou i Kikako no elima mahina, pela ka lakou hoike, e hoomaka ana mai ka la mua aku o Mei a pau i Sepatemaba. Mai laila ae no Tekasa a he elua pule e noho ai malaila, a hoi loa mai no Kapalakiko. A e hoohiki loa mai ana lakou i Hawaii nei ma ka malama o Novema ba, a i ole, o Dekemaba paha o keia makahiki no.

Kanaha miliona ka nui o na hulu o na manu like ole e hoowehiwehi nei maluna o na papale o na wahine i kela a me keia makahiki.