Ka Makaainana, Volume V, Number 19, 11 May 1896 — MOOKUAUHAU ALII. Na Iwikuamoo o Hawaii Nei mai Kahiko Loa. [ARTICLE]

MOOKUAUHAU ALII.

Na Iwikuamoo o Hawaii Nei mai Kahiko Loa.

[kioomauia mai ka belu 18 ] Maaoei aole e hewa ke hoonohonoho Doa ia afcu ka Ka — mehameha ka Nni man wahine " a me na keiki a rae 'kona mau makahiki i hauania ai, a pela aku. (a) K.alaninuikupuapaikalani : 7- li Keoua ka i noho ia Kekuipoiwa w, losa o Kamehameha 1. me Kalanimalokuloku-i Kepookalani, i kapaia o Keliimaikai. ie) Kamehnmeha I. ka i noho ia Peleuli w, loaa o Maheha Kapulikoliko w, Kahoanoku Kiaau k, Kaikoolani k, a me Kiliwehi w; me%Kaahumanu w, aohe pua; me Kaheiheimalie w, ioaa o Kamamala w a me KiUBU w r me Kalanikauikaalnneo Keopuolani w, loaa o Liholiho k, Kauikeaouli k, a me Harieta Nahienaena w. (i) Hanauia o Kamehameha I. mawaena oka 1736 me 1740 n*aKg£€fte t JKobala Akau, HaMoi no ka mokupuni holookoa o Hawaii i ka 1791, mahope ibo o ka make powa ia ana o Keoua Kaahuula ma Kawaihae; i ka 1795 noho Moi no na mokupuni hai mahope _ ibo oka hooili kaua ma Nuu anu; i ka 1810 komo wale māi o Kauai malalo o kona malu; i ka la 8 o Mei, 1819, make oia ma.. Kailua, Kcna Akaii, Hawaii. (o) Hanāum o Liholiho ma Hilo, Hawaii, i ka 1797; kau i ka nohp kalaunu i ka 1819, malalo o ka inoa -Mpi, K&meha--1 oeha II ; make 'ina Ladana i " lulai 14,1824. ; (u) Hanauia o Kauikeaouli ī Augatē 11,1813, ma... Keaa^ou,' Kona Akau, Hawaii; kau i ka noho Moi o ka iuoa Kaoaehameha 111,, i lune G, 1825; mare me Hakaleleponi Kaiama i Feberuari 2, 1837, aohe pua; make oia i Dekettiaba 15,1854 Eia uaalalo iho na hoakaka a ke kakaolelo kaulana o Hawaii nei, S. M. Kamakau, i paiia nia ka Buke 11. o Ka Nonanona } Okatoba 11, 1842, no keia mookuauhau ae: 0 keia kuauhau alii, o ia na kupuna o na alii a me na kanaka o Hawaii nei. Ua hoomanaioanaia aku "nia kela wahi keia wahi o Hawaii nei. Ua okoa ua alii, a ua okoa na kanaka, Ua hele ua alii ma ko lakou aoao kiekie, ua hele na kanaka ma ko lakou aoao haahaa. 0 na alii o Oahu a me Kauai, ( oko Hawaii a me Mani a ine Molokai, hookahi no kupuua, Aka, ua hoomaaamanaia aku a ua hui hou aku no nae uia ke kauwahi, Ma ke kuaiuoo kuauhau o . Naoaulu, ua inauaoia oia kekahi

ohj kupuna o ko Kahiki a me Polapoia, no ka mea, mai ia kuauhau mai a hiki ia Moikeha (ua oleloia oia mai Kahiki mai,) a noho ia Hooipo (o Hinauulua) i Kauai, a hanau mai ka laua mau keiki ekolu, o Hookauialii, Haulanuiaiakea,a me Kila. A ua lilo o īlaokamalii i kupūna aiii lio Oahu, o Haulauuiai'akea no Kauai a o Kila no Hawaii, Ma ka mookuauhau o Punaimua, oia kekahi kupuna o ko Oahu a me ko Kauai, a me ko Hawaii mau alii. Mai ia Punaimua a hiki - mai ia Laamaikahiki, ua oieloia mai Kahiki mai oia a ma' Kualoa, Oahu, kahi i pae ai a noho i na wa~ hiue eha, no lakou na inoa, o Hoakanuikapuaihelu, ,Waoleua, a me Halaula. Ekolu wahine i hauau i ka la hookahi. Na Hoakanuikapuaihela i hanau inai o- Laulialoa; na Waoleua o Ahukinialaa; na Manoopupaipai o KukonaUa; o Halaula, hanau mai _ kana. .jx. Laapuweluula, he manawa okoa kona hanau ana. Mai ia lakou mai i loaa mai ai kekahi mau

kupuna alii o Oahu, Kauai, Hawaii a me Maui. Ma kahi i hui ai ko Kauai alii me ko Hawaii, o Kalanikukuma nobo ia Kapoleiakauila, loaa o Kahakuuaakaliua; o Umi noho ia Mokuahualeiakea loaa o Akahiilikapu, o keia me Kahakumakaliua hanau o.Koihalawai, noho ia Keawenuiaumi loaa o Kaualoakuaana. O kahi hoi i hui ai ko Oahu poe alii me ko Ha'waii, o Kaihikapuakakuihewa noho ia Ipuwaiahoalani, loaa o Kaukahikua anaauakane; o Makakaualii noho īa K&pukamola, loaa o Iwikauikaua, ka mea i noho aku īa Kauakahikuaanaauakane; o Kaneikauaiwilani ka i noho ia p.eakealani, loaa o Kalanikauleleiaiwi. Nolaila, ua hui na alii i ha 1 a aku nei, a o na alii kahiko loa ua hui lakou; nolaila, ua hele aku na alii o kela a me keia aina e makaikai a e hana lealea pu, no fea mea, ua olelo pinepine ia pela ma na kaao. Aka, he nui ua mea e ino ai lakou, oke kaua aku a kaua mai,

O na mookuauhau i Hoomaua manaia o Nanaulu, o Nana, Kapulani, Punaimua, Kuhelaai, Hanalaaiki, Kanaloa, Kalahuuioku, Makalae a me Hakau, a me na poe 'e ae. HookiaUi wale no mea noiia ia inau kupuna i keia manawa. 0 na kanaka o keia mookuauhau, mai mua mai a liope, o na mea i hoomanawauaia aku ma na keiki, aole ia no keia kuauhau, i hoomaopopo wale no kela maua keia mana 1 mea e maopopo ai, [No kahi wa akti.] Ua hiki i ka maau okalika ke hele i na mile ht s 25 iloko o hookaM bora.