Ka Makaainana, Volume V, Number 22, 1 June 1896 — KULANA PEE I KEPUHI. Mau Olelo Oiaio no Nei Au Kuikawa o Hawaii Nei. [ARTICLE]

KULANA PEE I KEPUHI.

Mau Olelo Oiaio no Nei Au Kuikawa o Hawaii Nei.

Ke lawe mai va<\ oiakou a unuhi ae i kn manao o k,i Rev. Kaukn Dlle (R v ī)r J>iiie), iinn i hoike aku ai i kek hi mo? kakau o Ka nupi-p.i Kahe f ; o He knhunnpule oi-i uii ki' ' Mtt- d sa, h i o kakou oin k>-hi ī haiolelo u>euen ai uo kn }>ono o kooa ekalesia 0 k<m.H lioi .koke aiia aku nfi no ia 11•«-. Ausetcralia i hain u !iOopuV;,!;-i *obi !>ti lo hoi keja mana»- *uif . E ana uo īloko o uei manao ho nioi welawe!i» in> Phkaalana a r.of na puupnn pank-i! r\o Hu e mikomiko iho ni, Malalo iho ka iuKk*>u un'.ihi ?a;a o kona man&o: <: Aia no ke Auj» ui Kuikawa/' wahi a Kauka D.le, u ke nee inaaia:\i jA ka nui»a akn e like li :ue ka ma-j -» siu:i a kon si)au tu a'loha mb : kr i. Ua hiki ole loa ke uiuaii ko Peresidenia ; jakaukf.u lu oko a me' na ioina kui.aa makee '■ * ■ ■ ■ aupuni, a, e n\ ? h il«> aku no paha hoi na poe kakoo ikaiky o ke aupuui tooi i pāū no kona uaauso a hoop-no Ko olelo uei'uae hoi au uu ia poe miah'aa keokeo (haole) a ae n 1 p>e noo naauao Ibn. i a*ier> t o ka lahui oiwL Me he la v* u .oi ika hoomaopopo ;,ku aia. uo .ue m;;nao ana ma ko ke. Aupu ni ao?,o no kp lawe aku i aa.waihoor luu'a pau me ke eWāeWW ole a e hoapono aku aila ho'i iaia iho imua o ka īahui holookoa'o ka paeaiua. 4< Aka uae, aīa ma kel>)a':ue keia wahi he manao .pihoihoi maha ole a he hoomaopopo mo&kaka loa ana hoi no kekahi popilikia pili lahui, iua aole ia, pili aupuni paha, e hoea mai aua. "Ina no paha hoi e hoopono loa ana kona ano. aoie loa n&e hoi ia he aupuni no ka lahui holooko«, a ma ko'u manao aohe mea e «e i ike niaopopo loa i keiu inamua aa no o kr Aupuui. oka malnhia a onipaa loa ka i mukeiunkeia, n me ka hooia oi aku hoi m> ka hooniauia aku o ka repubalika. Ke hoopuka nei au i ka hnaolelo ma ke ano olelo hoakaka laulaha

M Aole ua kniiuka i lokuhi Sike UiV ki J &u hoopMiKipono aupuui

: e i;u ia. 0 iia pofj iioi e uooaoo. i I kukonukonu loa aoa «o ia fera i <>i | | loh aku ka hoowp/a.uvHhu, u u\ \ 1 fi hooumopo-t-. (»'■-. ae hoi " ; ki-- V,panui 110 ko[r. uiuru—k* , li!<>hion& oi kelak< la lo:i lioi ia < | k.'ii» pue iiOMO akahai o ia mau ■ i)t'.«?Qioku. TJ;f hiki (le h\, i,> . lii'.'oi: ke hooinaopopo iho he | v .īi€a e }je kahi e noho hoooinlu 1 nkn i\ui\ ia !Taw;j >.i uia wale no r a. he mea. me ke' koko Hi wt)ii. ! E hnepum nuo *u mni i kt* h Ih!tunaelr hope loa iho | nei, eohe a ke Au'puui uiea e | riipk; j .u koke ui, ka, oaa na pae mo'-iu e &e i tnacrjso mai ke kulau&kauhnie-pou aku he nui.

; ioa ka manao ;iaueauoe ki:n;upi. j Ke hoea aiai aa alak&i e puo'uo | Li'ia mai 110 auanei na kaaaka | noho Uopepy wu!e ma ua h*to i pomaikei atia i kek*hi j «lii oiwi. j "() kek<thi ni'iau lio 4 u e olli | ae atia r,,e koui 'nau hiohioiaa j ki'. ole i ka hoilioiia, o ia j mea e piii aQ» no ke dala 0 | ke e)rc ddla Aupuui, he wahi ; e&e wiwi miu, u:i in wale ia a | ua aneane ioa c p&u, a he »«ea S ar«o pt;i uiau -o hoi k* i v\'/>ei)a 11 a aupo.ui o ko ao lu i, rae ka ike iho uo o | ke. Aupuui o Kolo aohe ona i uuihoiia aku ,t ■ tia kauaka, | aia ke noi ia /k» ka hoohLij ia aku, oiai, o kahi laau laj p >au wale no ia e palekaoa ai. i -0 ia' nae hoi, aoi-ie ho.omaopopo : ana o ua kanak.: ma.iii no j ano o keia Uuaoielo, a i a no i hoakak&ia aku iaia k<~ ooka. !hoph'Uieina*' e like aua iio kona • phiiihoi ia ni.anao e-li.ke Ja' tne -,<a uuku iki o kona hoiiioi i ke aupuni keokeo (haole) ma Honoiulu,- | u No Liliuokalani hoi. mamuii | o kona/ ana n l ~r au aku hoi i kona pono a k'l% >a ; a pau i ka leiniii, aohe olelo ana | i koe nona n mau !oa okn;. ake., ! aia iio he eko;. aku—he ; mea hou~-:; hska pono mai la S ka nsoa ana ! .plnna mai o ka ; moaoa no ke aupuui mokupuui i hooiliia aku iaia, Oia no o 'Kama'iii Kainhmi a o ka ?nnnnolana hoi o ka po;;i AHi (na ''Roialisa). Aole kona mau i.oa?!oh« m'a na paemoku ke hookahakaha U ma na «ooue me n-i piva!i puhi ohe kolonwo, p.ule ;to hoi me k\ lawe hele ia o na alii, eia nae, nia ke ko o ke au i keijt kf.>kjiroahii\<\ M\waho ae h<<i n kf kumu oiniu he kama'liiw ihine ui, olnolu a ku uo hoi i kK lehuiehu hou ! hoi, a oia ho k wale no hoi ! ka moa koi kuleao» j koe i fca

nohoaln o Hawaii, he PeV.ka-fe oiiiio oia ma na ann - t v a aohe poe i ike maopopo l.oa i koiii a i huuoli hoi' no ia mea a oi loa o Eneiaiii a me koua Kahioa & poe mak-iiaiaana ma Honoiuln." Nulaila, ke makaukau hoi o Kaiumni e uoho maua aku maluna o ke aupuni i Loihoi hou ia ae, e io-ia ana ibia he lehuiehu loa o na 'ioha h-.io!e e ti«ilihuli ;;i iw.iena 0 na opala alii kahiko n > ka i-uloulou. "O Mawai' hoi, e aaoe la-ha-hh:\ ld a uie ka wbiho wale iho lio ine ka hiki ole ko hoopakel? ae iaia iho ina ala mo.-iu k« lepn nui e kamoe la i ka Ptkipika, e pouo oia e hoopakeleia, a 1 ole ia, e h<x>maluh> aku boi e kekahi uiaua oi ae o ka ikaika mainua ae o kona mana ponoi iho, a ua ulu ae ka nin&u, 'O ka mavia hea auanei la hoi # iu ?' (Ja hookaumahaia hoi me kek&hi Aupuni ftoihoi loa ia e ka lehulehu, a i piha hol me na ano lahui huiknu i hiki ole ke hoolaulea-like iaae, e uiahaehae aku nna oia. Mawaho ae hoi o koaa poe 'kauaka hooiualoka a palaleha, a ine ua haole Maieka a Pelekaue i hanauia malaiia, he inau hoahanan hoi laua, aole n&e hoi he poe aloha aia kā ninau e pili ana ia Ha« waii, he heluua nui kona o na paahaoa Pukiki, Kepaiu a tne Pake i lu liilii ia iwaeua o na mahiko. O keia mau aiahele nui ekolu o na lahui o na aina c, he m«u ioioa «.ooiuHikeike wale no lakou no ka mea pili i ka ninau k>:]ahvna o ka repubaliKa, koe wale no lakoū e lilo io gku ana, i in&u kumu na ko lakon mau aupuni pak*b.i e hoohaoa aku ai no ko lakou pono iike ole, īna puha e pu oho hou «e ana he ala kipi hou ana, he mea maopopo loa e komo aku «ua o Berltauia.Nui a me kahi mau mana e ae, ina aole o Amerika Huipuia, me kekahi mau hoohana ikaika u lawelawe maoli »na ma ke kahua o-kia hoopakele aki; i ko lakou uaau mak&aiuaua pakahi Hke ole. He mea po'uo o loaa i ka Hawaii o oua Aupiuu hoihoiia e kn lehulehu a onipaa hoi,> a i ole ia, e hoohuiU tuai i keia aina rjka Huipuia) , 4 4 kai i U> i\\i i\ ue h'o i ao kekahi aUi hoohauuailo aole no iu i mnmao !oa akn me hik» ol* h«* han?ia ( a h ? ki mai no i keia wa ano, me feo'u inakemuke ole u.e e k«paia m \i au he makanui,. uia na&noauoo keals kipi Le k«pa ao la. NLu lanaki!a uo p iha hoi kv)a aU»

kipi ioui aria i hala ina i loaa ia ho alakai i hoomakaukau mua do kft kimope* s.ku. La hoopuoho awiwi loa ia a ua lilo ii mea ulia wale ma o a oiaaaei mahope iho o hoomaka ana. Aia wals iio ka hiki o na~ kanaka maoli ke b.ilin.rtiia a &lakai kupoeō ia lakoa, aka, aia no pahā hoi he poe alekai, malaio o k.e kulaua ona mea e ku ia/ a lakou mau inea e poino ai, ena ka olelo ana» a e pomaikoi ana nae hoi ma kela a ine keia. E haliu mair aku ena no na maoli no ka la e hiki i kf kahi Hawaii oiwi ke noho hou aku ma ka halealii, no ka me?, anle lo.i i hiki i ko lakou mau nooonoo palupalu ke epo aku i ka maoao o ka uoho hooae o kekahi maiihini ma _ luna o ke aupuni o Kamehameha. M