Ka Makaainana, Volume V, Number 18, 4 May 1896 — Page 7

Page PDF (845.20 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MEI 4, 1896. 7

OLI VA KAZELA

KA OLALI NOHO KUAHIWI O INIA.

KA UI HOLOLIO IMUA O KE KAHUA KAUA.

Helu 3

Ma ke anuu o lalo loa o ke alapii o ka halealii i ku iho ai ka lio o ua keiki la a lele iho la ilalo, me ka haawi ana iho he mau olelo kaukau i kona lio e ku malie iho a hoi mai oia.
               
Pii aku la o Oliva ma ke alapii a hiki i ka puka komo, a ninau aku la i ke kiai puka, "Auhea la ke alii?" O ia ka ke koa kiai i pane mai ai----"Aia no iloko."
               
"Makemake au e ike iaia i keia wa," wahi a ua keiki la me ke kuoo o na olelo.
               
"Aole oe e ike iaia, aka, ina he manao kou e hoike mai oe ia'u, a na'u ia e hele aku e hoike iaia." O keia na olelo a ke koa kiai iaia.
               
Ano pii ae la ke kai o ua keiki la no keia mau olelo a ke koa, a olelo aku la me ke oolea, ----"O oe anei ka Moi a'u e hoike aku ai i ko'u manao ano nui?"
               
"Aole owau ka moi, aka, owau ke koa kiai o keia puka au e ku nei e komo ole ai oe iloko a o kekahi moi kiekie a emeperoa paha, me ka loaa ole he aeia mai ia'u aku. Ua lohe mai la anei oe?" Unuhi pu ae la ua wahi koa la i ka elau o kana pu raifela mai loko ae o kona wa-hi a hookomo iho la maluna iho o kana pu a hou aku la ia Oliva.
               
Lele aoao ae la o Oliva a unuhi awiwi ae la i kana pahikaua me ka hoopuka pu ana ae i keia mau huaolelo, "E akahele i kau mea e hana nei, o lilo auanei i mea paani na na ilio."
               
Na keia nunui o ko laua mau leo i kono aku i kekahi koa kiai e ku ana ma kekahi puka komo e holo mai e nana, a ike mai la ia laua nei e u noke ana i ka hana hooikaika. Komo mai la la a uwao ae la ia laua a nana hoi i hele aku e hoike imua o ka puuku o ka Moi aia kekahi mea mawaho ua makemake e ike i ka Moi.
               
Hele mai la ka puuku a ninau ia Oliva i kona makemake, a o ia ka Oliva i pane aku ai---"Makemake au e ike i ka Moi malalo o kekahi hana ano nui. E ae mai ano."
               
Alakai koke aku la ka puuku imua o ka Moi, a haawi aku la ua keiki la i ka palapala a kona makuakane i kakau ai. Heluhelu malie iho la ke alii a hiki i ka panina hope loa, alaila, nana pono mai la ia Oliva a ninau mai la:
               
"O Oliva Ka zela anei kou inoa, a o hea kou wahi noho?"
               
"Ae, e ke alii, ka mea kiekie, o ko'u inoa ia; o Inia nei no ko'u aina hanau."
               
"Ke ola nei no kou makuakane?"
               
"Ae, eia no ke ola nei," wahi a Oliva.
               
Mohala ae la na helehelena o ka Moi i kela wa, me he la he mea nui loa kana i noonoo ai iloko ona a akahi no a maha ae.
               
Ae, e ka mea heluhelu, ua maha oia i kona wa i heluhelu ai a pau pono na manao o kela palapala, no ka mea, aia ma na laina hope e hoike ana, "ua makaukau oia (Ka zela) e alakai aku me kana keiki i na koa o ka Moi imua o na enemi."
               
Lele ae la o loko ona no keia hooili kaua me ka maopopo ole o kana mea e hana ai, a o kana wale no i pane aku ai ia Oliva,----
               
"E hoi aku oe a hoike aku i kou makua ua makaukau na koa no kona alakai aku."
               
Akahi iho la no a maopopo ia Oliva, he kaua ka paha ka manao nui o loko o kana palapala i lawe mai ai. Nolaila, huli ae la ia a hele aku la a kau maluna o kona lio a hoi aku la no kona home.
               
Iaia i hoea aku ai, e kali mai ana no kona makuakane me ka hoomanawanui. Mahamaha koke mai la no nae oia me keia mau huaolelo:
               
"Pehea kau huakai e kuu keiki? Heaha ka huaolelo a ka Moi ia oe?"
                "Eia ka huaolelo a ka Moi i
hoike mai nei ia'u, 'E hoi aku oe a hoike aku imua o kou makuakane ua makaukau na koa no kona alakai aku imua o ka enemi.' "
               
"Ua pono," wahi a ka elemakule.

[A oili hou aku.]

Iloko o ehiku mahina, ua kaaheleia e Kene rala Buta (Booth) o ka Puali Hoola he 38,000 mile.
               
Aia ma Edine boro he 22,000 mau bipi wahine, a ma Dubelina hoi he 11,000, a aia o Ladana ma ka papa ekolu o na heluna, oia hoi, he 8,000 wale no.
               
He 66 makahiki o Haku Saulebure i keia wa, a ke mau nei no ka ikaika maikai o kona kino. He 15 makahiki ona i noho ai iloko o ka Hale o na Makaainana, a he 24 hoi makahiki i ka Hale o na Haku.

Enaena maoli ka hoi o Mokuaweoweo i o makou nei. Ehuehu ko makou mau keiki!

NA HANA O KA PO.

Pahaohao na Ouli, Ahuwale
Nae i ke Ao.

Oiai au e hooipo ana me Niolopua, a e nanea ana i na kalana o ia wahi, ike aku la ko'u uhane i kekahi pualikoa nui e pii mai ana ma ke alanui Puowaina. I ke alanui Moi ka maka mua i ka'u ike ana, o ka maka hope aole i ikeia aku. Mai ka maka mua a i ka palena hope o ka pualikoa a'u e ike nei, he paalole keokeo wale no ko lakou aahu. Aia i ka ha o ka papakoa e paaia ana he hae Be ritania o na kanaka eha. I ka manawa i huli ai ka maka mua ma ke alanui Moi a huli malalo, ua huli mai la ke aliikoa kahea a haawi mai la i ka olelo kauoha e pii pololei ma ke alanui Puowaina. I ka hiki ana o ka maka mua i ke alanui Beritania, ua huli ae la ka puali ma ia alanui a iho pololei a hiki mawaho o Wasinetona Pa, a komo aku la iloko ka hapa mua. Ilaila pau ka'u ike ana i ka pualikoa.
               
A ia'u i huli hoi mai ai, lohe aku la au i ka hauwalaau mai o na kanaka e olelo ana, "E kaua ana! E kaua ana!!" No ka mea, ua noho mai nei ka Aha Kuhina i keia manawa mai nei, no ka ike ana aku nei i kela pualikoa Beritania me kekahi hao Beritania nui. Ia wa huli hoi loa aku nei ko'u uhane me ka manao e hiki loa i kauhale, ia wa lohe aku la au i ka oleloia e hopuhopuia ana na poe i hele i ke kaua e keia Aupuni. Ua puiwa loa ia au a puoho ae la.
               
RO BERT P. KALAMA.
                Kaumakapili, Aperila 8, 1896.

Na Hoakaka Ouli o ka Po.

O kela pualikoa nui e pii la ma ke alanui Puowaina, he hookahi no haina o ia, a mai loko mai o ia haina hookahi na haina e ae. A o ia keia:
               
He hoike ka pualikoa no ka Mana Hoomalu a me ke kukala kanawai koa. A mai loko mai o kela mahele maluna ae keia mau mahele malalo iho:
               
1----Ka huliia ma kela wahi keia wahi.
               
2-----Ke ku kiai o na koa ma kela wahi keia wahi, ina ma na uwapo a ma kekahi mau wahi okoa paha.
               
3-----Na hoohuoi ninau poka a pu paha.
               
Ke komo ana o ka pualikoa i Wasinetona Pa a pau pono ilaila, he hoike ia no ka hopu ana i ka mea e noho ana malaila, a i ole ia, he laweia ae paha no kahi kumuhana malaila, a wahi paha e pili koke aku ana i Wa sinetona Pa, ke ole ka halekula lala i kokoke ae ilaila.
               
No ka lohe ana o ka mea nana ka moe i ka walaau o na kanaka, "E kaua ana! E kaua ana!!" He hoike ia no na manao kohokoho wale no ia mea, aia paha he wa okoa aku no ia mea e hoea mai ai me ka maopopo

ole.
               
"Ua noho mai nei ka Aha Kuhina i keia manawa mai nei no ka ike ana aku nei i kela pualikoa Beritania me ka hae nui" He hoike ia no ko ke Aupuni hoomakaukau ma na mea a pau.
               
O keia iho la ka hope o keia nanea, a na ka apiki no e hoike mai.
               
He mea pono paha i ka mea wehewehe ke hoakaka hou aku no na mahele ekolu i hoike mua ia aenei mamua, oia hoi keia:
               
1----Ka huliia ma kela a me keia wahi. Eia na mea pili i keia huliia: Ka huliia o na mea kaua a me ka huliia o na poe hookaa auhau ole, i ku i ka nele.
               
3-----Na hoohuoi poka a pu paha. Eia na mea pili i keia hoohuoi: Ua hoohiki anei oe? Ua hookaa anei oe i kou auhau? a pela aku, ina no puhi rama.
               
O keia mau helehelena na hiona e nana aku ai ka lehulehu, a o ia auanei ka leo walaau o na kanaka a ka mea nana ka moe i lohe ai, "E kaua ana! E kaua ana!!"

Kekahi Mau Mea i Hookoia.

I ka wa i ku mai ai ke Gelika, ua hoea mai la he ma'i maluna ona a ua kukuluia ae na koa ma na uwapo, a o ia ka ke Kilokilo e hoike nei ua ko kekahi hapa, aole nae i lawa ke koi a ka moeuhane.
               
Ma Kalia paoa, a i ole, ma Kakaako, ua loheia ua hele aku kekahi haole no ka ninaninau poka ma na kauhale o ia wahi, ma ke ano e kuai aku me ke dala. I ka Poalua, la 14 paha, i hele aku ai kekahi haole. A o ia ka ka mea wehewehe e hoomanao ae la, ke hookoia ae la no ka haina a ka moe. Aole nae i pau ke koi ana mai a ka moe, e i hou aku no.
                                               
KILOKILO DIMERATA.

C. E. Williams me Keiki.
Ed. A. Williams, Luna Nui.
Helu 611, Alanui Moi, ma Ewa iho o ka Pa o Aigupita.

He mau mea kuai lako hale o na ano a pau loa.

He mau mea Hana Pahu Kupapau a Hooponopono Hoolewa.

 E hoolakoia no na Kaa Kupapau, na Kaapio a me na Kaa-ohana.
               
 Ina no e ninau ia laua, e loaa no na Pohaku Kia Hoomanao no na He Kupapau.

O ka Ialoa kekahi hana hiki loa ia laua, aia ia malalo o ka lawelawe pono ana a Ed. A. Williams, F. D., he mea i puka pono mai ka Kalaka Kula o ka Ialoa Maikai ana iloko o Mei, 1894.

---NA TELEPONA---
Keena, Helu 179---Kauhale a me Kahea Po,
Helu 815.
nov 2-mp. feb 3-mp