Ka Makaainana, Volume VI, Number 9, 31 August 1896 — Page 1

Page PDF (890.92 KB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

Ka Makaainana.

 

BUKE VI. - Ano Hou

Honolulu , Oahu, Augate 31, 1896.

HELU 9

 

ELUA AHAMELE KOKUA

No ia Mau Halau Hune o ke

Akua Kiekie Loa.

 

Ko ka Ehukai o Puaena.

  Ua weheia he ahamele nui ma ka Luakini Liliuokalani ma ke ahiahi Poaono, Augate 22, no ka pomaikai a no ke kokua ana i na pilikia o ia luakini, malalo o na hooponopono ana a Solomona H. Kalamakee.  Ua piha kui o loko a ua noho ke anaina me ka hauoli a me ka maluhia a hiki i ka pau ana o na hana.  Ua oi aku mamua o ke $50 i loaa oie ia po, a e hooliloia aku ana ia no ka hana  i hoalaia ai o ka ahamele.

  Ilaila ae na puukani o ka Ehukai o Puaena, i kokua pu ia e kekahi mau opio puawai aloha o ka Ua Kukalahale nei, i haawi ae i ka lakou mau kokua manawalea ana no ka pono a me ka pomaikai o ia hale no ke Akua.  Aole i hele keia mau opio Hawaii mai luna aku nei malalo o na hooponopono ana a ka Hui Opio Hawaii (Y. H. I.) e like me ia i hoolahaia ma ka nupepa namu Buletina Ahiahi, aka, no ka lawe ole o ke hui himeni o ka Hui Opio Hawaii, ua waeia mai ka hapanui o keia mau opio mailoko mai o ka Hui Himeni Hawaii (Hawaiian Quintette).

  Ua maikai na mea a pau i hanaia, ua mele mai na puukani o ka Ehukai o Puaena i ka lakou mau himeni ma ka olelo Enelani me ka maikai a me ka nahenahe, a o ka oi loa aku no nae o ka mea i mahaloia, o ia no ke mele kupakahi a Misi Abigaila Naukana.  He pua keia o Hawaii i loaa ole iaia na hoonaauao kupono ana no na mea e pili ana i ka himeni ana, aka ua mele mai oia me ka maikai a me ka honehone, a he lealea maoli no na pepeiao ke hoolohe aku, aole i ka wi loa ae a aole no hoi i ka nunulu loa iho, aka, ua hanaia mai i ke ana kaulike.

  Ua uhene ke kani ana a na mea kani, a ua honehone na leo mele Hawaii kahiko i meleia mai e na opio o ka Ua Kukalahale a ua nui ka hauoli o ke anaina holookoa, a o ka oi loa o ka mea i ohohia nui loa ia, o ia no ka "Ula-la-he-ho" a W. J. Koelo, ua papakolu ke meleia ana a iloko no o laila, aole i ana iho ke koiikoi a ka makemake.

  Ma ka hoohalikelike a me ke kaupaona ana i na mea i hanaia e na hui  himeni a elua, me he mea la "Ua like no a like,

     Me ka Ua Kanilehua."

  Mahope o kekahi mau olelo paipai a ka lunahooponopono, na hookuuia ke anaina ma ke mele hui ana o na hui himeni a elua i ke mele kaulana a ke Aliiaimoku o ia o "Aloha Oe."

 

Ka Ahamele o Kamoiliili.

  Ma ka po o ka Poaono, la 22 nei, i malama io ae ai ko Kamoiliili Papa Himeni i ko lakou "po lea o Halalii,"  e like me ka lakou mau olelo hoolaha lehulehu i paiia ma ko KA MAKAAINANA halepai.  Aohe a makou palapala kono i loaa mai, e like me na ahamele a keaka e makana mau mai ai.

  Mamuli o keia nele o makou i ko lakou lokomaikai, nolaila, ua hiki ole aku e ike, a e ole ka nui ao o ko KA MAKAAINANA mau hoa'loha, loaa ai ka hapa o ka moolelo, a e heluheluia ka hoike malalo iho me ke ohaoha nui:

  Hora 7 a oi hoea aku la ko makou kaa hapaumi ma Kamoiliili, he poeleele wale no ke nana aku i ka ua mea he ululaau, a e owaowaka mai ana na kukui o na kauhale me he mau onohi daimana la o Nu Kaledonia.  Lele iho la a hele wawai aku he hapaha mile, hoea aku la i kekahi wahi kiekie, e hulili mai ana na maka hoku o na ipukukui o ka halepule.

  Hoomaha iki iho la no ka wela o ia hele ana mai, a mahope komo aku la, e piha ana ke anaina, aole i hoomaka na hana, e noke ana nae ko loko poe i ka hehihehi a me ka paipai, e kahea aku ana i na poe himeni e hoomaka na hana.  Nui ka lohi o keia poe himeni, holoholo a me ka walaau, aohe nehe malie, kamumu mau ko lakou wahi.

  Nana ae la au i ka halepule, ua elemakule maoli no, pehea la ka loihi o na la o keia halelaa o ke Akua?  Malia paha e like no me ka luahine a me ka elemakule ana o na kaikamahine a me na moopuna a na poe na lakou i kukulu keia halepule a no lakou na he e hoopuni ana ia waho o keia hale, malia pela no ka loihi o na la o keia hale.  He hale nui keia, a pehea ana la lakou e hana ai, e wawahi ana paha lakou i ka mea i hoolaaia ma ka inoa o Iehova no ka hale hou aku i hoolaa ole ia?  "Auwe!" wahi a Davida, "ua kau aku kou lima maluna o ka mea a Iehova i poni ai ma o Kona poe kanaka, e anai mai no Oia i ko oukou koena a pau."

  Ma o loa aku o ka manawa maa mau mahope o na mili ana, ua hemo mai la ka paku a ikeia aku la na kane a me na wahine, O na wahine, na lawe i ka rula maa mau, a o na kane hoi, aohe mau kuka e like me ke kulana keonimana iloko o na anaina hanohano a me na aha opera e like me ia iho la.  Aka, he mau palule keokeo a me na lei e hauhili ana ma na kania-i, e like me na poe himeni o na mokuahi o Poka ma ma na hale inu rama.

  O ka lakou mele mua i ku mai ai, oia no o "Aloha Oe."  Nani keia mele, "moe kokolo ka uahi o Kula," me he la o ke Alii okoa no kekahi nana i haku ua mele la me lakou e himeni pu mai ana, "maemae ke kai i ka pua o ka hala, ua maewa wale i ka poli o ka hiwa."  Ma na mele a la kou a pau i mele mai ai, he nani wale, pookela, a aohe a'u mea e wae ai ia lakou ma ia mea o ke mele, ua loaa ia lakou ia talena maikai.  Eia kekahi, o na mele a'u i loaa iki aku ka lei lanakila o Kamoiliili, aole hoi a "Awaiaulu ke Aloha"  a me kekahi mau mele e ae, he mau mele kahiko ia i unoko mau ia, aka he nani no nae i ka lohe aku i ke meleia ana mai.  He maikai no hoi ko Kamehameha, he mau ulu helu wale no ko laila i hiki ae, aneane no o Kamehameha e helu ole ia i kela papa himeni o Kamoiliili, e ole wale no kela mele pahenehene a Kamehameha, "O Kalena ka i Haleauau," e pili ana i ka lohi a me ka apa o ko Kamoiliili poe himeni, kau iki aku ai oia ma ke kumu huelo.  He oiaio maoli no, aohe poe himeni lohi a'u i ike ai e like me keia poe, o ia mili wale mai la no a molowa ke anaina.  Malia o lilo keia i pauku laau e hahau ai a hele awiwi ka hoki hoololohe auwai, a i olelo ao hoonaauao hoi no na poe wehe ahamele a ae.  Ma ka lohi, o ka oi keia a na maka i ike ai, a ma ke mele ana, o lakou ka oi a'u i lohe ai.  Ua lohe wale ia mai na loaa o keia ahamele, ua piha ka haneri dala a oi, aka, he mau hoolilo kekahi, a na koe iki iho la.  Nui no ia-no keia wa nele.

MAKAIKAI AHAMELE.

 

Pau i ke Ahi.

  Ua hoike pololei ia mai ia makou, ua hamuia ae ka e ke ahi kela halelio e ku la mauka o Awa, Ewa aenei, ma kekahi la o ka pule i hela, a na pau kekahi mau lio i ke ahi, a ua pau pu me na pono o ka halelio.

  O ke kumu o keia ahi, a e i hoikeia mai ia makou, aka, e loaa mai ana no he lono oiaio no keia pauahi

 

 

KI PU MA MOLOKAI.

Hoao na makai e Hooko, Ahai ka Pupuhi a

Ki Okoa.

  Mawaena o na hora 11 a me 12 o ka po Sabati, la 23 nei, ua kiia iho la o Along (Pake) e Henry Luuloa, he makai.  Penei kahi  moolelo i loaa mai i kou kiu imi mea hou:

  Ma ke ahiahi auwina la o ka la i hoikeia maluna, ua ikeia ka nui o na Pake ma kahi o L. Asana, he ewalu ka huina, nolaila, ua hoohuoiia i ka nui loa o na Pake malaila.  I ke aumoe  ana iho, mawaena paha o na hora 7 a me 8, ua hele aku la o Kekahuna a me Newton Kameekua (he hope no kona makuakane ma ka oihana makai)  ma kahi o Aleo (Pake), he hale hoi no S. Pukila maua, a ua lohe laua i ka hamumumu o loko, a me ka honi pu aku i ka hohono ea opiuma.

  Nolaila, ua hoi ino mai la laua a ko laua hale, hana i na lio a holo i Kauaaha, no ke kii ana i ka Hope Makai Nui Geo. Trimble a me Henry Luuloa, a ua hele like mai la lakou no kahi o ka hewa e hanaia nei.  I ko lakou hiki ana malaila, ua komo aku keia poe a pau iloko e hopu i na poe hana hewa, a ua loaa ia lakou he ekolu Pake maloko, oia o Atai, Awong a me Along, eia nae ka mea apiki, o Atai wale no ka Pale i paa iho la iloko o ka hale i ka hopuia, a o Along a me Awong, ua holo aku nei laua a puka mawaho o ka hale, "aha'i aku la ka pupuhi i ka i'a o Ukoa," ua alualu aku la ka Hope Makai Nui ia Awong me ka u-u ana no hoi i ka pu, aohe nae he hemo iki.  Nolaila, na Kekahuna i kokua mai ma ke alualu ana a loaa ai o Awong; i ka manawa i paa iho la o Awong i ka hopuia, ua hiki mai ka Hope Makai Nui, ua ninau mai la ia Awong, "Pehea oe holo?" Pane ka Pake.  "O, wau nui loa puiwa, pehea la, owau manao kamalii olelo ka Ilamuku; oe nui loa laki, ina hemo kela pu wau, wau ki oe."

  E hoomanaoia o ka manawa a ka Hope Makai Nui e alualu nei ia Awong, o ia like no ka manawa a Henry Luuloa e alualu nei ia Along, a i ka mamao iki ana aku e Along mai a Henry Luuloa aku ua k@  la oia i ka pu ia Along no elima manawa, a hookahi o keia poe poka aloha ole i ku aku ia Along, oiai no nae na poka e ae e hihio ana ma o a maanei o ka Pake, pela kana kamailio i kou niu.

  I kona kamailio mai, i ka ma-

( E nana ma ka aoao ewalu)