Ka Makaainana, Volume V, Number 26, 29 June 1896 — Page 8

Page PDF (907.15 KB)

8 HONOLULU, OAHU, POAKAHI IUNE 29, 1896.

 

Ua Nalo me ka Walohia.
MRS. C.N.K. TESTA.

                Mahope o ka pili mau ana o ka ma'i hoomailo a hoonawaliwali i ke kino o Misasa Catherine N. Kaanaana Keonuiokalani Testa, wahine a ko makou Puuku, no kekahi mau makahiki loihi i hala ae, ua haalele mai la oia i keia ola ana i ka hora 11:50 oia i keia ola ana i ka hora 11:50 paha o ke aumoe La Pule i hala, la 21 nei, ma kona wahi hope o ka noho ana iho nei mauka o Leleo aenei i ke 40 a keu o kona mau makahiki. Oia ka wahine a ko makou Puuku i mare ai iloko o kona wa opiopio ma Lahaina, Maui.
                Na ka make hoi i hookuu iaia e hoomaha iloko o ka maluhia, a paleia ae la hoi na ehaeha a me na inea o keia ola a noho ana, e kaapa wale ai no hoi iloko o ka hopohopo a me ka paupauaho. Ua loaa io aku la no paha hoi he maha iaia, aka, ua waiho oia he ukana luuluu mahope nei na ke kane, na keiki, ka ohana lehulehu a me na makamaka e auamo a e paiauma aku nona. I ka auwina la Poakahi iho no i maneleia aku ai kona kino koou wailua a puanuanu a nalo ma ka ilina o Makiki, ma ka aoao hoi o na keiki lehulehu i hala mua, malalo o na lawelawe haipule ana a ka Bihopa o Honolulu. Aloha no ia makuahine oiwi.
                Aia nae hoi ko makou aloha me na kaikamahine e ua i ke kula kaikamahine ina Kainaliu, Kona Hema, Hawaii, i ka ike ole ana i kona mau maka, a na kekahi kaikamahine hookahi nae hoi i upoi iho Luuluu a lihaliha wale.

FRANK J. WAIAU FEARY.

                Mahope o ke kaa ma'i ana no kekahi manawa pokole, na pio iho la ka lamaku o ke kioo o Frank Jerome Waiau Feary, ma kona wahi noho mahope aku o Kawaiahao, i ke 43 o kona mau makahiki o ke ola ana, ma ka Poalima iho la. He keiki oia na Jerome Feary (Kilome) kekahi o na kamaaina kahiko o Honolulu nei i hala e aku. I ka auwina la no o ia la i nalo ai kona kino lepo ma ka ilina o Kawaiahao. He wahine a me na hoa'loha he nui kana i haalele iho mahope nei o kanikau aku nona. I ke au Moi, a hiki iho la i ka hookahuliia ana o ka nohoalii i ka 1893, he kulana lutenela ekahi kona iloko o ka pualikoa kumau, a na mahalo nui ia oia no kona makaala ma kana hana. Aia kona pokii a ka makuahine hookahi ma Kalaupapa, Molokai a na ka wahine hope hoi a kona luaui, he kaikaina a he kaikuahine ke noho nei maanei, aole nae hoi i lohe a i ike iho iaia a hala a nalo loa aku la. Aloha no!

KALOU (w).

                Wanaao o nehinei, ho ra 4 paha, i make ai o Kalou (w), makuahine o Jas. U. Kuhia, e hana nei ma ka halekuai helu 10 o Walakahauki iho nei ma Alanui Papu, ma Aala aenei. Auwina la iho no kona hoolewaia ia ana malalo o na lawelawe haipule ana a ka Rev. Makua Makia a nalo ma ka ilina o Koula mai ka luakini Katolika Roma aku. Oia ke kaikuaana o Kalamaku, wahine kane make a D.W. Kanoelehua i make, a ua 60 paha na makahiki a keu. He kupa oia no Hilo, a he hulu makuahine a pilikaua hoi no J. Nawahi, Eli Kaila, J. Paakaula a me kahi poe e ae.

 

Pena i Kahi Hale Okoa.

                Ma ka po a ao ae ka la 17 nei, ua miki ae la na popoki o ke Aupuni a ua paa i ka hopuia no ka hewa moekolohe ka wahine a ka Lunakanawai o Koloa, me kekahi kaaka no Honolulu mai, i hele mai no ka lawelawe hana pena a me kapili pepa i ka hale o na lunakanawai la, eia ka auanei, e palaki iho ana kela i ka hulu pena i ka wahine a ka haku ona. Ia la no i ikeia ae ai imua o Lunakanawai Hapuku o Lihue, a nana hoi i kopi iho he $30 ma $1.50 koina pakahi. Pela kou mea kakau i hooheno ae ai i keia mau wahi lalani mele:     "Aia Ewa la ua haunaele i ka Moae, Ua ohi e ka i'a hamauleo o ka aina, Kuhikuhi ke kai ma Puuloa ke a'a, Loaa koke aku no i ke kulao Kanehili,
                Ua nononoke wale a luhi, moe i ka ohai."
                Hoonaue aku la no paha hoi ke olai, no ka mea, ua pii ae hoi kai mimiki ia kakahiaka. Eueu no hoi nei kolohe.
NOE-O-KOLOA.
Koloa, Kauai, Iune 20, 1896.

 

Hoolaulea Keaka Paele.

                He naui a maikai maoli no na hana hoikeike keaka paele o ka po Poaono nei, i haawiia ae e ka puali D maloko o ka hale paikau hao mauka iho o ka halealii. Ua piha hauoli ka lehulehu i akoakoa ae. O na himeni, na hana hoomakeaka, ke kiola laau a me ka lawelawe oihana lapaau, he maemae maoli no. O ka oi loa aku no paha ma ka akaakaia, o ia no na hana hoomakeaka ma ka olelo Pake a kela wahi keiki Pukiki o Viera, a me ka olelo Hawaii, pela pu no hoi me kela wahi paele, Poio Iakesona, he kohu maoli no laua. Ma na ano a pau, ua kulike no na hana e like me ka papa kuhikuhi.

 

                Ua hoi mai no ke Kuhina Waiwai ma ka Auseteralia o ka Poakahi i hala, a noho aku la kona ohana i Kapalakiko.
                He Pake ka i nahuia e kekahi ilio nui elele ma Alanui Moiwahine i ka Poalima nei, ma ka wawae, a pau hoi ia, ua lele hou aku la ka ilio a nahu ma ka auwae a me ka puu a ua nui ka eha. Aole i maopopo ka mea nana kela ilio.
                He wahine Geremania ka i hoea ae i ka Halewai i ka po Poaha nei a hoike aku ua nalowale kona wahi e noho ai, a mahope o ka hookoloia ana aku mamuli o kana mau olelo ua loaa aku la kona wahi, aia makai iho o ka Hale Aupuni. Auwana no!

 

KELA A ME KEIA.
Poano iho ka la 4 o Iulai.

                I keia auwina la e huli hoi aku ai ka Auseteralia no Kapalakiko.
                He mau la hoi ae ka keia no Kama'lii Kaiulani i Ladana mai ka luakahi a hoomaha hoola olu ana ma Italia.
                Aia o Ahi, he mea i kamaaina ia kakou, ae oluolu kana paikii ana, a pela no hoi me na lako hale ma kona halekuai.
                Ma na aoao mai hei, aia no ka Puali Pahiohe Lahui ma Manahataua kahi i puhi ai no kekahi mau pule. Maikai ke ola o na keiki a pau.
                O ka mokumahu Mariposa ka i ku mai i ka po Poakolu nei mai na Panalaau Hema, a i ka Poaha mai no i au loa aku ai no Kapalakiko.
                Ua lohe mai makou ua lilo ia Kapalama II, ka helu ekahi o na hana hoike Kula Sabati o Kaumakapili i nehinei, a ia Waikahalulu ka helu elua. Aole he loheia ae o Kikihale.
                He hoike hapaha o na Kula Sabati o Kaumakapili ka i malamaia ae i nehinei ma ia luakini no, a pela no hoi me ko Kawaiahao. O kahi la maka kana ka iki no ia o neia mau heiau a elua.
                Ua hookohuia aku o C.B. Lolana e ke Papa Ola i Luna Hoopaa Inoa e na poe hanau, make, a me mareia o Honolulu nei. A o ko na mokupuni e ae, ua na hope makai nui e lawe.
                Ua makanaia ae e na limahana o ka Hui Alahao Oahu, ma o F.W. Dilinahama, la i ka makuahine o kela keiki Pukiki hana o ke kaamahu i pepe a mamua aku nei, he $102, i lapu lapuia ae hoi e na poe nana o ia hui.
                I ka Poalima nei i malamaia ai ka hoike makahiki o na Kula Aupuni a pau o Honolulu nei. A o ko na Kula Kamehameha hoi o na keikikane a me na kai kamahine i ka Poakahi a me ka Poalua aku. Pela pu no hoi me na Kula o Sana Lui me Punahou.
                He Pake ka i hoopaiia e ka Lunakanawai Apana i ka Poalima nei he $500 no na mea ino wale. Ua hoikeike aku oia i kona wahi huna imua o na kamalii, a me kekahi mau mea e ae paha, a nolaila, ua hopuia oia a hoopaaia, a ke hana nei ma na alanui no kona hoopai.
                Ua ku mai na mokumahu Kapatika a me Miowera mawaena o na hora like ole i ka po Poaha ma nei. O ka inoa mua mai Kapalakiko mai a i ke awakea ae no o ka Poaono i holo loa aku ai no Iapana a me Kina. O ka moku hope mai na Panalaau Hema, a holo no i ke ahiahi Poaono mai no ka Akau.
                O ka luna hoohana o ka mahiko o Olowalu i ki pu hooweliweli ai i na paahana Kepani o ia mahiko a ulu ai he haunaele ma ia wahi mamua aku nei, ua hoopauia e ka Luna Nui mahope o ka nieniele pono ia ana o na kumu i ulul mai ai. A o na Kepani i hoopaaia ai ma ka halepaahao, he 50, ua pau i ka hookuuia.
                Ua lohe mai nei ka Papa Ola mai ia W.O. Kamika mai, koe nae hoi ka lohe a ike laulaha loa ia ae. maha o na ano hana hoopau koalaala no.
                He koa Pi Ki Pukiki no ka puali C ka i make ma ka Hale mai Moiwahine i ka Poalima nei, a i ke kakahiaka o nehinei i hoolewa ia aku ai mai ka halepule Katolika no Koula malalo o na hooponopono ana a ka Ahanui Pukiki, a me kona pualikoa i noho ai ka i hoohanohano aku i kona huakai hope loa.
                Ua hoomaluia e ka Ilamuku kahi halekuai kika o ka Pake e ku nei ma ka huina o na Alanui Betela me Moi, mauka mai o ka Haleleta. I ka wa nae i komoia aku ai no ka nana ana i na waiwai o loko, aia hoi, he 200 wale no wahi kika o loko o kekahi mau pahu e waiho ana, a he olohaka wale no kekahi mau pahu. Ua puehu mua ka hulu o ka manu.
                E lilo loa'ku ana o Maki Ailana i wahi hoonanea maikai loa no na mea a pau ma na auwina la o na La Pule. Ma ka malamaia ana o ka aha puhiohe malaila i nehinei, piha no i ka lehulehu, a hala no ia la makaponiuniu o ka noho an o ke kaona. O ka eha iho la ia o na La Pule i haawiia ai he aha puhiohe manawalea.
                Elua mau keiki o ke Kula Kamehameha i halawai me ka ulia poino oi ke kakahiaka Poaono nei, mauka o kalihi, ma o ke pahu ana ae o kekahi poka a laua e milikaa ana a pau ua helehelena o laua i ka wela. Hookahi o laua i poino loa a e makepo aku ana paha ia. O Edward Manase a me James Upchurch laua. Na na Kauka La a me Hebeta laua e lapaau nei.
                Ia Kikaha i pae aku ai i Lanai a hoea i kauhale, ua loaa he oluolu i kana keiki hiapo i halawai ai me kela ulia. Elua la o kona waiho ana me ka ike ole, a na lawelaweia oia e ko Lahaina Kauka. No ia mea, ua hoi koke mai no o kauka Mare. Aohe hopohopo ana i koe a ua manaolanaia e palekana loa ana o Hooulu. Kakahiaka Poaono nei i hoea hou mai ai o Kikaha ianei maluna mai o ka Mokolii.
                Mahope iho o ka hora 5 o ke ahiahi Poakahi i hala i niau aku ai ka Hoku Ao no na mokupuni papapa o ka Hema. Ua huli hoi hou mai no nae oia i ka Poakolu ae mamuli o ke omaimai o kona malamamoku, a hoonohoia oia i kula nei. A na

Hale Pinao i pani kona makalua ma ia huakai aku la ia ahiahi Poakolu no. He anaina pule ka i malamaia ae maluna o kona oneki mamua o kona holo ana aku.
                Ua liiia mai nei ma ka la 19 o keia mahina o Paulo Kamaunu, ke kanaka nana i pepehi a make kekahi wahine haole ma Latrobe, Ela Dorado, ma ka la 6 o Mei, 1894. Maloko o ka halepaahao o Folsom, Kaleponi, oia i liia ai. Aole he mau hiohiona ano e maluna ona i ka wa i hoikeia aku ai kona hopena. ua ai maikai oia i ka ai a na moe maikai no hoi i ka po mamua iho. He kakaikahi loa na poe i ike i kona make ana. He luahine haole kana i pepehi ai, i pekuia e ia.