Ka Makaainana, Volume VI, Number 17, 26 October 1896 — Page 7

Page PDF (917.51 KB)

This text was transcribed by:  Lovey Slater
This work is dedicated to:  Keaau Slater

Ka Makaainana.

 

                  HONOLULU, OAHU, POAKAHI, OKATOBA 26, 1896               7    

 

NA AINA MAMAO

 

Mau Lono Huikau mai kela a me keia Wahi Like Ole

Loli Ole Kulana ma Tureke

            Ke oia mau la no kulana ma Tureke, aohe i loli ae mai na lono mua i loaa mai.  I keia wa nae hoi, ua loheia mai no ka la 14 nei ua kauohaia a ua holo aku ka mokukaua Amerika Banekarofa (he moku uuku keia o ke ano lawe olelo) no na kai o Tureke, a e hoohoa aku ka e komo loa iloko o ke Dadanele a mo-ku ae mawaho o Kouakinopela.  Ua paheneheneia keia ae la e na laeula o ke kai, no ke hiki ia moku hookahi ke hana aku me ka loaa kokua ole mai na mana e ao.

            O na niaauinau ana nae hoi ma Wasinetona, iwaena o naluna o na Oihana o ko na aina E a me Kaua Moana, aohe loaa o ka maopopo loa no ka huakai a nei wahi mokukaua, koe wale no kona lawe aku i ua kauoha ma Gibaralata ia Adi@erala Selefirge, o hoomalu la i na aumokukaua Amerika ma Europa.  Iaia i ku aku ai ilaila, ua kauohaia mai oia e holo aku no Simana, kahi o ka mokuhae Kapalakiko, ka Mineapolis a me ka Mabala hede o ku la.  O kekahi kumu ka no keia hoopuuluulu, no ke kali ana i ke ku aku o na mokukaua Kinikininati a me Banekarofa me na kanaka hou ma kahi o na luina i aneane e pau ko lakou manawa, no ka mea, ina e hoomania aku ana lakou he uku kaulele ia a ke Aupuni e uku aku ai ia lakou.  E hookania aku ana na poe e pau ana maluna o ka Mabalahede, a o ke Kinikininati ana ma kona wahi, alaila, huli hoi loa ka Mabalahede.

            Ua oleloia e kokua aku ana ka na aumokukaua Farani i ko ka Banekarofa komo aku i ke Dadanele, ua hoole loa ia nae hoi ka oiaio o keia lono.  Aohe no he hilinai loa ia o keia lono iwaena o ka poai o na luna o na aupuni o ae, oiai, aohe no he mau kukai ana i lawelaweia no nei mea.  Ina ua makemakeia ko ka Banekarofa komo aku i ka Boseporuso, e hoao aku ana o Kuhina Terila e like me ka hiki iaia e koi aku i ke Aupuni o Tureke e loaa mai keia hopena me ka maluhia, a ina e kue paakiki loa ia mai ana, aole no oia e hoomano aku.

            Aohe no he kue o na mana Europa, e pili ana hoi ia Amerika Huipuia hookahi, i ke komo o kekahi moku lawe olelo i ka Boseporuso.  O kahi kahua wale no paha no ke kue, he hookahua ana aku ia i mea no na mana e ae e koi mai ai ia kuleana like.  Ina kae loaa io ana keia aeia ia Amerika Huipuia, ua manaoia na Rusia i hooikaika aku i ke Suletana e ae i ka hiki aku o kekahi mokukaua Amerika i Konakinopela.  Ke hookuia no nei haua, aohe no ia he mea e pau ai o ka ninau o ka Hikina.  Ua hooleia ae ko na mana ae e kokua aku ia Amerika Huipuia ma nei hana, oiai, aohe no hoi he mau palapala i loaa aku no ia mea.  Ma Ladana, Enelani, aohe mea i maopoo ma ke Keena o ko na Aina E no nei manao o Amerika Huipuie, a ua hoole loa ia no hoi ma Wasinetona aohe o Amerika Huipuia manao e hoohoa aku, ina @ e loaa a Iona ole ke kokuaia e na mana e ae.

            Ua hoohuoi ole ia nae hoi e holo ana ka Banekarofa no Kooakinopela e like Ia me ka hiki i kona mau enegini ke hooholo aku iaia, a i oio ia, ke koi koke ae paha hoi o Kuhina Terila ia Adimarala Selefirige nona ma ke ano moku kiai a lawe olelo paha e like la no hoi me ia i na mana e ae.  Eia nae, ua paa ko Amerika Huipu ia manao e loaa mai he pane mai ia Tureke e pili ana no ka hoopoinoia ana o na kahua hana misioneri Amerika na Haputa a me Marasa mamua ae o ko ka Peresidenha hoouna palapala hou ana aku i ka Ahaolelo

Na Lonolono e ae no Tureke

            Eia nae, ua hoike ae kekahi nupepa alakai o Viena, o Sepatemaba 18, o ka hele nana ia ana aku o na papu ma kaekae o ke Dadanele e kekahi Generala Rukini, o ia no ka ke Suletana pane i ko Enelani ake loa e kaiehu ae iaia mai ka nohoalii ae a o ka Rusia pu no hoi kahi, oiai, ua lawe aku la oia ia Tureke malalo o ka malumalu o kona mau eheu, no ko Enelanai mahaoi a wini loa.

            Ua hoikeia ae ua papa loa ke Aupuni o Tureke i ka hoolahaia ae o na nupepa me ka haiolelo a Pohakuhauoli i hoopuka ai ma Livapulu i ka Poaha, Sepatemaba 16.  Ma ia haiolelo, ua koi oolea aku oia i ko Enelani hana koke aku, ina oia hookahi wale no, i mea e pau ai o na hana hiona ku i ka weliweli a luku wale i na poe Amenia.

            No kekahi nupepa alakai o Berlina, Geremania, o ka la 12 nei, i hoike ae ua hoopuka kuahaua ke Suletana e ae ana e haawi i kekahi mau hooponopono a hoomaemae pili aupuni ana ia Tureke holookoa.

 

Make ka Akibihopa o Kanatebure

            Oiai ka Akibihopa o Kanatebure, Edwad White Benson, D. D e lawelawe haipule ana ma ka luakini ma Hawadene, Enelani, kahi noho a me kahi ona i hookipaia aku ai e ka mea Hanohano W. E. Pohakuhauoli, ua mae einoole iho la oia i ka L@ Pule, Okatoba 11 nei.  Ilaila no ke kino make kahi i waiha ai i kahi la ae, maloko o ka hale kahu, me ke kiaiia e na kahunapule.  Ua hooholoia ina e ae ana ke Kuhina Kalaiaina, maloko o ka Luakini o Kanatebure e kanuia ai oia.  Kaumaha loa ia o Pohakuhauoli mamuli o ka haule ana aku o kona hoa’loha kahiko.  Ua telegarapa ae ka Moi he palapala hoalohaloha pumehana i ka wahine kane make.  Wahi ana, ua nui kona Kaumaha, no ka mea, “ua puna hele loa oia i ka Akibihopa aloha, oluolu a maikai loa.”  Iloko o Iulai i piha ai ke 67 o kona mau makahiki, oiai, ma ka la 14 o ia malama, 1829, i hanauia ai oia ma Biriminehama.  He kanaka loea a naauao loa oia.

            E kukuli ana no oia ma kona wahi iloko o ka luakini, oiai hoi ke kahunapule, ka Rev. Setepano Pohakuhauoli, e heluhelu ana i ka pule kalahala, ua ikeia aku ka huki ana iho o kekahi lima ona, o ka wa ia o kahi poe i lulumi aku ai e kokua, aka, ua lele loa ae la kona aho me ka poha leo ole ae.  He kuhewa ke ano o ka ma’i ona i makie ai.  I ke ahi Poaono aku kona hiki ana ae ilaila e ike a e haipule pu ai me kona hoa’loha hapauea kahiko.

           

Hopena o ke Ooloku o Matabelelani

            He aha-kukakuka hope loa ka i malamaia mai nei e Kikila Roke, Ela Gere.  Iunahooponopono no ka Hui Aferika Hema Beritania, a me na luna oihana kiekie @ ae me na alii Matabele.  Ua hoike aku o Kikila Roke ia lakou mahope iho o ko lakou haawi pio ana ae i ko lakou mau lakou i ku ka hewa pepehikanaka no ka luku ana i na poe ili kookeo, e hoi aku lakou a noho ma kekahi wahi o ka aina i hookaokoaia no lakou.  Aia ke koikoi maluna o na alii nui a e loaa aku ana hoi ia lakou he uku malama mau mai ka hui aku.  Ua ae na alii a pau i keia mea a ua manaoioia ua loaa ka hopena io o ka haunaele Matabele holookoa.

 

Hakaka ma Belukisitana

            Ua lele kaua aku kekahi mahele o ka mamo Nari o ka lahui Afeganitaua i ke Kahua Sanari o ke Alahao o Kueta, ma Belukisitana, a pau loa na poe hana i ka pepehiia, koe nae ka luna nui o ia wahi, he lima kona i lilo aku.  Ke ku makaukau la he mahele o na koa no ka noho paa aku ma Sanari.  Ua manao wale ia ua ulu mai keia ooloku mamui o kekahi hoopaapaa palena aina.

Loaa he Lanakila ia Sepania

            Ua loaa ae a iono ma Ladana Enelani, la 14 nei, mai ka mea kakau aku o kakahi hui hoolaha lono ma Ko@, e hoike aku ana no ka loaa ana o kekahi lanakila oi kelakela i ko ke Aupuni aoao ma kekahi hooili hakaka ana mai nei ma Casacoro, ma ka aoao hikina o ka apana o Pueto Pirinicipe, Kuba, mawaeua o na pualikoa Sepania maialo o Generala Casetelaneso, a me na poe kipi.  He 5,000 poe kipi malalo o ka alakai ana a Gomeze, wahi a ka hoike a ka mea kakau, ua konoia e haalele i ka paa ana ia Casacoro, me 300 ka nui o ko lakou poino mai na poe i make a i eha.  He 55 na kanaka i make ma ka aoao Sepania.

            Pela mai nei no na lono lehulehu e ae no ka poino o na kipi o Kuba i na pualikoa Sepanis, eia nae, aole loa ia he mau mea e pio koke ai o ke kaua ma ia mokupuni nui.

            Ahiahi Poakolu, la 7 nei, i hou ae ai o Keahona, he keiki na D. Kau, mea hookani pahu nui o ka Puali Puhiohe Lahui, o Auwaiolimu, i kona aoao hema e kokoke ana i ka puuwai me kekahi pahi pelu.  Ua laweia oia i ka Halewai, ua nanaia e Kauka Emekona kahi i poino a ua hoouna  loa ia i ka Halemai Moi wahine.  I nei wa, ua oluolu loa oia.  aohe i akaka ke kumu o nei hana ana pela, koe wale no ua nui kona ona ia wa.  He hana kaa kikane kaoa e lawelawe nei.  Ua oluolu oia i nei wa.

 

S. K. PUA

He Agena no na Waiwai Paa

He Mea hali i na Kuleana Aina i mea e maopopo ai;

He Mea Ohi i na Aie i hiki ole ke Ohiia e ua Poe no lakou na Aie, a

He Mea Hana i na Ano Palapala P@ Kanawai a pau.

KEENA HANA:        Ma ke keena o R. W. Wilikoki, Alanui Konia            aug. 31            lmk.

 

Robert Napunako Boyd

(ITALIA)

He Ana-aina a he kokua no hoi ma ka hooponopono ana i na waiwai paa, huli ana paha i na Buke o ke Aupuni, a pela aku.

Keena Hana:   Mauka iho o ka Hale Leta, maluna ae o ka haleaina Pake.

Alanui Betela.                                                                                     apl 13-mp

 

F. J. TESTA, (Hoke)

MEA OHI A KOI AIE

Mea Huli Moolelo Aina a Wai

wai e ae paha

Mea Unuhi a Mahele Olelo Hawaii a Enelani paha

Mea Hana Palapala Kanawai o na Ano a pau.

Mea Kuai Mikini Humuhumu Lole.

Mea Hoolimalima a Hoolilo Aina

Mea Kuai Waiwai no ka Uko Komisina Haahaa

Ua makaukau mau oia e lawelawe i na hana a pau e

haawiia mai ana iaia.  He  kuike ka rula.

E loaa no oia ma kele

Keena                                                                                                              apr 8 lmk