Ka Makaainana, Volume V, Number 23, 8 June 1896 — Page 2

Page PDF (912.52 KB)

2 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IUNE 8, 1896.

IO SEPINE
KA—
EMEPE RESE PUUWAI OLU O FARANI.
MOKUNA II.
KA MA RE ANA O IOSEPINE.

                I ka umikumamaono o ko Io sepine mau makahiki i hoohuiia ai oia me Bohane iloko o ka berita mare. Ua lilo iho la ia he mea hauoli ma ko na poe hanohano o Farani aoao, ka loaa ana o kekahi wahine ui a maemae o ka nanaina iwaena o ko lakou pohai. E kono mau ia ana oia e hele ae iloko o na aha hulahula, hoolaulea, a me na aha ike hoolauna. Ma ia mau wahi e hoike mau ana o Iosepine i kona kulana akahai a me ka oluolu. Me he mea la, aia na anela o ka maluhia ke hoopuni mau la iaia. Iloko nae o keia wa ana e noho pu nei me ke kane, aole oia i hoopoina iki no kona home mokupuni aloha. Ano hoihoi ole mai la oia i ke ano o kona noho ana ma Farani. Mea ole na hanohano he nui e hoopuni ana iaia a me ka maemae o ka noho ana.
            Aia hoi ma ka aoao o ke kane, Bohane, na manao hauoli palena ole no ka loaa ana iaia o kekahi wahine kulana maemae a kaili puuwai no hoi. A ua hoolauna mau aku hoi oia ia Iosepine imua o ke aloalii. I keia manawa a Bohane e hoolauna mau nei i kana wahine i ke aloalii, o ka noho koke ana ae no ia ma ke kalaunu o Maria Anetoinete, he kaikamahine puuwai olu no. A i kona wa i ike mai ai i na helehelena nani o keia wahine e ku aku nei imua ona, ua apo koke aku la oia iaia me ke aloha. Maloko o ka halenoho ma Vaseile i hui mua loa ae ai keia opuu pua makanoe,—o kekahi he kaikamahine koko alii keia mai ke aloalii o Auseturia i noho i moiwahine no Farani, aole hoi o ia wale, aka, i kukui olino no ka nohoalii o Farani, a o kekahi hoi, he kaikamahine wale no oia na kekahi kanaka mahiai, i hanauia maluna o kekahi wahi mokupuni ako'ako'a.
            Aole loa i loaa ia Maria ka manao hoohuoi e lilo aku ana keia wahine ana e hoopunahele nei imua o kona alo i wahine hanohano a kiekie no hoi a kau i kaupoku o Hanalei, he mea hoi i ike ole ia iloko o ke au o na Kai sara.
            He mea mau iwaena o ka noho ana o kekaki poe hanohano no, aia he poe pili loa kekahi e noho pu ai me na kane a wahine paha. A pela no ka mea i ikeia mawaena o Iosepine a me kana kane. Ua hoonoho o Bohane i kauwa wahine pilipaa loa ia Iosepine, aia no iloko o keia wahine na manao lili o ka makemake ole i kona haku kane e noho pu me keia wahine, nolaila, haku iho la oia i mau olelo e hiki ai o Iosepine ke huhu iho a haalele ia Bohane, a o ke ko no ia o kona iini. Hele aku la oia a mua o Iosepine a hoopuka aku la i keia mau olelo: "E Iosepine, o kau kane, o Bohane, e hui mau ana oia me kekahi poe wahine ma ke ano hooipoipo, a ua lilo oe he mea ole imua ona." Eia nae, aole o Iosepine i wikiwiki loa i ka lawe mai ia mau olelo a hoopaa iloko ona, ua kali malie no ia pela iloko iho ona.
                Aia hoi, iloko o ka makahiki 1780, hanau mai la mai ka puhaka mai o Iosepine he kaikamahine, nona ka inoa a laua i kapa aku ai o Hotenese. Piha hauoli loa o Bohane no ka oili ana mai o ka malihini hou mai loko mai o Iosepine. Nui pu no hoi me kona mahalo no ka nani a molale maikai o na helehelena o ka bebe hou. O na helehelena a pau o ka makuahine aia maluna o kela kaikamahine.

            Mahope iho o keia mau mea i hala hope ae ai, ulu mai la iloko o Io sepine na hoomanao ana no na olelo a kela wahine opu ino i hoopuka aku ai imua ona, a lilo he mea inoino no kona noonoo. O Hotenese wale iho la no kana mea makemake i na wa a pau, aole o na poe e ae. E hele mau aku ana kana kane e ninau no kana mau mea e makemake ai, aole nae ona maliu mai. He oluolu oia ma na ano a pau i kana wahine. O kona puuwai, ua piha i ka ehaeha. Hala hope ae la nae ia makahiki me kana mau hana, a i ka 1783, ua oili hou mai la mai ka puhaka o Iosepine he keikikane o Eugene. E ole keia mau keiki loaa iho la i keia makuahine he mau mea nana e hoomama ae i kona mau manao kaumaha a me ka pilihua.
            He mea maa loa no hoi malalo o na rula o ka noho'na ohana ana, ua lilo ka wahine he makuahine no ka home, a he leialii hoi no ke poo o kana kane, aka, o ia mau rula nae, ua lilo he mea ole imua o Iosepine. O ka huhu no na hana ano e a kana kane i hoikeia mai iaia, ke niniu mau la ia iloko o kona poo. Aohe ona maliu mai i ka Bohane mea e kamailio aku ai iaia. O na hoomanao ana no Uilama ke kau mai la imua o kona mau maka. No ka piha i ka huhu, ua kakau iho la oia he leta na kekahi o kona mau hoa'loha e noho ana ma Matinuku me keia mau olelo, "Ina aole a'u mau keiki, e ku ae no au me ka maloeloe, a haalele iho ia Farani no ka manawa hope loa. Ua loaa he kuleana ia'u e hoopoina ai ia Uilama; aka nae, ina maua e hoohuiia, i keia la aole loa au e halawai me na hoehaehaia e like me ia a'u e ike nei."
[Aole i pau.]

Ua Hala ma kela Ao.
MI SI EALANI.

                Ma ka ho ra 3 A. M. o Mei 20, A. D. 1896, ua lalau mai la na lima menemene ole o ka make i ka hanu ola o ka maua kaikamahine Misi Ealani, a lawe aku la me ka waiho iho i ke kino wailua na maua e u aku me le aloha. Ua hanaiia oia ma Halelea nei, i ka la 27 o Ianuari, 1867, a ua piha iaia na makahiki he 28 me 8 malama me na la keu, a haalele mai la ia maua kona mau makua me kona kaikunane, a me ke kane me ka lei ana he keiki, e paiauma aku i ke aloha nona ma keia ao. He kaikamahine oluolu oia me ka heahea, a ua nui no hoi kona mau hoa'loha e noho nei ma Kauai nei, a na kona make ana i hoonele aku i kona kipa ana ma na home o kona mau hoa'loha me ka ohana. Aloha ino. Oia kekahi Pupukanioe o Halelea nei, a e nele ana ka loheia ana o kona leo ma ia mau wahi ahaaina a pau. Ua loihi ka hoomailo ana a ka mai i kona kino a hala wale aku la oia.
            Nolaila, ia oe e Waimea i ka waiula a me ka waikea, o kona kino wailua paha ke hui hou ana me oe; ia oe hoi e Kaunuloa, ka home o ka lei a maua i luakaha ai, aole oia e ike hou ia ana ma kou mau ipuka hale, ua hala oia, ua nalo. Aloha! Pela pu me oe e Hanapepe, ua nalo oia mai ia oe aku; ia oe mai e ka Ua Noe o Koloa, aole kou kilihune ua e hoope hou iaia; ia oe mai hoi e Lihue i ka Ua Kenikeni, ua nalo kona mau maka mai ia oe mai; ia oe mai hoi e Hanamaulu, kahi o ka papaleooma, ua nalo oia mai ia oe aku; ia oe hoi e ka Waihalau o Wailua me ka laula o Kapaa, aole olua e ike hou ana i kona kino, pela pu mai ia oe, e Anahola i ke Ahi o Kalalea, aole oia e ike hou ana iaia; ia oe hoi e ka malu kukui o Koolau, aole kou aka e hoomalu hou ana iaia; ia oe hoi e ka Ua Loku o Hanalei me ka limu ka kanaka o Manuakepa, no olua ko maua hoomanao ana; pela pu me oe e ke one pualoke o Mahamoku, aole au e poino ia oe, o oe pu kekahi i ka wa o ko maua kaumaha; ia oe mai e ka hulaana o Kealahula, o oe pu me maua; ia oe mai e ka pohaku pahee o Wainiha, kahi o ka lei a maua e holoholo ai a nui, nou ko maua aloha paumako nui; e ka lupua o Pehelehala, ka makani kaulana o ka aina, aole kou huihui e hoomaeele hou iaia; ia oe hoi e Kalele, ke opu ahuawa o ka lei a maua, aole oe e ike hou ana iaia; ia oe hoi e ke ahi kau o Makana, aole kou huna ahi e hoowela hou ana i kona ili; ia olua hoi e na wai o Waiakanaloa me Kapalae, aole ko olua wai huihui e hoopulu hou i kona ili; ia oe hoi e ke kai hone o Kee me ka pali kapu o Kilioe, aole oia me olua; ia oe hoi e ka ua Kuauhoe i na pali, aole oe e ike hou ana iaia; e Kalalau e, he walohia keia no maua ia oe; e ka haka hoolewa o Nualolo, ua pau kona hoonipo ana me oe; e na puu o ahi kaulana o Kamaile me Aneki, aole oia e ike hou ana i ko olua mau ahi kokolo i na pali; ia oe hoi o ka wailiula o Mana me ke one kani o Nohili, no olua ko maua walohia hope. Ae, Aloha. Aloha, ka lei he keiki!
M R. me MRS. KAHEA,
            Halelea, Haena, Kauai, Mei 24, 1896.

MI SI LUIKA KAHELE.

                Ua hala o Mi si Luika Kahele ma ka la 21 o Mei, 1896, ma Peleula. Ua hanauia oia ma Kamoiliili ma ka la 2 o Augate, 1883, a ua piha iaia na makahiki he 12 me 3 pule. Ua make oia malalo o na lawelawe ana a ke kauka, a he nui ke aloha nona. O keia kaikamahine, he oluolu maikai ka noho ana me kona mau makua a me ka ohana e kanikau nei nona. He kaikamahine oia i hoonaauao maikai ia ma ke kula hele la Hawaii o Kamoiliili, a mahope komo i ke kula haole ma ia wahi no, a mahope iho komo i ke kula o Pohukaina. Mahope mai holo i Kauai, a komo i ke kula haole o Koloa, a mahope hoi hou mai i Honolulu nei a komo hou i ke kula ma Kamakela, a hoi hou no i Pohukaina, a o kahi ia ona i hoopau loa ai i ke ao ana i ka naauao. A no kona ike, ua lawa ka lei o ka naauao iaia, ua noho paa oia me kona mau makua. He mikiala oia ma na ano hana lima a pau, he ano makuahine maopopo ke kamau loihi iho ke ola. He mea nui ka ohana iaia, he kaikamahine heahea i na malihini, a he waipahe kona leo ke pane mai. He opiopio kona mau holoholona a he maikai, aka, o kana mau hana he kanakamakua maoli. Ke kaumaha nei ka ohana me na makua me ke kanikau nui nona, e paiauma aku ana hoi ma keia aoao mau o ka honua. "Ua make oia i ka make ana o ka poe i make iloko o ka Haku." WM. KAHELE.

            He make ulia ka olelo hooholo a ke kiu re koronelo no kela keiki Pukiki i piholo ai i ke kahawai auau o Waikahalulu i ka Poaono, Mei 23. Na Kaiwi i luu a loaa ua wahi keiki la.