Ka Makaainana, Volume V, Number 21, 25 May 1896 — Page 1

Page PDF (865.30 KB)

Ka Makaainana.
BUKE V----Ano Hou Honolulu, Oahu, Mei 25, 1896. HELU 21

HALAWAI KUU AKEA
A na Pukiki ma Halealii Kuea no ko Lakou Pono.

                E like me ka mea i hoolahaia ma na nupepa a ma na pepa kapai alanui, no ka halawai makaainana akea a na Pukiki e malama ai i ke ahiahi Poakahi i hala ma ke Kuea Halealii, pela no i hookoia ai ma ka lanai haiolelo o Halaaniani. Mamua o ka manawa, hora 7:30, ua lehulehu loa na poe i hiki ae o na ano lahui like ole, o na Pukiki no nae hoi ka oi loa aku. A hiki i ka manawa i hoolahaia e hoomaka ai, ua 1,000 paha a keu i akoakoa ae, a ua 1,500 paha ma ia hope iho a hookuu wale mamua iki iho o ka hora 9:30.
            Ua hoomaluia mai ke anaina e J. M. Vivasa, Peresidena o ka Ahahui Pukiki, a nana no hoi i hoakaka mai i ke kumu o ke kaheaia ana o ka halawai. O ke kumu nui, no ka nai ana ae i ka pono o na poe limahana iwaena o lakou iho a me na lahui e ae, a e kue aku hoi i ke komo nui mai o na lahui o Asia, no ka mea, aohe e hiki pono i na Pukiki, na Hawaii a me na lahui e ae ke ola, no ka uuku mai o kahi hana.
            Pau kana mau hoakaka ana, nana no ka haiolelo mua, me kona hoopuka i keahi mau olelo kui houhou no ke Aupuni a me ka Ahaolelo. Wahi o kana hoike ae, ua noi lakou no ka halepaikau hao, ua hooleia mai nae hoi e ke Aupuni a lakou i kokua ai ma ke kukulu ana, nolaila, i hoihoiia mai ai a ma ke alanui akea, malalo iho o ka halepio aouli o ka lani. Nana no hoi i hoike ae he lokahi loa na Pukiki a pau no ka hoohuiaina.
                Mahope iho hoi o kana kalekale a kualehelehe ana, ua haiolelo mai no he mau Pukiki e ae, a na ua Vivasa la no na olelo hookuu a hooholo lokahi ia kekahi olelo hooholo. Ua maluhia na hana a ua paipaiia no hoi ma na wahi kupono. I ka hookuu ana, ua hoi kela a me keia me ka maluhia. O na haiolelo Pukiki ka i unuhiia e Vivasa ma ka olelo Enelani, koe nae hoi ka unuhiia ae ma ka olelo Hawaii. He mau mea haiolelo haole kekahi i kaheaia, oia o Kauka Makalu a me J. Emeluka, aohe laua i hele ae, ua pipika loa no mahope iwaena o ka lehulehu. Heaha la hoi ke kumu o ka u pipika ana, no ka mea, o ka mua ka luaui o ka ninau hoohuiaina a he koo hoi ka hope no ia kumuhana.


Paani Kinipopo ma Makiki.

                Ua hoomakaia i ka Poaono nei ka lealea kinipopo o keia kau, mawaena o na hui Honolulu a me Hoku. Ua lohi ke komo mu a ana i ka Honolulu a he hookahi no puni i loaa ia lakou a pau nui i ka hele iwaho. Eha hoi puni a ka Hoku ia komo ana. Komo elua mai loaa 5 puni i ka inoa mua, a he 3 hoi a ka inoa hope. I ke komo ekolu ana a ka Honolulu hoomaka mai ke ano makaala o ka Hoku ma ka hopu a me ka hahau popo, a ua nui ke aumeume no ka mea e lilo ai ka lanakila a hiki wale no i ka lawe ana ae o ka Hoku i ka hanohano ma ka loaa ana ia lakou he 10 puni kue ia 7. Ekolu wale no ko lakou oi i ka Honolulu. Eia iho na ai-puni ma kela a me keia komo ana:
Honolulu 1 5 0 0 0 0 1 0 0 — 7
Hoku 4 3 1 2 0 0 0 0 * — 10
            Aole i paani ka Hoku ma ke komo eiwa ana.
            Na Da vid Dayton opio o ka Honolulu ka ai holo puni mua loa i keia wehe ana o ke kau kinipopo.
            Ua nui no na poe makaikai i hiki ae ma ke kahua kinipopo ia la, mai na kane a na wahine, o na ilikea no nae ka oi loa aku.
            I ka nana aku i na poe makaikai, o na kane, aia lakou mahope o ka Honolulu kahi i kakoo ai.

Pau i ke Ahi a Lilo i Puu Lehu.

                Ua wanaao o ka la i nehinei, ua kani o ae la ke oeoe o ka Hale Kukui Uwila no eono manawa, e hoike ana aia he pauahi nui iwaho o Kulaokahua, ma ke kihi hikina o na Alanui Moi a me Piikoi, o ia ka pa hale ma ka aoao ma Ewa aku nei o ko Samuela Paka pa. Ua hoea aku na kaawai ilaila, aia nae, ua lohi loa, no ka mea, ua pau ka hapalua o ka hale i ka hamuia. Ua hoomau na kaawai i ke kinai ana a hiki wale no i ke ao ana, a ua lilo ia hale holookoa i puu lehu. O ka hale ia o Lunakanawai Peresetona i make, a no Bila Konuwe a hoi i keia wa, a e hoomaemae hou ia ana ka hoi no na keiki ke mare ae kana kaikamahine, aka, pau nae hoi i ke ahi.

 

MAHA ME KA OLUOLU.
Ua Hoi e Noho Iloko o ka Hale Kaupoku Ole.

MI SS KATE FIELD.

                I ka pili ana mai o ka Malulani i kona uwapo i ka auwina la Poalua iho la, a mamua iki iho paha o ka ho ra 3, ua lele loa ae la ka hanu o Misi Fila, he wahine haole kakau nupepa i luana loihi iho nei i o kakou. I Hawaii aku nei keia wahine he mau pule aenei i hala kahi i makaikai ai a hoea loa i ka Lua-o-Pele. Ma Kaawaloa kona wahi i kau ai i ka moku, a wahi ana i puana ae ai, oiai oia iluna o kona wahi moe, "Ua maluhiluhi loa ia au. Uu nui loa ko'u manawa i holo ai maluna o ka lio ma kela mau aa pele." He numonia kona ma'i. Me ia onawaliwali oia i hoihoiia mai ai no Honolulu nei malalo o na kiai makaala ana a Kauka Adriance o ka moku holoholo lealea Coroneta, oiai, i ka Lua-o-Pele aku nei oia a hoi mai. I ke awakea o ia la ua hoike ae la oia aohe manaolana i koe no ke ola, a no ia mea, ua hooholo awiwi loa ia mai ka moku a ku ianei. Ua kauoha koke ia o Kauka Hebata e hele e nana iaia, a mahope o ka laua mau kukakuka ana ua hooholo iho la oia aohe manaolana i koe no ko Misi Fila palekana. Mahope o ka make ana ua hoihoiia kona kino wailua no kahi o Kauka Makalu, a mai laila aku i hoolewaia aku ai i ka Poakolu ae no ka ilina o Maemae, malalo o na lawelawe haipule ana a Rev. D. P. Bine. Ua aneane e piha ke 50 o kona mau makahiki a make aku la.

C. M. TRIPP.

                Ma ka wanaao hoi o ka Poalima iho la, hora 1, mauka aenei o Leleo, ma kahi noho o kona pokii, Kapena Tripp (Kilipi), ua make iho la o Chas. Miller Tripp i ke 62 o kona mau makahiki, mahope o ka waiho loihi ana iloko o ka nawaliwali ma o kekahi eha la iloko o ka puu. O Northbridge, Masakuseta, kona aina hanau, a aia no ilaila kahi o kona makuahine e ola mai la.
            Hora 2 o ka auwina la o ia la no i nalo aku o ia malalo o na lawelawe ana a E. A. Wiliama.

A DDIE KAWAIMAKA.

                Ia la like no hoi ua hele kohana aku la o Mi sasa Geo. W. Smith, i ke 40 a keu o kona mau makahiki. He mau la wale no kona kaa ma'i ana a hele hookahi aku la i ke ala hoi ole mai, a haalele iho la i ke kane, ka ohana a me ka lehulehu o na hoa'loha e u aku nona mahope nei. Ma ko laua home noho ma Waikahalulu kona wahi i make ai. I kakahiaka Poaono ae i hoihoiia aku ai kona kino lepo no lalo o Manana maluna o ke kaamahu, me ka ukaliia e ke kane a me na makamaka, a me ka ohana no hoi, a ilaila i waiho aku ai kona kino iloko o kona home puanuanu. He kaikamahine kupa oia no ka aina Iahamauleo, a he puukani kaulana hoi no ia kaha. Aloha no! Waiho aku la no ke kino i ka aina oiwi.

GEORGE HUEU DAVIS.

                Ma kahi noho hoi o kana kaikamahine ohana, Lu cy Pihode, ma Alanui Vineada, ua kuu mai la i na ehaeha o keia ola ana o George Hueu Davis, i ke 71 o kona mau makahiki o ke ola ana, i kakahiaka Poaono nei. He hoahanau oia no Isaaka Davisi, kane a ke Aliiwahine Ruta Keelikolani, a he keiki hoi na Isaaka Davisi, kekahi o na haole mua loa i noho mua ma keia mau paeaina me A. Iana. I ka auwina la o nehinei i malamaia ai ke anaina haipule kupapau maluna o kona kino wailua ma kahi noho o kana kaikamahine, a mai laila aku i hoolewaia aku ai no ka ilina o Koula, malalo o na lawelawe haipule ana a ka Rev. Makua Kelemeneke. Aloha no ia kamaaina kahiko!

 

Poino Ulia Wale.

                He keiki Pukiki, o Frank Ro drigues ka inoa, i hana me ka Hui Alahao me Aina Oahu ka i halawai me ka make i ka Poalima nei, mawaena o kahi hoolulu a me ka uwapo hoopili moku o ia Hui Alahao. E hoomaka ana ka ua Pukiki la e hoopaa i kekahi o na peleki o na kaa ukana, a iaia nae i hehi aku ai maluna o kekahi o na eke kopaa ua haule aku la ke eke ana i hehi ai ilalo, a o kona manawa pu no ia i haule ai a piiia ae ia e na huila a make loa iho la. I ka loaa ana ae o ka lono i ka Oihana Makai ua ohi koke ae la o Hope Ilamuku Hikikoki i poe koronelo no ka noonoo ana i na kumu i make ai. Ua hooholo ke koronelo i make ma ka piiia ana e na huila o ke kaamahu. I ka Poaono nei i nalo ai. He 20 ka nui o kona mau makahiki.