Ka Makaainana, Volume VI, Number 10, 7 September 1896 — "HAEHAE KA MANU!" [ARTICLE]

"HAEHAE KA MANU!"

Pela io no, "haehaeka manu," weluwelu ka nuka, kiheahea ka waiula.

Aia inalalo-o ke poo ■ o "N.i ■Mokupuni" kekahi; ■ palap.aU © boik& aaa no ko Fere?ideaa Kole hookipaia nim ma Maai, a e o!e na Pake a rae na luna o na mahiko,. ioa« k"a ikeip. He ole. loa no ka h;i wahi lu.na. Aupuni o laila. Eia aaē, nui ka painuu o na wahaolelo like 010 o kfia au hemelele no ka hiwahiwa o kona hookipaia ana ma ka moku o Kaaialalawalu. Ua loheia msi nae hoi, o ka ahaaina ka « ' Moi" Baianwina o Mani Hikina i haawi ai no kona hauohano ma Makawao, ua .hnAmakaukauia ua mea ai no kn lawa o 1,50® waha, eia nae, he 700 a 800 no paha i hiki aku. I hele no kanakh Hawaii no ka puni lealea a e ai hoi a ka Lu&akahi, aole loa hoi no ka hoihoi maoli.

Wahi hoi a ka olelo mai a kekahi mea, ina kao kepioAliiai ke Anpuni Re>pubalika ka 1 hele aku a haewiia- ia ahaaina hoo i kipa noaa, ina ia ua ohohiu a i piha kui, hooke aku a hooke j mai, aohe wahi a aohe a6 hoi e iawa pono i aa m«a-ai. E pai nui wale uo lakou nei ma ae, aoae e >i puniia aku hoi, ua iuo uiua oo ka maunu i 010 liouuo.

O ka oleloia nae h>,i, uia ka ko Kole hooikaika loa e loaa na apana aiua hookuoi oouo iua Hawaii O iii nae nnh:i h >i, &ia la iheaiam a u s p a u a im a ? Ke pau mi nō k* K- ie tnau d»ijii iia aiaa loa Kaieponi uae, ke u eio lau t i ka* ka makua haua Oka makou hoomnaao, o ka Mc*x Liiiuokala u ka mea uana i houk iai'i uiii ua Aina a u** .uhemu keia au, Mauiua o ko Pi Ki Keo ;i h »'o

«n:\ t*ku U ;irsiaud huli d *!a m> ke Aupuai Rsj tmbalika kt» 1 kelopn a&ue ole** iy Kft4iski Uooponopouu ne: 1 ka V;<VAotelo Kc Aulluu a uh o Pi Ki Keoni, nn ulu ae be uno o uia*aetu vua a me kek-alii wnhiue oiwi iwui kekahi lihi am i tua kahi o koua h i!e t >ule o ke kukulu ana ib.> uei. Q k&

hopenn mai o ke ? a hana, ain kela wabi>»ei ka Halemai Pupule, e Walaan msu ana no kooa aina a no ua Pi Ki Keoni nei, pela ka L heia mai. Awaaw* no ka hoi! Ina peia io koua awahua, alaila, e akahele ua m&kaoiaka la o loaa ia haawina like a hoi ana i Kaiaepohaku e noho ai, no ka mea, ke 'hihkau a k« oloh«wa mai nei aa olelo. Aohe a makon olelo no ko Knhina Willsi hoihoi hon ae i ke Aupuni Me i, ,he k®a u«e hf»i a ka pikauana a l me ka haanou. Ua hiki, »iokeia, i makepono ai ka īala mau dsla e lilo nei, au hoi eai ono nei» nooaoo ole ae no kon palapu kahiko.

A laa ka Auseteralia mai nei hoii loaa uiai ai ka lono.i kekahi inau hoa'loha o makoa uo ko ua o Pi Ki Keoni hoea &na aku i Nu loka ana hni kukakuka pu me ko laila poe dala, aoka ho pena mai o ia, ua pahua a ua halawai oia me Ve p«ka!aki. No-

lai la, o Ladana aku ana paha hoi koe iaia a e maia\ mal ana nn hoi paha. Aole e hala ana ka makom olelo a e puhili ana hoi kahi huaeU nna o.• bope uei.

Lalau ke Kuokoa o ka hoike ana ae— i{ He mea kupāuaha ka loli koke aua. ge uei o ka maleenaake J3©ihei alii aka poe Roialiti .maī'.a Liīluokalaui a ia Kaiulani, Heaha la ke kumu oia. haalel'3 īa ana fiku la o ke alii noua ka uoho ana alii i hoohemahema ia koua kiaiia aua a me ke alakaiia aua?'' Aole uo ua makou ī hoike ae, aka, nau aē no uiai ia.Kuno Kakela mai. No makou iho « uo ka lahui hoi, ke man nei uo ka hiliaai ana mahope o aoU ioa hni iu Kaiulaui. Aia a Kala ka miia, alaila, kau &ku i ka hppe, a pela aku. Nau a na oukou mai no o Kaiulani.

Hooie uae hoi ka R a v. S. E» Bihopa uia kuua aapepa oili malama—K i H)n'loha,— he palaualelo u<t olelo atva ao ko Kaiulaui hoihoiia ae uia ka uohoalii. Eu »ap» ua ua poohiua lh uo ki i kakavi aku uei ika uupepa Buletiua o KapaUkiko, e hoike aku aua ue koi ka Wiliai e uei iiwua o keia Aupuui, e hoo;uHopopo uo "ko ka lahui make-nake oia ke koho baloia, iaa pah i he A.upu«\i Moi ka hoo.naluu, * \ oK> it> © hoohuii*. Oia uo ke me& kakau \ uiaauei ao ua ? t \, Apiki uo ka haua la!

Ae, poiolei io uo *\Ks Iwi Hou/■ kaoiaka huhu hlkiwawe uia« kou, o k A oi io* aku i m ole e L\e k ui* * i**<9 i&koii & m*? i i itia i i*. iut * h*u*i& k* iuua me

ka pono o iao k* pololei, ku'o maalahi ka ne?'sma o ka hana imua, akaka hoi pih« kaki e ku hi, aole hoi palia o ke .auiio mau ka mea e huhu ole ia ai.

• "Makaaibattann'\ k». makōa. Ae, ua hiki. K* i 'o» hoi oKa MAKAAINANA itP IOOa i awaiaulu aku \ na poe. & pau, a pau pu no nae na oehna oka "moknmahu" a Kamaki e hookele uei. Pehea la e hiki ai ke oleloia he Aupuni keia no ua makaainana ina he ,< banana ,, ka lakou. inea i maa i ka hohole. Ina pela, ea, he po.e no, a o ka uaea no ka ia i u pāUHkaaka , . ai a "hohole sarnoka." üßaigole, wasa mala iu?' > ''Nao," a pela aku.