Ka Makaainana, Volume VI, Number 4, 27 July 1896 — Page 1

Page PDF (839.53 KB)

This text was transcribed by:  Andrea Wong-cheng
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

   BUKE VI ---- Ano Hou              Honolulu, Oahu, Iulai 27, 1896.                             HELU 4

 

PAUAHI ANA OLE.

Poino ko Painapa Halekua – Elua Ukaii Hou Aku.

 

  Wanaao Poaho nei, hora 4:40, ua ikeia kekahi punohu uwahi e puka mai ana ma na ipuka o ko Painapa (B.F. Ehlers & Co.) halekuai kahiko ma Alanui Papa. Na Misasa Kahuila Wilikoki i hoomaopopo mua, oiai oia e hele ana no ka pule ia kakuhiaka nui me ka luakini o Malieoka nalu, a honi oia i ku hohono uwahi mawaho iho, a uaua hei i hele huli aku i ka makai a o ua @@aa ole, ua hele loa a ka Halewai, a mai lail@ aku i loaa ai ka lono i ke kikowaenao o ka Oihaua Kinaiahi.  Ua kani koke ao ke oe@@ uwila, aka, aole i hoomaopopo koke ia he ahi ko ia kakahiaka, a ua kuhihewaia he ho ailona no ka ikeia aku o ka Mauowai, a e ole e paka ae na kaawai a loheia aku ke kaniko o ko lakou mau hele, ukahi uo a hoomapopoia. (O kekahi olelo-@a he keiki lawe nupepa uuku ka mea nana i ike mua a holo awiwi a hoike i ke kikowaena kinaiahi.

  Ua eleu koke ae na kaawai e iike uo me ko lakou ano mau ma ka lakou hana uoopio a ki nai, a i ka @ @ hoi a me ka ke ahi, mui loa ka poino. Aia wale no kei ahi maloko, ahoe i puka ae iwahe; nolaila, na pau o loko holookoa. Ua holapu ae na alelo ula o ke ahi i na waiwai e waiho ana a @@e na naia, a ua nui nan mea i a@ia. A i ka wai aku hoi, pau loa i ka pulu a pio no hoi ke ahi, o ke kikiia aua aku o ka wai ma na wahi hamama o na pukaaniani. Mamuli o ka paa loa a na puka hao mahope, na hiki oki i na poe kinaiahi ke hana eku, a o kahi wale ao i hiki ai, o ka wawahiia ana o na pukaaniani nunui o mua. I lawa no a loaa he wahi no ka uwahi e puka mai ai, ua hiki oie kahi mea ola ke ku loihi aku i ka ua mea o ka pouli pu a me ka en@@@@ mai loko mai. Aka, mamuli hoi o ke ki wakawalu ia aku o ka wai, ua akakuu mai ka wela a me ka uwahi, a malu no hoi ke ahi a hiki i ka pio aua.

   Ala ke pho, ma ke kohokohoia, ma kahi a $40,000. He $20,000 ka nui o ke panihaka haka (inisua) maluna o na @ iwai o loko a he $4,000 ko ka hale, iloko o kekahi jui Geremania a Hakatila @ e noho igeua nei maanei.

   Mahope iho o keia pauahi, oa kahea ae ka Ilamuku i aha nieniele, a ua waeia o W.F. Alani, J.A. Gilimana, Heneri Davisi, L.C. Abala a me E.F Bihopai poe kiure e hui, e noonoo a kukakuka pu ai me ke kolonelo. He ole ka mea i loaa ma ka nieniele ana i na hoike, uolaila, aohe no he olelo hooholo no ke kumu mai o keia ahi.

   Ma ka manao o ka Luna Nui o ka Oihana Kioaiahi, no ka ikiiki a wela loa o loko, ua pahu ae la kekahi mau waiwai a wale ao i ke ahi, a ua manao oia no hope ae ahi, no kahi o ua huluhulu a me kahi mau waiwai e ae o ia aho liko i hoahuia ai. A ma ko kekahi poe e ae manao hoi, no ka uwea kukui uwila mai ke ahi, mamuli paha hoi o ka pau o ka uhi lopi o waho i ka hemo a aiia paha e na iole a auuwale ka uwea, a i ka wa @ pa ai o kekahi mea ma ia wahi i ahuwale, e a koke no auanei ke ahi. Eia nae, ohe i hooiaio loa ia ae kaia mau manao wale ana no. Hookahi nae mea laki loa a keia pauahi, maloko wale iho la no o ia hale a pio, aohe i lele ma kahi mau hale e ae.

   No Kimo Kamahala keia hale, aohe nae i akaka ina paha e kukulu hou ia ae ana. Ke hooholo oia e kukulu hou ae, alaila, o ka haa iho la ae ia a hookahi ka waiho like ana me koua mau hale mauka aku. O kekahi kumu paha hoi o keia ake ole e kukulu koke, no ke hoakea hou ana i manaoia o Alanui Papu, mamuli o kekahi kanawai i hooholoia e ke Kau Ahaolelo i pau iho nei.

Na Hoopuoho Pauahi Ukali.

   Ka i no paha o ka pau ae la no hoi ia no ka pule, eia ka aua nei hoi aole. No Honolulu uei no la hoi ka oleloia, ke hoomaka he pauahi, o piha ana he he ekplu uoia pule hookahi. O keia pule iho la kekahi o ia mau pule i ikeia ai o ka oiaio o ia olelo aua.

   Pau aku la hoi ko Painapa halekuai i ka wehe-ua kaiao Peaha, hora 3 mai paha hoi o ka wanaao Poalima uei i kani ae ai ke oeoe, iea ka auanei no ke kahi pauahi ma kekahi hale e nohoia ana e na Kepani ma ke kihi o na alanui Maunakea me Pauahi Mai ka hale Kaawai Helu 3 (Kina Helu 5 mamua) ae ka lono. Ua mauaoia i palahuli kekahi ipukukai, a ua hoopioia me ka luhi nui ole. Nokeia iho nei ua Kepani i ka neineileie, me ka mauaoia he mau hana piliwaiwai ko ia hale iawanaao, he maia ka mea i loaa.

   O ke Kolu o pa hoopuoho pauahi ana, mahope iki iho ia o ke awakea Poaono uei, kekahi pau opala iolko o ka kaa, kikane o Hustace & Co., makai ae o ke kihi o na alanui Moi me Hema, Kawaihao. Ua lalapa ae ke ahi a ua hoohahani i kekahi hale a me kekahi puu wahie nui, a na ke kaawai wai laau i kiuai a pio loa me ka hooluhi nui ole.

 

Mahuia e kahi I’a a Make.

Ma ka Poaono, la 18 nei, ua hela aku la na poe lawaia o Kahului uei, oiai, o ko lakou wahi ola ia, a mawaho ae o Puunene, kuu nui iho nei i ka upena a lakou. I ka wa i kuu ai o ka lau upena, ua lele aku la o Nahalehau a au aku la, me kekahi poe kanaka e iho no, eia nae, i ka wa a Nahalehau e iuu nei i kahi i mau o ka lau upena, ua apuia mai la kona wawae akau, a moku pu ae la ka io, a koe i ka paa o ka iwi. O koua peahi wawae kahi i poino, a no ka nui paha o ke kaheawai, ana o ke koko, ua nawaliwali oia i kona pae ana i kahaone a ua make loa ma ia hope koke iho no. Kii aku la ka nui hoa lawaia iaia a hapai ae la i kula me ka holoi ana i kahi i oki loa i ka lep.

   Ua haawiia ae ka lono i ka Ealepaahao o Kahului nei, a na ke kaa hoki o ke Aupuni i kii. I ka hoea ana mai ua noho koke iho la ke kiure koronelo, a o ka olelo hooholo i hooholoia ia, ua make o Nahalehau i ka i’a o ke kai, mamuli o ke kaheawai ana o ke koko a pau iwaho. I a manawa ua hookau hou ia ma ke kaa hoki a hoihoi loa ia no Wailuku. He ku maoli no i ka manaonao kahi i nahuia ai a weluwelu e ka mano.

   I ka hora 7 ka hele ana o keia kanaka i ka lawaia, mai Wailuku mai iho i Kahului nei, a i ka hora 11-1/2 make loa, ma o ka loaa ana o keia ulia poino. A i ka wa o kona kino make i hoea aku ai i Wailuku ua nui ua poo kumakena i hoea aku ilaila. O ka’u ia e uwalo ae nei me kona ohana iloko o ia kipona o keia haawina luuluu. M eka manaonao oia a nalo aku la. Aloha no!

Robt Sam. K Kapua

                                                                                                                        Kahului, Maui

 

  

   Mamuli o ke omaimai o kekahi keiki uuku a Kapena Poo Paka, aole lakou i loihi loa ma Hauauma i ka lawaia a e hoolu olu ai, aka, ua huli hoi koke mai uo i ka Poakolu iho la.

  

HUI ALAHAO HAWAII.

--- --- ---

Hapaumi ka Uku ke Holo mai Nuuanu a Punahou.

   Ua haawi ae ka Aha Kiekie i ua olelo hooholo lokahi a na Lunakanawai, a i ka Poakolu nei ka waihoia ana ae ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Oihana Hookolokole, ma kekahi mau hoopii lehulehu kue i ka hui i hoikeia maluna ae. O ke kumu mai o keia mau hoopii, no ka hooukuia o na ohua ke kau ma alanui Nuuanu a holo no alanui Beretania he kenikeni. A o ke kolu iho o na hoopii, mahope o ke komo ana o na hoopii mua elua a hanaia imua o ka Aha Apana, ua hoolohia ae ke kau ana ma na kaa, oia hoi, ina e holo ana kahi mea no waho a Punahou a kau ma alanui Nuuanu, ke hiki i kai o ka huina o na alanui Moiwahine me Papu, lele iho ka ohua kau aku ma@ke kaa e holo ana no waho o Punahou, a hooukuia he hapaumi pakahi no ia mau kau ana ma ke kaa.

   I na hoohoio ana o ka Aha Apana ma ke kue i ka hui, na hoohalahalaia aku i ka Aha Kaapuni a o ia like ana no na olelo hooholo, a hoohalahala loa ia aku i ka Aha Kiekie a o keia iho ka hopena, oia hoi, ma ka manao o ke kanawai i loaa ai o ka pono kuleana kaokoa i ua hui la, ua hoakakaia he hapaumi (5 keneta) wale no ka uku maloko o na palena mawaena o Alanui Kauka, Kula Hoopololei o Keoneula a me Punahou, nolaila, pela no hoi i hooholoia ai ma keia mau hihia a ekulu. Aole o ka hooki ana makai o ka huina o na alanui Moiwahine me Papua kau aku ma kekahi kaa no alanui Beretania, he mea ia e loli ae o ka uku. Aole loa, no ka mea, he hookahi, no ia alanui a ua kaa no hoi maloko mai o ua palena i hoakakaia ma ke kauawai.

   O keia maluna ae ke ano nui o kela mau olelo hooholo, nolaila, u@@ku no ka hui i ke koi poho i koiia a i haawiia e ka Aha o lalo. Eia nae, mai ka la wai i puka ae ai o kela olelo hooholo ma na nupepa pamu a hiki mai no i ka auwina la Poaono uei, he oia mau no kela hoouku ana, aohe i hoololiia ae, a pela no uo ka hoi i aehinai.