Ka Makaainana, Volume VI, Number 10, 7 September 1896 — Page 7

Page PDF (878.96 KB)

This text was transcribed by:  Laura Yamamoto
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

 

LAHUI PEGANA INO.

Na Olelo Oiaio Ole no Kakou Mai ka Poai Hoohuiaina.

            Ua hoaiai aku makou ma ka Helu 7 o Augete 17 no na olelo pili moolelo wahahee haalele loa a kekahi Kanikela o keia Aupuni e pahola la ma Amerika Huipuia, maluna iho o kekahi kii palapalaaina o keia mau.  Paemoku, me ka manao he hana ia e kokua ai i ka loaa awiwi mai o ke ake hoohuiaina o lakou nei ma ae.  Aole keia Aupuni Repubalika i keakea aku, nolaila, ua like no ia me ka hoapono ana.  Eia iho ua mau olelo la a ka awahua:

            “Keena Kanikela Hawaii,

            “Piladelepia, Feb. 15, 1896

            “Messrs Linton & Garrigues,

            “410 Alanui Walnut, Piladelepia.

            “E na Keonimaua.-Ua noii pono loa iho nei au i ka ilua palapala aina o na mokupuni Hawaii, a ua oluolu loa au no kona pololei loa, a me ka maikai pu no hoi o ka hana ana.  Me ke kanalua ole, o keia ka palapalaaina maikai loa a’u i ike ai o na mokupuni.  Owau iho no,

            “Do olua ioaio loa,

                        “R. H. DAVIS,

            “Kanikela no na Mokupuni Hawaii.”

 

            A malalo iho o keia leta ua kakauia keia mau huaolelo:

            “Na Komisina mai Hawaii i Wasinetona,

                        “LORRIN A. THURSTON

                        “WILLIAM R. CASTLE

                        “WILLIAM C. WILDER

                        “CHARLES L CARTER

                        “JOSEPH MARSDEN”

            A ma na olelo hoakaka hoi i paiia ma ua palapala-aina la, he mau hoike huahelu kekahi i laweia mai ka Tarumu buke alamenaka puka makahiki mau, he mau olelo pai i na mikanele (he mea poina ole hoi ia ne lakou) a me na olelo mahope iho i ike mua ole ia ma ko Hawaii nei moolelo, e olelo ana:

            “Ua manaoia i kinohi no Asia Uuku mai ko na kanaka Hawaii hiki mua loa ana ae, a i ko lakou hele ana ma ka hikina ua hiki mai la lakou i ka Moana Pakipika.  Na ka puni kaua o na ohana kahiko e noho ana malalo o ua alii iloko o na keneturia mua o ke au Karistiano, i kipaku ia lakou i na mokupuni o ka Pakipika.  Mamuli o ke ano like o na olelo, na hana ana a me ke ano o ka noho ana, ua manaoia he pilikoke no ua kanaka o na mokupuni o ka Pakipika Akau kekahi i kekahi.  I loaa ka Paeaina Hawaii i na Paniolo iloko o ka makahiki 1535 aka aole i hoikeia i ke  akea a hiki i ka ikeia ana e Kapena Kuke iloko o ka makahiki 1778.  O Kalauiopau ke alii ia wa, a ua manaoia oia no kekahi i kokua i ka pepehiia ana o ka imi aina kaulana iloko o ka makahiki 1779.  Ua heluia kela lahui me na pegana o ke ano ino loa: He poe hewa ino loa, e noho huikau ana me ka hilahila ole.  Ua maa lakou i ka pepehi ana i na keiki, a ua ae na kanewai i na mohai kanaka.  He ikaika loa ka ai-kanaka i hiki loa i ka makuahine ke lawe ae i kana bebe i kupaluia a pepehi, hoomo’a a ai iho.  O na mea inu ona i loaa ma k@@mama ana a ka haae, o ia ka makou e inu mau ai.  Hoehoe inaiuna ino, a he ku i ka hoomainoino a hookaumaha na hana a na alii.”

            Wah@@@ hoi keia no hoike moolelo hoopunipuni e pili ana no keia lahuikanaka i mahaloia a puni ke ao nei no ka oluolu, ke akahai, ka heahea a me ka hookipa; a ina i manaoia pela iho la e loaa ai ka hoohuiaina, ke olelo ae nei no makou-AOLE LOA!

 

            Ua kohoia o Senatoa Hanale Walakahauki i kahu-waiwai no ka Halemai Moiwahine, ma kahi o kona kaikuaaina i make, Keoni Walakahauki.

            Ma ka halawai ana o ka Hui Lako Hao Hawaii i ka Poakolu, Augate 26, ua waiho aku o E R. Hendry (Henedere) i kona noho luna nui ana.  O ka mea i hoonoho pani ia aku ma kona wahi, o ka mea malama buke, oia o L M. Vetelesena o Wailuku mamua.

            E ku mai ana i ka mahina o Dekemaba o keia makahiki no, mai Enelani mai, ke kolu o na mokumahu o ka laina mokumahu Kanedians-Auseteralia.  O ia papa hookahi no me Warimu a me Miowera, a koe wale no he nui ae keia a he oi aku kona holo.

            Wahi o ka hoike o kekahi palapala i loaa mai nei ia makou mai Koloa, Kauai, o Augate 28 aku nei, e olelo ana: “Ua wehe ae nei ka wahine hana keaka hoolu kikala ma Koloa nei i keia la (Poalima).  Pela no hoi i ka la apopo.  Ui no kela, hulali lua kahi kua.”

            Mai Iokohama, Iapana, ka mokumahu Iapana Miike Maru i ku mai ai i kakahiaka nui Poakolu, la 19 nei, me 260 poe eemoku Kepani.  He mau ohua e ae no kekahi a me 360 tona ukana.  I ko lakou niuauia ana aku ina u a loaa ia lakou he $50 pakahi, e like me ka manao o ke kanawai, ua unuhi nui ae lakou i ka huina ma ke gula.  Ahiahi Poalima iho oia i holo loa aku ai no Keoniolewa.

            O kela kaikamahine hapa-Pake a makou i hoike aku ai ma ka Helu 7 no kona hoopaa hewa ia, eia ka hoi he Pake piha no oia o ka hanau ana i Kalepo ni.  Ua noi ae oia ma o kekahi palapala kuu kino la, ma o Makuna a me Edina kona mau loio, a mamua ae hoi o ka hookoia ana aku, ua hookuuia ae oia e ka Ilamuku a aia me Misasa Makuna e noho nei.  Nolaila nohe olelo ana i koe nona, ua hemo, a ua pahua hoi ka Pake i kii mai nei iaia mai Kapalakiko mai.  Ua kamaainaia oia ma ka inoa Lucy.

 

Lilo i ka Wai a Make.

            Ma kela po la Sabati, Augate 9, oiai na kulu pakaua eloelo e loku ana, a ma Waiawa, Ewa, Oahu nei, ua lilo iho la i ka wai he kaikamahine.  Pake ma kela kahawai (ai-kanaka mau) o Waiawa.  Mahope o na hoomanawanui ana e huli, ua loaa aku la ma na aokai, e lana hele mai ana, a eia nae ka mea hoomanaonao i ka ike ana aku, ua hala ka hanu a ua manumanu i ka aiia e ka papai.

 

Na Epa o ka Po.

            Ma ka aluna ahiahi noenoe o ka pe Poakahi iho la, a ma ka huina o na alanui Nuuanu a me Beritania, ua ikeia aku kekahi kaapio o hookele ana e kekahi Pake e holo mai ana mai kai mai o alanui Nuuanu, a aia maluna o ia kaa, e uwa ano pupule ana he wahine me na lima e haualaoa aku ana ma ke kua o ke kahu kaa, a i ka heleia ana aku e nana pono, eia ka he wahine Kepani ka mea nona ka leo, a ma kona aoao, e noho ana he Kepani kane, e u walaau like ana no.  Ua hele no hoi a pepe i ka lomia e ka wai o ke sake.

 

Oihana Mikioi.

            Ua ikemaka makou i kekahi mau hana mikioii lawe malau ia e kekahi mau wahine Hawaii ma ka home o Misita Naholowaa, o ia hoi na kapa apana i okomokomoia me ke kii o ka hae Hawaii, ke kalaunu a me ke kii o kekahi kea hoohanohano, ka manu aeto e kiko ana i na lala pua, he mau nunu a pela wale aku.

            O ia ka hua o na hana mikiala i hoohanauia mai mailoko mai o na manaoio hana a minamina hoi i na manawa i la wale ia.  O na hua hoi i hanauia mai mai na home mai o na makuahine i eleua wale ma na hana hua ole o ka pouli, e laa na ‘paani pepa ano ole a po ka la, na anaina inu waiona, a pela wale aku, e ikeia aku no auanei ka pono ole ma na home, lepo, nahaha na pomo hale, puehu liilii na wahi opala, paumaele ka papahele me na waimaka a me ka upe, nakekeke ka noho ana o ke kane me ka wahine, ka makua me ke keiki a he poino maoli no.  Aole no hoi keia he mau mea hou e pono e aoia, aka, he hooolea maoli iho no.  Ua oi loa aku ka pono o ka mea nele a ilihune e noho haahaa ana mamua o ka mea momona e luaieleia ana e na ale keia ao.

 

            Ua paewa ka makou i hoike ai no ka inoa o kela haole i make mi iloko o ka Halepaahao o Kawa.  Aole o Nicholas Oldman ka pololei, aka, o Nicholas Altman-Oia no ka haole i hou pahi ai i kekahi hoa lahui Olelo E ona mamua aku nei ma ke kihi o na alanui Moiwahine me Alakea.  He 70 ona mau makahiki a make aku la oia me ka ohana ole maanei.  O kana hana, he kamana moku.

 

 

S.K. PUA,

He Agena no na Waiwai Paa

He Mea huli i na Kuleana Aina i mea e maopopo ai;

He mea Ohi i na Aie i hiki ole ke Ohiia e na Poe no lakou na Aie, a

He Mea Hana i na Ano Palapala P Kanawai a pau.

KEENA HANA:- Ma ke keena o R.W. Wilikoki, Alanoi Konia.

                                                                                                Aug. 31-lmk

 

 

Robert Napunako Boyd

(ITALIA)

He Ana-aina a he kokua no hoi ma ka hooponopono ana i na waiwai paa, huli ana paha i na Buke o ke Aupuni, a pela aku.

                        Keena Hana: mauka iho o ka Hale Leta, maluna ae o ka haleaina Pake, Alanui Betela

                                                                                                apl 13-mp

 

 

Hui Papa a Kukulu-Hale Oahu.

OAHU LUMBER & BUILDING CO.)

Leleo, Alanui Moi, kokoke i ke Kahua o ka Hui Alahao & Aina Oahu.

 

 

Poe Kalepa Laau, Hana Aelike a me Kukulu Hale.

Poe Hookonio Mai a Hoolilo

aku i na

Puka, Olepelepe, Kui,

            Pepa, Pena, Aila,

                        Na Pono Kamana,

            A pela aku, a pela aku.

Telepone 53.                Pahu Leta 222.

                                                            apl 20-tf

 

 

E Kau i Helu no Kou Hale

            Ke hooia aku nei makou e kau i Helu Pololei a Paa Mau no kou HALE a HALEKUAI paha ma kau mea e uku ai.

            Ke hooia aku nei makou aole loa oe e hoololi hou ae i kou Helu.

            Ke hooia aku nei makou e helu pololei ia keia Kulanakauhale mai LOKO A WAHO a e hiki aku ana ko makou mea Helu i ou la ma nei mua koke iho.

            Aia oukou a kakoo like mai, pono ka makou hana.  E loaa no ia oe he

 

Helu Plata, Keleawe, Aniani, Hao

a ano e ae paha au e makemake ai.

 

Q.H. BERRY,

aug. 17-4mw                                                                           Luna Nui,

 

 

C.E. Williams me Keiki

Ed. A. Williams,         Luna Nui.

Helu 611, Alanui Moi, ma Ewa iho o ka Pa o Aigupita.

He mau mea kuai lako hale o na ano a pau loa.

 

            He mau mea Hana Pahu Kupapau a Hooonopono Hoolewa.

            E hoolakoia no na Kaa Kapapau, na Kaapio a me na Kaa ohana.

            Ina no e ninau ia laua, e loaa no na Pohaku Kia Hoomanao no na He Kupapau.

            O k@@@ loa kekahi hana hiki loa ia loaa aia ia @@@ ka lawelawe ponoi ana a Ed A. Williams, F.D., he mea i puka pono ma ka Kalaka Kula o ka Ialoa Maikai ana iloko e Mei, 1894.

NA TELEPONA

Keena, Helu 179-Kauhale a me Kahea Po.

Helu @@@

nov 2-mp