Ka Makaainana, Volume VI, Number 17, 26 October 1896 — Page 1
This text was transcribed by: | Catherine Ostrem |
This work is dedicated to: | William Lemke |
Ka Makaainana.
BUKE VI...Ano Hou Honolulu, Oahu, Okatoba 26, 1896
HUIKALA PIHA IA
Ke Aliiaimoku e ka Ahakuka Malu o ke Aupuni. No kekahi mau la i hala o keia pule iho la i lonolonoia ae ai e lonoonoia ana ka mea pili i ka huikala loa ana a@ i ka Aliiaimoku. Ua pua iki wale ae mo i kinohi a hiki i ka maopopo loa io ana, a i ka Poalima nei akoakoa ae ai ka Hakuka (Malu) o ke Aupumi, ma ke kauoha a ka Peresidena. Maloko o ke keena kalaumu keena kukakuka e ka Hale o na Lunamakaimama i mei au) o Halealii Iolai i akoakoa nui ae ai ma lala i ka hora 3 p.m., o Peresidena Kole no ma ka noho. eia iho na poe i hiki ae: Ma Kuhina Kupa me Damona, Loio Kuhina Kawika, na Hoakuka Balaumu, Ianua, Nota, Noaone, Pilipi, Winikona, Bolete, Kane, Lopikama a me Keoki Kamika, kakauolelo. Mahope iho o ko Balaunu a me Naone hoohikiia ana, heluheluia ka moolelo o ka halawai o Iulai 3 i hala a aponoia, hoomakaia ka hana. I ka pau ana o kekahi mau hana e ae i boakakaia ma kekahi wahi okoa ao o keia helu, ua ku ae ko Kuhinao ko na Aina E a hoike ae i ke kumu nui i akoakoa ai o ka Ahakuka, oia hoi, e hoike aku ua lokahi k. Mana Hoako e waiho aku i ke noi no ka huawiia ao o ka huiala piha a pau loa i ka Moi mua o ka Paeaina nei a e hoihoi hou ia aku hoi oia i kona mau pono makaainana, (oia hoi, i kona mau pono kivila paha hoi a pau malalo o na kanawai e like la me ko kekahi poe e ae o kona poe makaainana ili-ulaula a me ili-keokeo mua, a me ka hapanui no hoi o kona poe makaainana e ike aku nei no iaia ma ke ano oia no ko lakou haku a me ko lakou Alii.) Ua kokua aku ke Kuhina Waiwai i ka hoike a kona hoa a ma ke noi a Hoakuka Kikila Balaunu, i kookuaia e Hoakuka Ianua, ua kokua a apono lokahi ka Ahakuka i ka manao o ka Mana Hooko. Pau no nei hoopanee ka halawai E hoomanaoia ua hopuia ke Alii iloko o Ianuari, a hookolokoloia, ahewaia a hoopaiia iloko o Feberuari, 1895. He $5,000 kekahi hoopoi ona mawaho o ka hoopaahae, a ma nei huikala ana, ua pau na mea a pau loa, a pau pu ma kela hoopai dala. A 1 Sepatemaba 9, 1895, ua hookuuia oia mai ka noho poi na maa Iolani Hale a hoi oia ma Wasinetona Hale, a i Feberueri hoi o nei makahiki, ua neia oia e hele ma o a maanei, alohe nae hoi e haalele iho ia Oahu nei me ko ke Aupuni ao ole. I nei wa, ua pau loa ia mau mea a pau, ua lanakila loa oia, mamui no hoi nei o ko ke Aupuni hoomaopopo aua ua hooko pono loa oia i na mea a pau i kauohaia ai oia. Eia iho na hoa o ka Ahakuka i hiki ole ae: W.C. Waila, Pi Ki Keoni, aia i ka huakai imidala, J. A. Kenede, Alika Lopikana a me J. P. Menedonca.
Ulia Lio-Kaa Puiwa. I ka pau ana o ke auaina mare o ka auwina la Poalua iho la ma @a luakini o Sana Anaru, a oiai hoi ke anaina nui e haalele ana i ka luakini no ka puka loa aku iwaho o alanui Beritaniam, ua puiwa ae la ka lio o ke kaa o Kuhina Wilisi. Ua piha o loko o ka pa me ma kaalehulehu. Mamuli o ka paa hemahema o ka hookele kaa Kepani i ke kaua kaohi paiwa ai kela lio, o Misesa Wilisi ka luna ia wa. E pii aku ana ke Kuhina a ua hina oa ilalo, a aʻe kekahi huila i kekahi wawae ona. Elua hooho ana a Misses Wilisi a hookui kekahi huila o ke kaa i ka aoao Waikiki o ka puka pa a okaoka, mawaho iho oia wahi i haule ai oia. Ua holo aku na poe kokua, e laa ka Lauakanawai Kiekie, ke Komisina Beritania a me kahi poe lehulehu e ae, e haawi i na okua ana i ke Kuhina a he poe okoa aku no hoi i ka wahine Me ka eleu ua ku ae ka wahine a holo mai la i ke kane oiai, wahi ana, he kanaka maʻi oia. Ua lulumi ae ka lehulehu, a ua hoea mai o Kauka wahie a ua kuikui lima aku me ke Kuhina no kmoa keena. Ua hoomau aku no ka lio i ka holo me ka kaa a hoea i Manamana okaoka liilii, a iwaho loa aku i paa ai ka lio. I kinohi, no i haule ai ke kahukaa. Aole mau poino kukonukonu loa i hoomaopopoia ma ia hope koke iho, aka i kahi la mai, ua oi na eha i loaa i ka wahine mamua ae o ke kane a no ka hoohikilee a hoopuiwa manao paha hoi kahi. Ke pii nei no ko laua oluolu. I keia la oo ku mai ai ka mokumahu Miowera mai ka Hema a holo loa aku no ka Akau, a maluna ona e holo aku ai o Kuhina Kupa.
Noho e Noonoo no Kekahi Mau Noi Huikala. O ka hana mua mahope iho o ka akokoa ana o ka Ahakuka Malu i ka auwina la Poalima nei, mahope iho hoi o na hana maa mau, a e like me ia i koakakaia ma kekahi manao okoa ae ma nei helu e pili ana i ko ke Aliiaimoku huikalaia ua hoakaka ae ka Peresidena no kekahi mau kumuhana na ia Ahakuka e noonoo ai. Ua hapaiia ae ka ninau e pili ana i na Pukiki hoohaunaele o Alanui Ewa, Puowaina, iloko o Aperila i hala, mamuli hoi o na palapala hoopii i waihoia aku ma ko lakou aoao. Ma ko ke Aupuni aoao, ua hoakaaka ae ka Loio Kuhina i ka hihia e kue ana i keia poe Pukikio ka hoopii nui ia ana Mahope iho e kekahi mau paio ana, ua noi o Hoakuka Kikila Balunu e hooleia ke noi o ka palapala hoopii, a na Hoakuka Ianua i kokua, a m ke koho ana, ua hooleia e 6 kue ia 4. Ma ka aoao kue na Hoakuka Balaunu, Ianua, Nota, Lopikana, Naone a me Keoki Kamika, a ma ka aeao kokua na Hoakuka Winikona, Bolote, Pilipi a me Kane. O ka lua o na hana i hapaiia ae, o ia kekahi palapala hoopii i kakauinoaia a kekahi poe lehulehu loa e noi ana no ke kalaia o Nimana, ka haole Olelo E i kiai ia Keaka Farai me kekahi puraifela he ekolu paha malama i hala ae. Ia laua i hoi like ai i kekahi po me ko laua ona i hanaia ai kela hana haihai kanawai koikoi loa He mau lala laua a elua no ke Komoani Ao o na pualikoa. O kekahi o na kumuikaika loa i hapaiia ae no ke kokua ana iaia ua ikeia oia he kaaka hoopono ma ka hana a he wahine hoi kana me ehiku keiki liilii i hilinai i ko lakou ola mai kahi mea e loaa ana iaia mamuli o ka hooikaika aku. O kekahi no hoi, ua hele ka mea i kiia e noi e hookuuia mai oia, no ka mea, aole no paha oia i manao e hana pela, koe ko laua ona ana. Mahope iho o na kike olelo ana ua noiia e haawiia i na Komiaina o na Halepaahao, a hoololiia e heawiia i kekahi komite ma k@ noi a ka Loio Kuhina, i kokuaia e Hoakuka Winikona, no ka hoike mai i kekahi halawai hou aku. Ma ke koho ana, ua hooholoia ka hoololi, a hookohiia ua Heakuku Balaunu,, Kane a me Pilipi ma ia konite. Penei iho ke koho ana i hooholia ai o hoololi: Ae - Ianua, Nota, Naone, winikona, Bolote, Kane a me Keoki Kamika. Hoole _ Balaunu, Pilipi a me Lopkana.
Apoia Iloko ka Poai Mare. E like no me ka makou hoike ma ka helu i hala, pala io no ka Haku Bihopa o Honolulu i hooko aku ai i ke anaina l@a o ka mare mawaena o w.F. Stanley, hoa hui o L A. Kakina ma ka oihana loio, a me Misi Juanita LF. O. Danford, kekahi kaikamahine a W. Danafoda, esq, i make o Dubelina, Irelani, maloko o ka luakini o Sana Anaru i ka hora 1 P.M o ka Poalua iho la. Lehulehu na poe koikoi i hiki ae malaila. Na Sa Robata Herona, ka makukane kolea i haawi aku ka lima o ka wahine. Ua kokuaia ka Bihopa e ka Rev. A. Makinikoki. Na na kaikamahine o ke kula Virigini of Sana Anara i mele na himeni. Pau malalila, ua hoi aku na paa mare a me na ukali no kahi noho o na makua iwaho o Pawaa, ma wahi noho o Lunakanawai Pekekona i make. He aha ike a he papaaina ko laila, ahiahi iho ua kau aku laua ma ka Mikahala no Kauai, a ilaila e hoohala aku ai i na la mua o ko laua noho mare ana.
Lono no Kamaʻlii Kaiulani He palapala na kekahi lala mai o ka Puali Puhiohe Lahui, i kakauia mai Kapalakiko mai, ka i hoikeia mai ia makou, a e olelo ana maloko o ua palapala la ne ka lonoia e hoea ae ana o Kamaʻlii wahine Kaiulani no laila (Kapalakiko) i ka la 20 iho la no ka huli hoi loa mai no Hawaii nei ma ka Auseteralia, mamuli ka @ ke kauoha a ke Aupuni Pi Gi Pau ka heluhelu ana i @a palapala la, ua ninau aku makou i ka makamaka nana mai ua palapala la i ae mai ia makou o nama, he mea oia na makou i hilinai, ina paha he oiaio kela lono, a ua hoole mai oia. Nolaila, ke ku mai ka Austeralia i nei kakahiaka, aole loa ana o ke Alii opio kahi o luna iwaena o na ohua. Ua loheia mai nona he mau pule i hala ae, aia oia ma kekahi wahi o Sekotia i kapaia o Austruther, a aia ma kahi o Bailie Darsie a me kana wahine Polapola, ke aliiwahine Titaua Marama o tahiti, e luakaha la, oia no a me knoa lua@i. O ka lono hope loa mai nei hoi o keia mau la iho la, aia no laua ma Sekotia, ma kekahi wahi ooa mai kela i hoikeia ma@ ae.