Ka Makaainana, Volume V, Number 24, 15 June 1896 — Page 7
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IUNE 15, 1896 7
NO KA PO MAI.
Ulu no ua Haawina, a Heaha ana la ka Puana?
Mei 26, Po o Hoku, loaa iho la ia'u keia moe. Aia ko'u uhane ma ka puka o ka pa'lii, o ia o Hakaleleponi Puka, ma ka aoao mauka. Komo aku la ko'u uhane a ma ka hapalua like o ka puka pa a me ka Halealii, ike aku la au i ka nalowale honua ana o ka halealii, oia hoi, ka Hale Mana Hooko i keia wa, a lohe aku la au i ka nunulu ana o na leo, aole nae au i ike aku i kahi kanaka hookahi, oiai, aole he hale ma ia wahi. Ia wa, ike aku la au i ko Paka uhane i ke komo ana mai ma Ewa mai o ka puka pa o ka pa'lii, a hiki mai la i ko'u wahi e ku ana, aole nae ia i kokoke loa mai ia'u. Ike aku la au i kona iho ana aku ilalo o ke kahua o ka Halealii, a ia wa au i manao koke ae ai eia ka ilaila na kanaka a'u i lohe ai i ka nunulu o na leo. Ia wa no au i ike aku ai i kekahi kanaka hookahi, a hoopuka ae la o Paka i kekahi olelo,—"Pilau ke dala Kalakaua," a hoomaka ae la na kanaka e huro, aole nae au i ike iki i ka Halealii a hiki i ko'u puoho ana. WAIKI.
Eia Iho na Wehewehe Noeau ana:
Hookahi mea ano nui o keia moe, o ka hiolo ana o ka Hale Mana Hooko i keia wa.
O ka mua, ka hiolo o ke Aupuni a me kona pau ana; o ka lua, ka pau o ka Mana Hooko, aka, he hookahi no ia mau mea, a i ole ia, o ke kanawai manamanalima-nui paha. Aka, he hookahi no haina nui, o ka hiolo o ke Aupuni.
"Pilau ke Dala Kalakaua," wahi a Paka. He oiaio, ua hiki mai la i ka hopena o na hana e pilau ai na lima lawe hewa, kipe, onou, a pela aku. A o na poe i lawe wale i ke dala Kalakaua ma ko lakou mau lima, ua pilau ke dala Kalakaua ia lakou. O na hana ekaeka a pau i hoohanaia ai ke dala Kalakaua, ua pilau ia malalo o ka lakou hana. Nolaila, ua pololei o Paka i olelo ae la i ka pilau o ke dala Kalakaua.
Ka akoakoa ana o na kanaka iloko o ka lua, o ka ukali ia o ka poino a me ka noho pio aku, a ua like ia lua me ka make a me ka halepaahao. O keia ka hopena o ka hiolo ana e like me ka hiolo ana o ka Hale Mana Hooko.
No na inoa Paka a me Waiki.
Paka, eia paha ke ano: (1) He okiia ae no ke Aupuni ma ka pakaia ae;(2) Oki pahu pu ia no ke ola;(3) He a'o ana aku ia e like me ke ana i anaia aku ai, pela no ke ana e anaia mai ai, ua pakaia kela a me keia i na olelo ao aole nae he maliu mai. (4) O ka paka, o kona waiwai hope loa mahope o kona puhiia ana, he lehu me ka pa'u.
Waiki, he ma'i alii; he ma'i e lapuu ai ke kino a e pakaawili ai;
Waiki, he mea make na ka haole i kapaia i keia wa he pu. Nolaila, ua aiwaiwa no neia mau inoa ina o ke ana hoopa'i ia o na hana hewa i hanaia.
No ke komo ana o Paka i ka lua a halawai me na kanaka, he hoike ana mai ia i ka haule pu ana aku iloko o ka haawina poino hookahi.
O ke kanaka hookahi i pii ae ma kekahi wahi kiekie, me he la, o ke poo ia o na kumu mua o ka hewa, nana i imi a hoolala i ka manao ohumu. A oia ka luna kiekie o keia poe a pau iloko o ka lua pau o ka make.
O Paka. He kanaka oia malalo o ka hooko kauoha, ina e kauohaia oia no ka hopu aku, e hopu aku ana ia. Nolaila, ua loaa ka mana hopu ia Paka. Nolaila, e hoea mai ana kekahi mana hopu kaokoa loa no kela poe a pau iloko o ka lua.
Ua loaa keia moe i ka la o Hoku. Elua no Hoku, o Hoku-ili a mee Hoku-palemo.
Elua no mea hiki ke manaoia o ka ili o ka waa aupuni iluna o ka ako'ako'a a nahaha, a o ke palemo o na lako o ka waa a lilo a nalowale, a me ka holoaia o ka waa aupuni a piho iloko o ke kai a nalowale loa.
O keia ae la na mea hoopunipuni a kakou e manaoio ole ai.
KILOKILO DIMERATA.
Ikaika Kaua Moana.
Aia ke hoolulu la ma na kai o A sia he 28 mau mokukaua o Beritania Nui a me 18 o Rusia. Mai loko ae o keia heluna he 13 mau moku topido o Rusia a he 8 wale no o Beritania Nui. Ke lawe nei hoi keia mau mokukaua i na pukuniahi nunui penei: Pelekane, 445; Rukini, 350. O keia ka heluna nui o na pukuniahi o keia mau moku a pau. Ma ka huina nui hoi o na tona, ua oi pakela loa aku no o Beritania me 64,887, e kue ana ia 54,739 o ko Rusia mau aumoku.
Eia he mau hui me kakou o laua na inoa hookelakela no ko lakou mau kulana ikaika paha, no ka mua o na inoa, "na Keiki o Sana Keoki," o ia paha na poe Pelekane, a o kekahi hui hoi, "na Keiki Hoowaha," o ia paha na poe Amerika, a pehea hoi kakou ke hoomakeaka wale ae no i na keiki Aloha Aina o Ianuari 6, o kela la muhee o na alakai, a e kapaia aku lakou, "na Keiki o ke Oehuehu," oiai na aoao kalaiaina elua e keha ana no laua iho. Maikai no.
MOOKUAUHAU ALII.
Na Iwikuamoo o Hawaii Nei mai Kahiko Loa.
KO KE KAMA'LII VICTORIA KAWEKIU KAIULANI LUNALILO KALANINUIAHILAPALAPA
1. Kauauanui-a-Mahi k, noho ia Kalanikauleleiaiwi w, loaa mai o Alapainui k me Haae k.
2. Haae k noho ia Kalelemauliokalani w, loaa o Kamakaeheikuli w a me Haalou w.
3. Kameeiamoku k noho ia Kamakaeheikuli w, loaa o Kepookalani k.
4. Kepookalani k noho ia Keohohiwa w, loaa o Aikanaka k.
5. Aikanaka k noho ia Kamae w, loaa o Keohokalole w.
6. Kapaakea k ma re ia Keohokalole w, loaa o David Kalakaua, Lydia Kamakaeha Liliuokalani, Miriam Likelike me W. P. Leleiohoku II.
7. Da vid Kalakaua mare ia Kapiolani, aohe pua.
8. L ydia Kamakaeha Liliuokalani mare ia J. O. Dominis (he kanaka hapa Italia a hapa Amerika), aohe pua.
9. Miriam Likelike ma re ia A. S. Cleghorn (he kanaka Sekotia), loaa o Vitoria Kawekiu Kaiulani Lunalilo Kalaninuiahilapalapa.
10. Hanauia ka Moi Kalakaua I. i Novema ba 16, 1836; mareia i Dekemaba 19, 1863, me Kapiolani, he moopuna na Kaumualii, ka Moi hope loa o Kauai; kohoia i Moi i Feberuari 12, 1874; hele i ke kaapuni honua ma ka la 20 o Ianuari, 1881, a hoea hou i ke one oiwi ma ka la 29 o Okatoba, 1881; poniia i Feberuari 12, 1883; i Novemaba, 1890, haalele ia Honolulu nei maluna o ka manuwa Amerika "Charleston" no Kapalakiko, a i ka la 20 o Ianuari, 1891, make iho la oia maloko o ka Palace Hotel ma Kapalakiko, a ma ka la 29 o ia mahina no hiki mai ke kino kupapau i Honolulu nei, a ma ka la 15 o Feberuari, o ia makahiki no i hoolewaia aku ai a waiho ma ka ilina alii ma Nuuanu.
11. Hanauia ka Moiwahine Liliuokalani i Sepatemaba 2, 1838; mare me ke Kiaaina J. C. Dominis i Sepatemaba 16, 1862; hookohuia i Hooilina Moi i Aperila 10, 1877; kau i ke kalaunu i Ianuari 29, 1891; hookahuliia mai ka noho Moi aku e na koa o ka manuwa Amerika Bosetona, malalo o ke alakai ana a ke Kuhina Amerika J. L. Stevens i ka la 17 o Ianuari, 1893.
12. Hanauia ke Kama'liiwahine Miriam Likelike i Ianua ri 13, 1851; mare me A. S. Cleghorn, loaa mai ka laua pua, oia ke Kama'liiwahine Vitoria Kaiulani; make i Feberuari 2, 1887.
13. Hanauia ke Keikialii W. P. Leleiohoku i Ianuari 10, 1856; hookohuia i Hooilina Moi i Feberuari 14, 1874, a make i Aperila 10, 1877.
14. Hanauia ke Kama'liiwahine Vitoria Kawekiu Kaiulani Lunalilo Kalaninuiahilapalapa i Okatoba 16, 1875; hookohuia i Hooilina no ke Kalaunu o Hawaii i 1891.
NA KULANA O NA PAPA ALII.
He elima papa o ke kulana o na alii o Hawaii nei i ka wa kahiko. O ka mua, o ia hoi ka papa kiekie loa, he alii Niaupio; o ia ke keiki na kekahi keikialii me kona kaikuahine ponoi. O ka papa elua, o ia ke alii Pio; o ia ke keiki a kahi keikialii me kona kaikuahine pilikoko. O ka papa ekolu, he alii Naha; o ia ke keiki a kahi keikialii a Moi paha me kana kaikamahine ponoi. O ka papa eha, he alii Wohi; o ia ke keiki na na alii kiekie me kahi alii kiekie i pili mamao. O ka papa elima, he lo-alii; o ia na alii e ae a pau malalo mai o kela mau papa ae la. He mau kapu pakahi ko lakou, e like me keia. Kapu-moe, kapu-wela, kapu-hoano, a me kapu-wohi.
[Aole i pau.]
Robert Napunako Boyd
(I TALIA)
He Ana-aina a he kokua no hoi ma ka hooponopono ana i na waiwai paa, huli ana paha i na Buke o ke Aupuni, a pela aku. Keena Hana: Mauka iho o ka Hale Leta, maluna ae o ka haleaina Pake, Alanui Betela. apl 13-mp
C. B. DWIGHT
[KALE KUAIKA.]
Mea Hana Pohaku Kaekae Alanui, na He Kupapau a me na Kia Hoomanao Mabala. E loaa no oia ma kona wahi noho ma Koiuiu, Honolulu nei. Telepona Helu 833. 17-1mk
E. M. NAKUINA.
KOMI SINA O NA ALA LIILII A ME NA PONO WAI. Notari Lehulehu, a he Agena Haawi Palapala Ae Mare no Honolulu nei. KEENA HANA: Helu 303, Alanui Kalepa. dk—1m
J. K. KAHOOKANO.
LOIO a he Kokua ma ke Kanawai. KEENA HANA: Alanui Kaahumanu Honolulu. ian 8, '94 1mk
F. J. TESTA, (Hoke).
MEA OHI A KOI AIE. Mea Huli Moolelo Aina a Waiwai e ae paha. Mea Unuhi a Mahele Olelo Hawaii a Enelani paha. Mea Hana Palapala Kanawai o na Ano a pau. Mea Kuai Mikini Humuhumu Lole. Mea Hoolimalima a Hoolilo Aina. Mea Kuai Waiwai no ka Uku Komisina Haahaa. Ua makaukau mau oia e lawelawe i na hana a pau e haawiia mai ana iaia. He kuike ka rula. E loaa no oia ma keia Keena. apr 8-1mk