Ka Makaainana, Volume VI, Number 4, 27 July 1896 — Page 8

Page PDF (939.84 KB)

This text was transcribed by:  Susan Moore
This work is dedicated to:  My Dad, Santiago M. SImpliciano

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IULAI 27, 1896.

 

Haole Ki Pu ma Hilo.

   No Hilo, Hawaii, mai nei ka lono no ke ki pu ana o kekahi haole ma kekahi o ko laila mau alanui a ku hewa he Pake, i ka hora 5 paha o ke ahiahi Poaono, la 18 nei.  Ua ikeia kona hele ana me ka ona, e paa ana he pu raifela ma kona lima i loaa iaia mai ka haleaina mai o ka haole Helene, a hoomaka e huli hele i @ekahi mea ana i ino a i @auki ai.  I ka wa @ i loaa aku ai o ua mea la ana e huli ana, ua kau ae oia i kana pu e ki aku iaia, aka, kaalo he Pake a oia ka i ku aku ma ke kuli a okaoka ka iwi.  Ua hopu koke ia oia a ke noho la ma ka halepaahao no ke kali i ka hopena o ko ka Pake mau palapu, me ka hopohopoia nae aole ka Pake e ola ana.  Na Makaikiu Kodoese nae hoi i hoike mai nei, o kona hoi ana mai nei ma ke Kinau, o Henry James kona inoa, a he kamana kana hana o laila.  He luna laina paahao oia mamua ma ka hana ana ma ke alanui Lua o Pele a ua pau ma ia hana, a ke lawelawe la i kana hana i ike e like me ia maluna ae.

 

Noi Hoonoho Lunahooponopono.

   Ua noi ae o Kekapa, wahine kanemake a James J. Robinson (Kimo Lopikana a Pakaka) i make, e hoopukaia ae ka hookohu lunahooponopono waiwai ia Maka Lopikaua, i ka P@ha nei imua o ka Aha Kaapuni ma ka hooponopono waiwai.  He $2,600 ma ke dala maoli ka waiwai io, a me na kuleana mahele ahahui me na bona, a he kuleana hookahi-hapaiwa kekahi i mahele ole ia iloko o ka waiwai o Keoni Lopikana, i make, aohe nae hoi i akaka ka waiwai io o ia kuleaua.  Elua no hoo ilina o ka mea i make, oia no kana wahine kanemake a me kana kaikamahine (Peke Lopikana) me ka wahine mua.

 

Kauka Holoholona Oiwi.

   Aia ma kekahi wahi okoa ae o keia nelu e ikeia iho ai ka hoolaha pili oihana a W.T. Monsarrat (Wile Maunakea), ke kauka holoholona.  No kakou nei oia a he oiwi oia no kakou.  O na poe ona lio i loohia i ka ma'i, aohe no e hewa ke kauoha aku iaia e hele ae e hoomaopopo pono i ka pilikia a i ka p@in@ paha.  Ma kana hoike ponoi mai ia makou, ua makaukau oia e lawelawe me ka oluolu o ka hoouku ana, a ina no hoi he poe nele loa, ua makaukau no oia e hana me ka uku ole.  Ea, loaa no ka hoi ka pono i keia keiki o ka aina nei.

   Mamuli o ka haule ana o kekahi aniani ma kela pauahi o ko Painapa halekuai a pa a mokumoku kekahi lima, ma ka peahi me ke kumu, o kekahi o na poe kinaiahi.  Aole ia i hoomaopopo ae iloko o ia wa o ka pioloke, a i kona maule ana i ka heleawai o ke koko ka ike a hoomaopopo ia ana.  Ua hanaia ae ka lima poino, aohe no i kukonukonu loa, a ua ano oluolu i nei wa.

 

Poino Loa na Kamehameha.

   Ole loa ka hui kinipopo Kamehameha i ka auwina la Poa ono nei i ka hui Hoku, he 3wale no ai-puni i loaa i ka mua i ka 17 o ka hoa mokomoko me ka pai-a-pai o na komo ana no na manawa eiwa.  Aohe nui loa o na @oe makaikai, a nolaila, aehe no i nui ka ho@hoiia.  Ua manaka paha hoi ka puali punohe, aohe i hiki ae.  Malalo iho ka hoiko na ai-puni ma na komo ana:

Hoku                      3 0 3 0 0 3 4 4 0--17

Kamehameha          0 0 0 1 0 0 1 0 1--3

   I keia auwina la Poaono iho hoi e ulele ai na hui Honolulu me Regimana Ekahi.

 

KELA A ME KEIA.

   He kapena hou ko makou i keia la.

   E nana ae i kekahi hoolaha a ka Hui Hanai-holoholona Awini o Kohala, Hawaii.

   Poalima iho ka la hope loa e hookomoia aku ai o na palapala h@lu waiwai no ka auhau.

   Ua lilo o Z Paakiki i Hope Makai Nui no Kohala Hema, a ma Waimea oia e noho ai.

   He mokumahu ka i kapiliia mai nei ma Savaii, Samoa, a ua hoea ae ma ke awa o Apia.

   I ka la 11 o Augate ae e mareia ai o Keoni Waka me Misi Konuwela ma Honolulu nei.

   He pa hou ia e hanaia nei no ke kahua hookahakaha a ki@ipopo kahi@ ma Kulaokahua.

   Ke pii akahele ae nei ko Kauka Hai oluolu mai kona omaimai o ka waiho ana iho nei.

   Luhiehu no o waho o Waikiki i ka auwina la o nehinei no ka hoolohe ana i ka aha puhiohe ma Maki Ailana.

   Mahope iho nei o ko ka Eleu hoomaemaeia ana iluna o ke Alahukimoku, ua hookuuia mai oia i ka Poaha nei.

   Ua hoopaneeia ka la e hookoia ai o ka moraki e paaia nei e C.F. Hart a ka la 15 o Augate ae.  E nana i ka hoolaha.

   Ua ulolohi iki iho nei ko ka Malulani holo ana i ka Poalima nei, no ka nui loa o na ukana.  Maluna ona i kau aku ai ke Komisina Beritania no Hawaii.

   Ua hala aku nei ka Luna Buke Helu Aupuni no Kapala kiko ma ka Auseteralia o ka Poalua iho la.  E nana pono aku ana ka oia i ka hanaia ana o na palapala

bona Hawaii hou.

   Ua oleloia o Alapaki Kauka, Lunakanawai Kiekie, ka peresidena ma Honolulu nei o kela ahahui o na poe Amerika i kue loa i ka pii ae o na poe Katolika.  He omaimai kona a na oluolu iki ae.

   E nana ae ma ka aoao 7 o keia helu no ke koena o kela palapala a Kalalena Edewoda, ua unuhiia e makou mai ka mua a ka hoopau loa ana, ma na wahi i unuhi mua ole ia e makou.

   Awakea Poaha nei ka Monowai i ku mai ai mai Kikane mai ma o Samoa ae.  Ia ahiahi poeleele iho no i holo loa aku ai no ka Ipuka Gula me na ukana @ maia, hala kahiki me kopaa @ mai nei aku.

   K@ papau nei kekahi poe iwaho o Waikiki e hoohala ai i na La Pule, i pakele ai h@i mai ka wela ikiiki o loko nei, @ au@u kai, hoolohe puhio@, a me kahi mau hana hoohala manawa e ae.  Ola no kaa panee.

   Ke hana mao ole la ka ahi a ka Wahine ma Kilauea, Hawaii, a pomaikai no hoi na poe i holo hoomaha ak@ a me ka makaikai pu.  Mea ia mai nae hoi he keu ka a ko laila anu, oiai hoi he keu a ko kakou wela a ikiiki paupau aho.

   Ua papaia ko Misasa Lulia Kalaukoa hooko ana aku ma ke kuai i kela moraki o J.W. Pii, i make, e like me na hoakaka ma ka helu i hala no kekahi hoopii a ka Hui Kopaa Kohala.  I kahi o keia mau la iho e hooloheia ai.

   Aohe moolelo o keia helu, oiai, na ko KA MAKAAINANA nei kapena mua ia i hana ponoi iho.  Ke loaa mai na buke o ia mau moolelo, alaila, uwila aku hoi makou.  E hoomanawanui iho na poe puni moolelo, mai no a uiha koke iho.

   Ua puiwa ae ka lio o kekahi kaa huilalua, i hoopaa kaula ia ma ke alo ma alanui Papu o ka halekuai laau @ Benesona, Samita.  Ma, ma Monikahaae, a ua haki pu kekahi kolo.  I puiwa paha kela lio i na hanakuli a ka Puali Hoola.

   Ekolu poe lawehala a Makaikiu Kodesa i lawe pu mai nei me ia ma ke Kinau mai Hawaii mai.  Elua oiwi no Kawaihae mai no ke apuka a hookahi haole, a eia ke noho mai nei i Kawa e kakali ai no ko lakou wa e hookolokoloia aku ai ke noho ae ke kau o ka Aha Kaapuni ma Kohala.

   Kakahiaka nui poniponi wale o ka Poalima nei i ku mai ai ka mokumahu Warimu mai na Panalaau Hema mai ma o Samoa ae iloko o ka manawa holo o 13 la, 9 hora a me 2 minute.  Hora 3 o ka auwina la iho i aneho loa aku ai oia no ka Akau me 900 ahui maia a me na ukana lehulehu e ae.

   Ma ka Warimu i kau aku ai o Kaikuahine Alebatina, o ke kula kaikamahine o Sana Anaru, no Kolumebia Beritania, ma ke ano hoomaha, a mai laila aku a Kapalakiko a hoi mai ma ka Auseteralia o nei mua aku.  Lehulehu kana mau hamana i iho aku e ike a e aloha iaia, a ua hooleiia oia a ohuohu me na lei.

   Pula na maka i keia mau la i ka haule wahi ua ole, a he ka mau wale iho no hoi ka na kaa hoopulu-wai.  Hao mai hoi ka makaui, ua maloo i ka la a ua aeae i na kaa me na lio, he puehu wale ae no ka ka @epo a o na maka ka mea aloha.  Aia no ka ua iuka kahi i hoopu ai a ua kulu iki mai hoi i kai nei i keia kakahiaka.

   Ke kahea nei ke Kuhina Kalaiaina no na kohokoho no ka hana ana i kekahi alanui ma ka ae kahakai o Kailua, Kona Akau Hawaii.  I ke awakea o Augate 3 e pau ai ke koho ana, alaila, webeia aku no ka nana ana i na koho a me ka haawi ana aku i ka mea e lilo ai.  A pela no hoi no ka hana ana i kekahi alanui mai Makena a Kula, Maui, o ia like no ka la hope loa.

   Iloko o 10 la holo, ua ku mai la ka mokumahu Beleg@ka @ kahiaka nui po@ipo@ wale @ ka Poalima nei mai @ @ mai Iwaena hoi o ana mau ohu@ no Honolulu nei o W.O.Kamika a me Kauka @B. Wahie.  Ua lawe pu mai oia he 540 Pake a me 3 Kepani ma ke ano eemoku, a aia nui  Kahakaaulana kahi i hoomaluia ai Ahiahi molehulehu iho oia i niau loa aku ai no Kapalakiko.

   I ka Poalima iho nei ka piha ana o ka makahiki o ka Joe Fern keikikane, Kealiihana@ui.  He pai@ hoomanao ka i haawiia ae ma kahi o Alapai mauka o Kapalama i ke awakea a me ke ahiahi o ia la.  Ua lehulehu na poe i hele aku a nonoho e hoonuu ma na papaaina i hele a luluu me na ono a pau i hoomakaukauia e na makua na laua ke kama.  E loihi ke ola ana o ia kama, o ko makou manaolana ia nona.

 

HOOLAHA.

   Ke hoikela aku nei ma ka halawai ana o ka Awini Ranch Company i malamaia ma ka la 21 o Jul 1896, ua hooliloia o GEORGE P.TULLOCH i hoahui no ua  Ahahui la, mamuli o ka haalele ana mai o M.H. Perry, mamuli o kona kuai a hoolilo ana i kona kuleana a waiwai a pau iloko o ua ahahai la ia G.P. Tulloch i oleloia.

AWINI RANCH CO.

                                                                                                             ma o H.L. Holstein, kona loio.

                                                                                            Kohala, Iulai 21, 1896.

                                                                                                                  iul-27-2mw.

 

W.T. MONSARRAT,

(MAUNAKEA),

KAUKA HOLOHOLONA.

KEENA HANA -- Hale Pepehi Bipi o Koholaloa.

MANAWA HANA -- Hora 8 a 11 @ Hora @ a 3P.M.

   O na kauoha e waihoia ana ma ka Halelio Calabu, Telepone 477, e hoomaopopo koke ia no.  Telepone o Kauhale, 626.                  iul.27--2 pl.

 

Olelo Hoolaha a ka Mea Paa Moraki no ka Makemake Hooko a e Kuai aku.

   I kulike ai mo na olelo o kekahi moraki i hanaia e MAHIAI KAHOOHULI a me KELUPAINA, kana wahine mare, ia Malie Kahai, ma ka la 19 o Ianuari, 1894, i kakau kope ia ma ka Buke 160, aoao 49 a me 50, a i hooliloia e C.W. Booth, Kahu malalo o ka Palapala Hooilina o Malie Kahai, ia C.F. Hart ma ka la 28 o Ianuari, 1896, i kakau kope ia ma ka Buke 160, aoao 51, ke oikeia aku nei ka lohe ma keia, ua makemake ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku i na olelo o ua moraki nei, oia hoi, ka hookaa ole ia ana o ka ukupanee a me ke kumupaa i ka wa no ka hookaa ana.  Ke haawi pu ia aku nei ka lohe ma keia, mahope iho o ka pau ana o na pule ekolu mai keia la aku, e hoolahaia aku ka waiwai i paa malalo o ua moraki nei a@ ke kuai kudala akea ia ana mamua po@ iho o ka Hale Hookolokolo ma Kapaau, ma Kohala Akau, Hawaii, ma ka POAKAHI, Augate 3, 1896, ma ka hora 12 o @ awakea o ua la 'la.

                     C.F. HART,

                    Mea Paa Moraki.

No na mea i koe e pili ana i ke@ moraki, e ninau ia H.L. HOLSTEIN @ nekonai, Loio.

Hanaia Kohala , Iulai 1, 1896.

 

   O na aina i paa ma ua moraki la, e@ iho ia:

   Apana 1. O kela apana a pau i h@ kakaia ma ka Palapala Sila Nui He@ no 7377, i hookoia no Kukeanue, @ iho @ ma Niulii Kohala, Hawaii, nona ka @ o na eka he 2, 92 anan@, 18 kapuai, i hooliloia i ka mea moraki ma ka palapala kuai o ka la 5 o Mei, 1884, a kaka@ kope ia ma ka Buke 146, aoao 112.

   Apana 2.  O k@la apana i hoikeia @ ka Palapala Sila Nui 7378 i hooko@ no Panoahu, e waiho la ma Niulii, Kohala i oleloia, nona ka nui he 2 eka, @ anana, i hooliloia i ka mea moraki @ Kahikoloa, ma ka palapala o @ Mei, 1884, a kakau kope ia ma ka Buke 146, ma na aoao 73 a me 74.

 

   Ua hoopaneeia ke Kudala ana i ka @ i hoikeia maluna a i ka la 15 o Augate @

                  H.L. HOLSTEIN,

                          Loio @ C.F. H@

Iulai 21, 1896