Ka Makaainana, Volume V, Number 20, 18 May 1896 — Page 6

Page PDF (839.05 KB)

6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MEI 18, 1896.

OLI VA KAZELA
KA OLALI NOHO KUAHIWI O INIA.
KA UI HOLOLIO IMUA O KE KAHUA KAUA.

Helu 5

                Iloko o kela manawa i unuhi ae ai ua hapauea la i kana pahikaua me kana koi kaua a paa ae la ma kona mau lima, a o Oli va hoi, paa ae la ia i kana koi kaua ma kona lima hema a anehe aku la e holo imua, aka, kaohi aku la o Kazela iaia me ka olelo pu ana aku,—
            "Alia e pulale e, nou aku ka nui o ka manawa. E kali iki kaua no ka manawa kupono e poi pu aku ai ia lakou. E hoi hou kaua i hope i keia manawa o ka po, alaila, haele hou mai kaua!"
            No keia mau olelo a ka makuakane, aole loa he ae o Ka zela, aka, paakiki no oia e hele imua no ka make a me ke ola, aole hoi ona makemake e kuemi hope. No ka mea, wahi ana i olelo ae ai, "E hele ana keia poe punikoko e hoopuni i kuu aina, a e pono kaua e hele imua mamua o o ko lakou hele ana mai me ka lanakila maluna o keia mau lepo." Hoopaakiki aku la no o Kazela e hoi hou i hope, aole nae he ae o kana keiki. O ka hele wale no imua kona makemake a loaa ka lanakila ia laua a me ka ole.
            I ka manawa mua loa o ko Oliva ike ana ia lakou (enemi) e hoomoana ana ia wahi hookahi no, aole i loaa kela manao iaia he poe enemi kela, aka, na kela palapala ana i lawe ai imua o ka Moi i hoike mai iaia he enemi kela poe nona a no kona aupuni, a e molia ana oia i kona ola no ka pono o kona alii a me ka lahui.
            No kona paakiki loa no hoi i ka hoole i ko ka makuakane makemake, ua ae aku la ka makuakane e hele laua e hoao e paio me ua poe la, a ina e loaa ia laua ka lanakila maluna o kela heluna nui hewahewa, alaila, o ka loaa ana no ia o ka pono i ko laua Moi. Aka hoi, i loaa ole kela lei o ka lanakila ia laua, o laua no ka luahi, a o ko laua komo no ia iloko o ka imuahi enaena o ka make mau loa, a o na manu o ka lewa a me na holoholona hihiu auanei o ke kula ke ai iho i ko laua mau io a kaulai ae i na iwi o laua i ka la. O kela ka mea aloha!
            Nolaila, i aku nei o Ka zela i ke keiki: "E pana ae au i kela koa kiai e holoholo mai la, a make ia, alaila, haele aku kaua imua."
            Ae koke mai la ke keiki me ke kaukaulua ole, oiai, ua uilani ae la o loko ona no ka hakoko ana me kela poe. Aole o ia wale, aka, ua uluhua i na hoonahili wale a Ka zela.
            Waiho iho la ua elemakule la i kana mau mea kaua ma ko laua mau wahi a wehe ae la i kana kakaka a omau iho la i ka pua, alaila, huki mai la i ke kaula a moliolio pono a hookuu aku la e huli i kona makamaka.
                Hu ka makani a haalele wale, moe kololio no hoi ka hele ana a ua pua la a loaa ke kiai po i makemakeia, hina aku la oia ilalo a hanu ae la i kona aho hope loa, ka mea ana i moeuhane mua ole ai o ka haawina ia e loaa ana iaia iloko o ia mau hora o ka po.

            "Ua haule aku la oia," wahi a Oliva i pane ae ai me ke pihoihoi. "Aole oia ma kona wahi i ku ai. E nana aku, e kuu makua, ua pau kona manawa."
            Nana io aku la oia ma kahi ana i ike mua ai i ua wahi koa kiai la, aia hoi, aole oia ma kona wahi i ku ai. O ka mea kupaianaha loa nae, he manawa pokole mahope iho o ka make ana o ua kiai la, ua kani kapalili koke ae la kekahi o-le mai loko ae o kekahi o na halelole e kuku ana, a o ia no ka manawa o laua i ike aku ai he heluna nui o na koa Pere sia e oiliili ae ana mai loko mai o ko lakou mau hale ae.
            Kani iho la ka aka a Ka zela no kona ike ana aku ia lakou, a olelo aku la i ke keiki:
            "E Oliva, e nana aku ia lakou; ua piha lakou i ka hehena. Aole no paha lakou i moeuhane mua ua kokoke mai ko lakou hopena."
            Ia manawa no i haalele iho ai laua i kahi a laua e ku ana a holo aku la no kahi hoomoana o na koa, a no ka manawa pokole, ua hooukaia iho la he kaua hahana mawaena o laua a i elua me kela mau tausani o na koa Peresia. He ku i ka weliweli ke nana aku i ka lakou hooili kaua ana, aole hoi he lua i ikeia iloko o ia au koliuliu i hala aku.

(E hoomauia aku ana.)

            Pakele o Napalapalai, kekahi o na kanaka paniolo bipi o Laimana o Hilo, mai lilo i ka wai ma ke kahawai o Pepeekeo, i kekahi mau la o ka pule hope o Aperila. O ka lio ka i lilo aku i ka wai a make a pakele mai kona ola me ka mahunehune.

MOOKUAUHAU ALII.

Na Iwikuamoo o Hawaii Nei mai Kahiko Loa.

                Maanei, ua manao ka mea kakau o keia moo kuauhau, e hookomo aku i na makahiki o ke au o keia poe alii ma ka papa kuauhau o keia mahele. I mea e kokua ai i ka mea makemake e hoonohonoho i na makahiki i hanau ai o Kumuhonua ma, Wakea ma, Heleipawa ma, Umi ma, Keawe ma, a hoea loa mai i o kakou nei, e nana ma ka aoao 166 o ka Buke I. a Aberahama Fonana, i kapaia ka "Polynesian Race." He kanakolu makahiki ka rula no ka hoonohonoho ana mai kahi hanauna a kahi hanauna.
            Nolaila, o Wakea, ua hanauia i ka A. D. 190; o Umi a Liloa i ka 1450; o Keawekekahialiiokamoku i ka 1650; o Kalaninuikupuapaikalaninui Keoua i ka 1710; Kamehameha I. i ka 1740; a pela wale aku.
            I mea e kokua ai i ka opio ake ike i ke kuauhau o na kupuna alii o Hawaii nei, e nana ma ka Buke II. a Aberahama Fonana, i kapaia ka "Polynesian Race." He mea oiaio no paha, he paewa iki no kahi, aka, ma ke ano nui nae ua hiki ke hilinaiia.

MAHELE II.

                Kahi o na kupuna alii i mana mai ai mai na alii mai o ka Mahele I., a kukaawale ai ko kela a me keia mokupuni. Kahi mai i mana mai ai o na Moi Kamehameha I V. a me V., Lunalilo, Kalakaua, Moiwahine Liliuokalani a me Kama'lii Vitoria Kawekiu Kaiulani Lunalilo Kalaninuiahilapalapa.

KA PAPA KULANA O NA ALII.

                Mamua o ka nee ana aku imua o na mea i manaoia no keia mahele, e hoomaka kakou i ka makaikai mua i ka papa kuauhau i kapaia Nanaulu, oiai, aia iloko o laila kekahi mau kupuna o na alii o Oahu a me ko Kauai. E hoomaka ana mai ia Nanaulu aku no a hoea ia Laielohelohe (w). (E nana ma ka Buke I. a Aberahama Fonana, ma na aoao 188 me 189.)
            Na Kane: 1 Nanaulu, 2 Nanamea, 3 Pehekeula, 4 Pehekemana, 5 Nanamua, 6 Nanaikeauhaku, 7 Keaoa, 8 Hekumu, 9 Umalei, 10 Kalai, 11 Malelewaa, 12 Hopoe, 13 Makalawena, 14 Lelehooma, 15 Kekupahaikala, 16 Maweke, 17 Mulielealii, 18 Moikeha, 19 Hookamalii, 20 Kahai, 21 Kuolono, 22 Lauli-a-Laa, 23 Laulihewa, 24 Kahuoi, 25 Puaakahuoi, 26 Kukahiaililani, 27 Mailikukahi, 28 Kalonanui, 29 Kalamakua.
            Na Wahine: 1 Ulukou, 2 Puia, 3 Uluae, 4 Nanahapa, 5 Nanahope, 6 Elehu, 7 Waohala, 8 Kumukoa, 9 Umaumanana, 10 Laikapa, 11 Pililohai, 12 Hauananaia, 13 Koihouhoua, 14 Hapuu, 15 Maihikea, 16 Naiolaukea, 17 Wehelani, 18 Henauulua, 19 Keaniula, 20 Keheau, 21 Kaneakaleleoi, 22 Maelo, 23 Akepamaikalani, 24 Pelea, 25 Nononui, 26 Kokalola, 27 Kanepukoa, 28 Kaipuholua, 29 Keleanuinohoanaapipi.
                Na Keiki: 1 Nanamea, 2 Pehekeula, 3 Pehekemana, 4 Nanamua, 5 Nanaikeauhaku, 6 Keaoa, 7 Hekumu, 8 Umalei, 9 Kalai, 10 Malelewaa, 11 Hopoe, 12 Makalawena, 13 Lelehooma, 14 Kekupahaikala, 15 Maweke, 16 Mulielealii, 17 Moikeha, 18 Hookamalii, 19 Kahai, 20 Kuolono, 21 Maelo, 22 Laulihewa, 23 Kahuoi, 24 Puaakahuoi, 25 Kukahiaililani, 26 Mailikukahi, 27 Kalona-nui me Kalona-iki, he mau kane wale no; 28 Kalamakua, 29 Laielohelohe.

[A oili hou aku.]

 

Huina Waiwai Nui!
Hoemi Nui Loa Ia!!


Pomaikai Nui ma na Mahele a pau ma ko L. B. Kerr Halekuai, —Alanui Moiwahine.— 30 i-a Kalakoa no $1. Papale Mauu Laiki no 25 keneta pakahi. 12 i-a Kalakoa Huluhulu no $1, 18 i-a Lipine no 25 keneta, 15 i-a Makalena Keokeo no $1. Na Hainaka Silika 10 keneta pakahi. Na Pua a me na Hulu Papale, aneane e haawi wale ia. Ua makemakeia e lilo pau loa aku na waiwai, aohe hookoe ana iho i kahi mea. O ka emi oiaio keia i ike ole ia mamua. E hele koke mai, i loaa koke no na mea e anoiia ana. Na ka hiki mua no ka wae mua. L. B. Kerr, Alanui Moiwahine. apl 27-tf

F. J. TESTA, (Hoke).

MEA OHI A KOI AIE. Mea Huli Moolelo Aina a Waiwai e ae paha. Mea Unuhi a Mahele Olelo Hawaii a Enelani paha. Mea Hana Palapala Kanawai o na Ano a pau. Mea Kuai Mikini Humuhumu Lole. Mea Hoolimalima a Hoolilo Aina. Mea Kuai Waiwai no ka Uku Komisina Haahaa. Ua makaukau mau oia e lawelawe i na hana a pau e haawiia mai ana iaia. He kuike ka rula. E loaa no oia ma keia keena. apr 8-1mk