Ka Makaainana, Volume V, Number 15, 13 April 1896 — Page 3

Page PDF (881.56 KB)

This text was transcribed by:  Paka Westin
This work is dedicated to:  Awaiaulu

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, APERILA 13, 1898.                                              3

 

makeia ai ae hanai i keia kanawai; aole @ nei e oi a ku ka pono e kauia i aauhau hou maluna o na hui waiwai nui(corporations) e ku nei a puni ka aina, e ma hele nei i na puka nui launa ole?  Nolaila, e na soloaa e "e o@@ i ka maka o ke wauke o i opiopio."

   Owau no me ka haahaa.

                                                                        WILLIAM C. ACHI.

   Honolulu, Aperila 8, 1896.

_______________

 

Ke Aku Mua a Kau.

 

MR. LUNAHOOOONOPONO:

   Ma ka Poaha nei, Aperila 2, ua oea mai kekalu Pake kalewa i'a mai Kekaha mai, a o ke aku kekahi i'a ana i @we mai ai na na poe ai i'a o kailua nei.  A na olelo ae na keki lawaia o Kona, "Ke 'aku' mua a Kau".  No keia an oi'a hoi ka moolelo kaulana loa i ke au o na ahi o ka wa i hala, oiai kekahi alii e hoi mai ana mai.  KOhala ai a halawai me elua kanaka ma ke a o kanku, ia lana e hoi ana i Kohala:

   Ninau mai ke alii i ua mau kanaka nnei" "Pehea ka ua o Kona?"  "Palahi puaa ka ua no Kona," o ia ka pane a ua mau kanaka nei na ka ninau a ke alii.  Ia wa, ninau hou na alii nei:  "Pehea ka ''aku' o Kona?"  ia wa pane mai ua mau kanaka nei--"Nui ke 'aku' o Kona, hi no ka pa, hi no ka malau."  Oiai hoi, e kukai olelo ana na alii nei me ua mau kanaka la, e hoohana leo ana ke alii ia manawa, a o-ia no ke kumu i olelo ai kela mau kanaka pela, no ka ike ana aku e hi ana ke alii, aole no ka ua io a me ke aku o Kona ke kumu o ko laua hana ana pela.

   Pela no hoi, o ka mua loa keia o ka hiki ana mai o ke kau kiure ma Koua nei, a ma ka la 2 ae no, hiki mai la ke 'aku' mua a Kau maia ka Pake kalewa i'a maa, a ma ia la no, iki mai la ua malihini mai HOnolulu mai, a ma ka la 3 ae, ahiahi, ikeia e laulau ana kekahi malihini i ka ukane a kela alii i kkai olelo pu ai me kela mau kapaka ma ke a o Kaniku.

   He mea hooopahaohao keia i na kanaka i ka ike aku na poe i hoonaauao maikai ia, e hana mai ana i na hana ku ole i ke ano keonimaua.  Ahea no la hoi ao kanaka mai.

                                                                                            MOKUAIKAUA.

   Kailua, Kona Akau, Hawaii, Aperila 6, 1896.

_________________

 

   E kukulu aku ana ka Ekalesia Hoolepope Pukiki he luakini hou no lakou ma ka huina o na alanui Puowaina a me Mila.

 

    Kakahiaka o ka Poailima iho la i ku mai ai ka alameda maai Kapalakiko me na mea hou o na aina e.  ua poeleele loa no hoi o ia ahiahi i holo loa akau ai no na Panalaau Hema.

 

NA AINA MAMAO.

_____

 

Mau Lono Huikau mai kela a me keia Wahi-Like Ole.

 

Eena Pioloke Hou na Poe Matabele.

 

   No Kapetaona ka lono o Maraki 28, e hoike ana i na lono hope loa mai Buluwaio, oia hoi, ua huli oi aku ke keiki a ka M@i obenegula i make, i kipakuia mai.  Matabelelani aku i ka makahiki i hala, a ua hoolilo ae iaia ho ma ke kkulana alakai no na poe Matabele kipi.  Nui na pu a e na laako kana i loaa ia lakou, eia nae, aohe i hilinaiia ua nui loa, ua lawa nae hoi no @@@@@@@ @ oi loa aku i ko na makahiki elua a oi i hala ae.  Ua loaa ae kauoha mai buluwaio e noi ana no ka hoouna awiwi ia aku o na u a me na lako kaua hou, ao ka mea, ua nui na kanaka i aa e kaua, aole nae hoi na lako e hoolawa ai ia lakou.  Mai ka hoike mai hoi a na poe i hoounaia ai e hele e nana ono i loheia mai ai aia na paele ke hoouuluulu la ma na heluna nui loa ma na wahi like ole, a ke hoopuuluulu nui la no hoi i na bipi.  Na na poe kahuna keia hoeena ia lakou, a me ka ikaika e hiki ai ke kinaiia a loaa hou ka maluhia.

   Ke hoolako la kanaka no ka hoopakele a no ke kue aku hoi i na kipi.  Ua manaoia e hiki aku ana o Kikila Roke ma Uwaio ia la, a e lawe ae ana oia i ka hoomalu ana i na hana no ke kinai aku i keia ala kippi hou ae o na paele.  O nan oihana kalepa hoi keia, ua lilo i mea ole, a e mau aku ana ia kkulana pela a hiki i ka wa e loaa hou ai o ka maluhia.  Ke hooounaia la na oe makai-kaulio hou, i mea kokua i na poe mua, no Buluwaio a me Saulebure, a ke hooounaia la no hoi i mau pu Makima hou no ia mau wahi.

 

Piena na Poe Boa o ke taranavaala.

 

   Mai Peretoria ka lono i loaa i ka nupepa Manawa o Ladana, Maraki 27, e olelo ana i ke kupikipikio o ke kulana malaila.  Ua hooholo o Peresidena Karuga i kuikahi hou me ke Aupuni Alani Kuokoa no ke kue aku a me ka hoopakele iho o kahi i kahi.  Na Peressidena Setaina a me ka ahakuka hooko o ke Aupuni Alani Kuokoa @ ao ikaika aku ia Peresidena Kuruga aole e holo aku no Enelani.  Ua make make ke taranavaaala e hooiaia aku kona kuokoa e Enelani a me na mana e ae.  Aia na poe Boa ke hoopuipui la hoi ia lakou iho no ke kaua aku ma ke Aupuni Alani Kuokoa a me ka Paualaau Lae.

   O na poe Geremania i komo nui aku ilaila, ke hooohioia la i poe makai a i oe koa helewawae,  Ua oleloia ua hoolilo nui aku o Kauka W.J. Leyds(Leida), Kuhina Nui o ke taranavaala, i ua dala o ka oihana makaikiu uo ka hoohoihoi ana i ko na Geremania komo nui aku.  Ua hooia aku hoi ke Aupuni alan Kuokoa a me Aferikabuna i ke kakoo aku i na poe B@a.

   NO ka oiaio nae hoi o ka lono e pili ana Peresidena karuga, i kona ae ole e holo i Enelani, ua hoole akea ae oia.  Ua waiho aku na poe koikoi o ka aina ia mea aia no i ka ka mana hooko e hooholo ai.

 

Italia me Enelani ma Aferika.

 

   Ua apono ka aha Senate ma roma, Maraki 25, ma o kekahi koho ana a 109 kue ia 6, i ke noi aie a ke Aupuni no na hana kaua i manaoia ma Aferika, mamuli hoi o ka auhee ana o ka pualikaua Italia ma Adowa.  He 140,000,000 lire ka huina o ka aie.  I ka wa e noonooia ana keia noi aie, ua kamailio ae na poe haiolelo no ko beritania kulana, e hooia ana hoi ia i ka maopopo loa o na mauao kuikahi, like mawaena o ia mau aupuni, a ua ku hoi maluna o ke kahua paa oiaio loa i oi ae i ko na kuikahi, a pela aku.

   Ua lohe hoi ka mea kakau o ka nupepa Manawa o ladana ma Kkonakinopela, pela ka mea i hoikeia ae ma ladana, Maraki 25, no ka makahiki i hala ae ke kuaiiia ana o na hana poholalo mawaena o ke aloalii o ke Suletana o Tureke a me Osemana Digina ma ke ala e hoopiolike a hoohuikau aku ai i na hana a Italia a me Enelani ma Aferika.  Ma ia lono like no hoi i hoikeia ae ai ua kauohaia aku ke Kuhina Tureke a me ke kakauolelo mua o ka Oihana Aupuni Tureke ma Wasinetona e u hoi aku, mamuli hoi o ka hoikeia ae o na manao ano aloha no na poe Amenia ma Amerka Huipuia.  ua oleloia no hoi ua ae ke Suletana e haawi aku he (pound sign)10,000 ia Iberahama Pasa ke hiki iaia ke hookikina aku i ke Poo Ekalesia AMenia e haalele aku i kona kulana.

   Mai kekahi mau wahi lehulehu i loaa ae ai ka lono i roma, Aperila 1 nei, ua kuemi hope aku ka Moi Meneleke a me na alii a pau malalo aku ona, koe ka Rasa o Tigere, mamuli o ka nele i ka ai.  Ua loaa mai hoi he lono i ke Aupuni Italia ua lele kamoko aku ua poe derevise ia Kasala i Maraki 25 me ka loaa lanakila ole, a ua-hoouka kaua hou ia ae no hoi mawaena o na Italia a me na Derevise i Maraki 28, a make eha poe Italia.

Na Hana @@@ ma Cuba.

   Aia imua o ko Amerika Huipia aha Senate he olelo hooholo e kauoha ana i ka hoounaia aku o kekahi mau aumokukaua kupono no ke kinai ana i na hana hiena hoomainoino e hanaia la ma Kuba a me ke kueia hoi o na hoakaka ana o na kuikahi.  I ka la 1 nei oili hou ae ai keia hana, a na moe a no kahi la ae e noonooia ai.

   Palena ole ka hoopahaohaoia o na sepania e na poe kipi o Kuba, a ua lilo hoi i mea e hoopiolike loa ai ia Kapena Generala  Weila.  ua lonoia mai Havana, aperila 1, ua lilo mai o Pina dele rio a me sana Kalera i na kipi, a mahope o ka noho ana malaila no kekahi mau hora lehulehu, ua haalele nui iho he ukaua na ke ahi e holapu ai.  He hopena popilikia loa keia no na Sepania, no ka mea, ua kauoha koke ke Kapena Generala i na Kiaaina kaua o ia mau wahi, he mau Generala no, e huli hoi koke aku no Sepania.  Ma ko ke Kaapena Generala manao ua paa pono o Pina dele Rio i ke kiaiia e kona oe koa a e hiki ole ana hoi i ko Macao poe ke komo aku, eia ka auanei ua lilo keia i moeuhane palaualelo, no ka mea, i ka  waenakonu po o Markai 25, ua komo aku lakou me na poe kokua hou mai Bemuda mai, a ua waihoia iho he puu lehu aneane e au loa.

 

Na Hunahuna Laulaha.

 

   Ua hooholoia mai nei e ka Hlae Makaainanna Amerika, Maraki 26, he haawina o $31,611, 034 no ka hana ana he eha maau mokukaua nunui a  me umi-kumamalima waapa topido.

   Ke mau la no ka houlolohiia o ke kumuhana uweaolelo moana Hawaii imua o ko Amerika Huipuia Aha Senate.  Ua akaka ole ihea la ka hopana e pae aku ai, a i ole iaa, moewaa loa aku paha.

   Nui ka hoomanaoia mai nei o ka Bisimaka la hanau (Aperila 1) me na hana hoohiwahiwa aiwaiwa a ppuni o germania.  A ma ia la no hoi i hooliloia ai kana hunona, o Kouna vona Ranazau i lala no ka Ahakuka Malu.

   Ma ka eihei waapa makahiki mau mawaaena o na kulanui o Okefoda a me kamabarige, Enelani, ua lilo ka eo i ka inoa mua, he hapa-kolu waapa ka oi mamua, Maraki 28.  O ke kanalima-kumamakolu iho la keia, ke kanakolu eo ana i ka mua a e iwakalua-kumamalua i ka hope a hookahi pai a pai i 1887, o ia ka piha pono ana o ka heluna.  Ua ehiku makahiki nee papa o ka eo ana ia Okefoda.  He 4 1/4 mle ka loa ke kahua.

 

C.B. DWIGHT

[KALE KUAIKA.]

Mea hana Pohaku Kekae alanui, na He Kupapau a me na Kia Hoomanao Mahela.

 

_____

 

   E loaa no oia ma kona wahi noho ma Kolulu, Honolulu nei.  Telepona Helu

833.                                                                          Ala@-@@@