Ka Makaainana, Volume VI, Number 17, 26 October 1896 — Page 3

Page PDF (900.27 KB)

This text was transcribed by:  Brandie Pilapil
This work is dedicated to:  Andy Pilapil

Ka Makaainana.

 

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, OKATOBA 26, 1896             3

 

PIHA PONO KA IUBILE

-----

O ko ke Alii Wilimana Pae Mua Ana a Hookuene Ianei.

 

            Ma kekahi helu mamua aku nei i hoomahui aku ai makou no ka piha ana o ka hapauea, Alii H. A. Wilimana. Aohe haole oi ae o ka ike a kamaainaia iwae na o na kauaka Hawaii e like me ia. I ka makahiki 1846, Septemaba 9, i pae mai ai oia i o kakou nei a uoho loa ianei ma ka hoolilo ana ia Hawaii nei i home pona.

            Ua hanauia oia ma Hanova, Geremania, iloko o 1822, a nolaila, ua 74 a keu kona mau makahiki i nei wa. (He paualaau ia no Beritania Nui ia wa, a i ka Moi Victoria i kau ae ai ma ka nohoalii, na pili hou no Geremania, no ka mea, ma kona kumukanawai, aohe wahine e noho i alii nona.) No kekahi ohana kaua mai oia, o kona luaui kahi i ke kaua i ke au o Napoliona (1812-15) ma Rusia a ma Farani. Ua hoonaauao maikai ia oia, a ua aoia hoi e hookolo aku ma ka meheu o kona luaui, aka, no ka nui o na keakea ma ke ala e pii ae ai o kahi iloko o na pualikaua Geremania, ua hoihoi ole oia a haalele aku no ka holomoku: Mahope o ka holoholo ana maluna o na moku lehulehu, ua kau oia maluna o kekahi moku o-kohola no ka Pakipika Hema. Ua kipa mai ia moku i Honolulu nei iloko o 1843 a me 1844 a ua hoohihi ke kanaka opio o ia mau la i na kaiaulu o kakou nei. A ma ka wa i hoikeia mamua ae i pae mai ai oia a noho loa i o kakou nei.

            Mahope koke iho o kona pae ana mai, ua lilo oia i kumuao no na keiki opio a Tomasi Balaunu, ka luaui o Palani, Kope a me kikila Balaunu. Iloko o 1850 i mare ai oia i kana wahine Hawaii, Mele Kaumana, e ola pu nei no me ia i nei wa, ka makuahine hoi o kana mau keiki a pau, oia hoi, he ehiku kaikamahine a he ekolu keikikane e ola nei.

            Iloko o 1848, i ka olili ana ae o ke aka imi gula ma Kaleponi,k ua holo aku oia no laila e imi ai i kuonoouo nona a loaa ole, a huli hoi mai no oia i kahi makakahi ae. A mai ia makahiki mai (1849), aole oia i haalele hoi iho ia kakou o nei, koe wale no ka holo manawa ana no ka hana a no ka hoomaha.

            Lehulehu na oihana ana i lawelawe ai malalo o ke Aupuni o Hawaii nei. Ua noho Makai Nui oia no Kauai, lilo i Kuhina Kalaiaina iloko o ka Aha Kuhina o Kamehameha V. i 1874, a ia makahiki no hookohuia i lala no ka Ahakuka Malu a no ka Papa Ola. Mamua aku hoi o kona noho Kuhina ana, he Kokua Lunakanawai oia no kekahi mau makahiki no ka Aha Kiekie. He Alii Ahaolelo oia no kekahi mau kau lehulehu mamua aku o 1887, ka wa hoi i kailiia ae ai o ka mana hoonoho Alii Ahaolelo mai ka Moi Kalakaua mai, a mamuli no hoi o ko ka lehulehu ohohia a hilinai iaia, ua kohoia oia i Alii. Lehulehu na Aha Kuhina ona i komo ai ma ke kulana Kuhina Waiwai.

            Mahope iho nei o ke kahulihia ana o ke Aupuni Moi, ua nui kana mau hooikaika ana e hoopauia ae ka hewa nui i hanaia mai ia Hawaii nei, a no ia mea oia i holo ai mamua no Ameriak Huipuia, Enelani a me Geremania no ka hoaiai pono ana aku i ko Hawaii nei kulana oiaio imua o ka lehulehu o ia mau aina nui. [He mea pono nae hoi ia makou e olelo ae ma nei wahi, nana ke ae i ke Aliiaimoku e haawi pio me ka hakaka ole ma kela Poalua poina ole o Ianuari 17, 1893, a e waiho aku me ka hilinai no ko Amerika Huipuia hana mai i ka mea pololei.]

            He mea mua oia o ka lawelawe ana i ke kanu kope ma Lihue, Kauai, a mahope iho no hoi noho luna nui no ka mahiko o Lihue. Ua kua oia i ke Kuikahi Panailike mamuli o kona manao he mea kue ia i ke kulana hanohano o ka lahui Hawaii. Aka, iloko o 1878 oia i hoomaka hoi ai i ka oihana mahiko a hoalaia ka mahiko o Waianae ana e noho peresidena nei, a nona no hoi ka napanui loa o na mahele kuleana. He mahi kope kekahi ana o lalo no o Waianae, a e lilo aku ana paha i mea nui no neia mua aku, malalo o ka lawelawe ana a kana keiki Kale.

            Ua maikai no oia ma kona noho a launa ohana ana, a na kawowo a ewe na pulapula e haaheo ai kekahi luaui hapauea i na la kanikoo.

-----

 

Pao i ka Hai Huewai Laa.

            Aumoe Poakolu, Septemana 30, ua loaa pono aku o Aka Keoni, kekahi keiki a Keoki Mauo, e moe pu ana ma kahi moe me ka wahine opio a ke Paniolo kuene elua o ka Malulani, a i ka ona waiwai no i loaa aku ai. Ua manao paha laua ua hala ke kane i ka moku, eia no ka oia mahope nei kahi i hakilo ai e loaa pono kana wahine, no ka mea ka, ua uluhua a manaka oia i ka lohe pinepine no na hana haiahai maluhia a kana wahine, ka makuahine hoi o kana mau keiki liilii.

            I wawahi okoa ia aku no ka puka o ka hale mauka o Maunakiekie a loaa aku no laua e u moe ana. Ua pakele nae hoi o Aka aole oia i kiia me ka pupanapana ma ka lima o ke kane, aka, ua nokeia iho oia i ka uhau a me ka palukuia a eha a uli kekahi maka. He mau noa no ko ke kane i hele aku ai. Iaia e puluku ana i ka mea komohewa ma kona wahi, ua puka aku ka wahine a holo, a pakele ai oia mai eha pu. Ua hoopiia ke Paniolo no ka hoeha, a ua ae i kona hewa imua o ka Aha Apana i kahi kakahiaka ae a hoopaiia e uku i $2 a me $3 koina.

            Ma kona aoao aku hoi, ua hoopii oia ia Aka no ke komohewa i kela po ma kela wahi, a iaia a me ka wahine no ka moekolohe. Ua hemo ae no laua malalo o ka bonaia. Imua o ka Aha Apana i ka Poakolu, Okatoba 14 nei, ua hoopaiia palua no ka hewa moekolohe, he $30 o ke kaua a he $15 o ka wahine me na koina pakahi maluna o laua. Ua hoopau wale ia ko Aka hihia mua o ka hoopiiia ana, a ua komo hoi ka hoopii oki a ke kane i ka wahine no nei kau kiure ae. O ke kane keia o na la heu ole, a hana uko ole iho la nae iloko no o ka malama pono ia.

-----

 

Hala a nalo ia Opuu.

            Mahope iho o ka hoomailo ana a ka ma'i, ua kii mai la ka make a lawe aku la i ke aho o Ema, kaikamahine a A.B. Kaaukuu a me Malie, kana wahine ma ko laua wahi noho makai o Iwilei, i ka hora 9 a.m. paha o ka Poaono, la 17 nei. Ua piha iaia na makahiki elua me ka hapa ma nei ola ana. Minamina wale.

            He inoa oia no Misasa Ema Kalamakini Gilimana, wahine a Akane N. Gilimana. Hora 2 p.m. ae paha o ka La Pule i hoolewaia aku ai kona kino a ka luakini o ka hoomana Moremea i hooponopono hoi ia, ma Ariona Hale, ma ke kua ae o ka Hale Mele Hou, e pili pu la me Halaaniani, a mai laila aku a nalo ma ka ilina o Makiki.

            Oiai no ka e kau ana ke kino koou punauauu o ka mea i make iluna ia po, wahi mai o ko makou lohe, a e noho kiai ana hoi na poe makena, e lealea ana ka kekahi poe me ua hana inu pia, kani na gita a mele na leo hula o ke ano ekaeka haalele loa. Pehea hoi nei auo hana lapuwale i kupono paha hoi no ke au pouliuli? O na makua ka, ua haule aku nei no, pauhia iloko o ua puili ana a Niolopua. Oi noke ka na poe hula la a pau ka mea inu, noi okoa maloko o na mele i ka pau o ka wai a me ka malohaha loa ka. Ua apiki no hoi la. Ke ao aku nei makou i na poe e ae mai no a hana pela. Ina he manao mele, i mea hoohala i na hora o ke aumoe, e pono e mele i na mele maemae a me na mele ku i ka eehia a me ke anaoano, a aole hoi o ka inu pia pu kekahi.

           

------

 

MORIKAWA,

Ka Oi ma Kana Hana.

Ua nee ae nei kona hale hana mai Alunui Betela a i ka Halelio o Akana, Alanui Konia, mauka o Alanui Hotele.

 

Amara a ana Haoa Kaa me ke Kapili Kapuai Hao Lio

 

Oluolu loa ka uku o ka hana, i hiki ole i na poe e ae ke lihi launa aku.

jun 8-3ml.

 

-----

 

Kuai Emi a Emi Loa

------

EIA KE KUAI HOOPAU NEI O

H.W. Schmidt & Son

(H.W. SMIDA & KEIKI)

i ka heluua nui o ka lakou mau

 

Lole Huluhulu me Kalakoa,

Na Pono Hoopaihi Hale,

a me na Lole i paa mua.

 

Na Palule Huluhulu me Kalakoa,

a me na Kamaa o na ano a pau.

 

            Ke hooiaia aku nei he haahaa loa na kumukuai, a o ka oi loa aku hoi o ka emi ma o kakou nei.

            E nana ae i ko lakou mau puka-anian hoikeike ma Waikiki iho o Ka Hale Oiwi Alanui Moi.           okt. 5-1ml.

 

-----

 

Hui Papa a Kukulu- Hale Oahu.

OAHU LUMBER & BUILDING CO.)

Leleo, Alanui Moi, kokoke i ke Kahua o ka Hui Alahao & aina Oahu.

 

----

Poe Kalepa Laau, Hana Aelike a me Kukulu Hale:

Poe hookomo Mai a Hoolilo aku i na

Puka, Olepelepe, Kui, Pepa Pena, Aila, Na Pono Kamana, A pelu aku, a pela anku.

Telepone 53.   Pahu Lete.

@ 20tf

 

-----

HELE HOOLUOLU

 

O. R. L. Co.

 

MA NA POAONO A ME NA LA PULE.

 

            E haalele mai no na Kaamahu i ua hora 9:15 A.M. a me 1:45 P.M., a hoea hou mai i Honolulu nei ma na na hora 3:11 a me 5:55 P.M

Na Palapala Uku Puni

 

                                    Papa 1.                        Papa 2.

Manana                       $75                  $50

Mahiko o Ewa             1 00                 75

Waianae                      1 50                 1 25

F. C. Smith,

 

Agena Ohua a Palapala Nei

feb @ o-tf

 

-----

 

AHI

(PAIKII.)

Helu. 89,                     Alanui Nuuanu.

            PAIKII - Owau no nei, o ke oukou hie kamaaina kahiko loa. E kipa mai, he emi loa na kii o na ano a pau ma ke'u hale paikii

-----

            NA LONO HALE - Oluolu a makepoao ka ke kuai ana o na Moe, Noho, Koki, Pahu-lole, Pahu-ume, Pahu-ku, Pahu-kupapau, Pela, Ulane, Moena, a pela aku. Emi loa.

-----

            E loaa no kaunakuai maikai kupoao no ke Keleawe a me ke Kepau.

@