Ka Makaainana, Volume VI, Number 17, 26 October 1896 — Page 8

Page PDF (933.15 KB)

This text was transcribed by:  Sandy Murdoch
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

 

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, OKATOBA 26, 1896

(page 8)

 

 

(Mai ka aoao eli@a mai)

 

e olelo ai, me ko ka lahui maopopo mua ole i ko ke Aupuni manao.  He lala no paha hoi oia no ke Aupuni, ke maopopo la.  Ina no e huikalaia a e huikala ole ia paha ke Alii, he mea ole loa ia i ko ka lahui manao, na mau no ke kupaa a me ke ohohia mahope ona, i lohe ua lapuwale.

 

            Ke heo aku o Kuhiua Kupa, e mau ana no paha hoi kona uku?  Me he la pela ana no ke an.  E kala i hoaoia ai e hooholo i kanawai, ke holo hoomaha kahi luna Aupuni, aole oia e ukuia.  Aia no ka ukuia a lawelawe i ka hana, a o ka pololei maoli ho hoi ia.  Iaia paha hoi, o ka mea i kupono no kahi mea malalo aku ona, ua kupono ole hoi paha ia nona.

 

            Iaia no hoi a hala aku, ke manaolana uei no makou aole e pau ana na aha puhiohe o na auwina la o na La Pule.  E hoomauia aku no ka pono loa, a ma ia mea, aia makou me ia.

 

            Ua hoike ae ka Hoku o kela mau la aku nei i ko ke Komisina Beritania hiki kino pili oihana ana aku ma kahi o ke kupapahu o ke Aupuni.  Aohe nae ke Aupuni i hnai ae ia mea.  Ina he makemake ko Kuhina Kupa e mahaloia e na kanaka, e pono iaia ke huai puka nui ae i na mea a pau, oiai, ua mahaloia oia ma na mea holopee mahope o na kanaka Hawaii.  A pehea la hoi oia i huna ai i keia?  E hoike mai ana no paha ke Kuhi na i na mea a pau no kahi wa aku.

 

 

La Hanau o ke Alii

            Mai ia Kapeau mai o ka Puali Puhiohe Lahui i loaa mai ai he palapala i kakauia ma Wasinetona Paka, kulanakauhale o Kanasasa, Misouri, i Sepatemaba 2, a penei iho na olelo:

            "I keia la ke makaukau nei i ka la hanau e hookomo ko waho ia loko, oia hoi i ka hora 12 awa kea.  He haipule n@@ himoui, he haiolelo na Jack Kuamo@, he mau mele puhiohe e pili ana i ka la hanau o Kalani a kaua.  He mau ie i piha me ua mea ai mama, oia hoi, sandwich, (palaoa i okomoia me na ia puaa hame me bipi), 12 ipu haole, 10 galani bia, he mau ie waina maluna o kekahi pakaukau i hoomakaukauia iloko o ka Pake, a he nui wale aku.  Ua hoolahaia ma na nupepa o ke kulanakauhale o Kanasasa nei ka makou mau hana no ka la hanau o Kalani.  A he la nui ia ma Wasinetona Paka nei.  E piha ana keia awakea i na poe hoolohe hope i ka makou mau mele, o ka hope loa keia o ko lakou, lohe hou ana i na leo mele e like me mamua a huli hoi aku @o ka home oiwi.  E haawi i ko makou aloha pakahi ma ua kapuei e Kalani."

 

 

KELA A ME KEIA.

 

            Ua loheia mai ke olapa hou la no k@ake ahi enaena a ka Luahine o ka Lua.

            Ahiahi melehulehu o ka Poakahi i nala i holo loa aku ai ka mokumahu Kopatica no Kapalakiko.

            He $10,000 a kau a ka Papa Ola i uku ai i ka Poaono, la 17 nei, no na bila aie o Iulai.

            Novemaba 3 ae ka la hanau o ka Emepera o Iapana, a e hauoli nui ana no paha hoi kona poe makaainana maauei ma ia la.

            He mokukaua Pukiki ke kipa mai ana ianei iloko o Feberuari o keia makahiki ao, nona ka inna Palo D'Alemquer, ma kana huakai kaapuni honua.

            Ma ke Kinau o ka Poalua iho la i kau aku ai ka Bihopa o Panopolisa no Kohala, Hawaii, no ka hoolaa ana ka i kekahi halepule hou o kona hoomana malaila.

            He omaimai ko Kale Wilikoki, kakauolelo o ka Papa Ola, ia hoa'loha @ makou, e waiho mai nei i keia mau la, a ua manaolanaia no e oluolu ae ana a puka hou oia iwaho.

            E nana ae ae i ka Sini Loi hoolaha kuai emi a hoopau nui ma nei helu.  Ua kamaaina ka lehulehu iaia a ua makehewa hoi ia makou ke wale waha aku, aka, e kipa ae no ka pono a ikomaka.

            Kakahiaka Poaono nei i hoolanaia ai ka waapa Aupuni i hou i hanaia iho nei, a he ku no ka hoi i ka hie a me ka nani.  E hiki ana i na luna Aupuni ke holo p@li oihana aku ma nei mua me ke kii ole aku i ko hai me ka uku ole.

            He mokumahu Kepani ka i manaoia e haalele aku ana ia Iokohoma i ka la 15 iho nei me 700 eemoku no nei.  Maluna mai ona o Keoki Bokimana e huli hoi mai ai a nana hoi kela poe eemoku e lawe mai la i poe paahana.  He mau la ku wale mai no keia.

            He leta a he elele ka i hiki mai ia nei ma ka Mariposa o ka Poaha nei, mai a Hakipuu mai, e hoike mai ana i ka pau o kona aho i ka mihimihi ole ia aku e ko ka Hale Keokeo (Wasinetona) poe kalaiaina, a oki loa aku hoi kona mea ole ia e na kahu lio o ua poe l@eula@la la e lawe wahi kea palala piha momona o ka lio Aupuni o Unacala Samu.  Ua pane hope mai oia, e ku ana ka oia a hoi loa aku no Maine, Aohe wahi opeope.

            Ma ke awakea o ka Poaono nei, maloko o ka luakini o Kalihi waena, i hoohuiia ae ai ma ka berit@maemae o ka mare e ka Rev. E. S Timoteo, o Waialua, ia Keawe (k), no Waipio, Ewa, me M@si Leilehua, o ke Ehukai o Waianae.  Mahope iho o ka pau ena o ka mare, ua haawi ae na paa mare he papaaina nui malalo o kekahi halepea i luluu pono i na mea-ai Hawaii, i ko laua mau ho@'leha i hiki aku ma ko laua wahi, a ua ai hoi a lawa a aohe mea e hoohalahala @i.  He mea maikai ka mare no ua mea a pau.  E uhaiia ua paa mare me na pomaikai o keia noho ana, a e hoohua mai hoi ko laua mau puhaka i na hua ohaha lehulehu.

            E malamaia ana ka halawai makahiki mau o ka Ahahui o na Poe Mahiai Hawaii ke hiki aku i ka la 16 o nei malama ae.

            Mai poina i ka heluhelu ae i ka olelo hoolaha o ka Ahamele e weheia aku ana ma keia Poaono ae, ma Haimoeipo.

            Poakolu iho ka la hoano o Sana Simana a me Sana Iuda, a o keia La Pule ae hoi ka la hoano o na Poe Hemolele a pau.  E hoomanaoia ana ia mau la ma na luakini o Sana Anaru a me Malieokamalu.

            O ka mokumahu Iapana Kini@iu Maru ke ku mai ana i ka Poakolu iho mai ke Komohana a holo loa aku no Seatele, Wasinetona.  Oia no kekahi o na moku o kela hui e holoholo kalepa mau nei i Keomolewa.

            Ma nei huakai mai nei a ke Kopatica, ua make kona kuene nui i ka la 16 nei a nalo ma ka moana i ka la 17 ae, o Rogers kona inoa.  No kahi wa no oia i ma'i ai, aohe no i hoohuoiia kona hopena.  O kana huakai mua no nei ma ia moku.

            Ua hoea loa aku la ka huakai huli dala a Pi Ki Keoni i Maine, e kii paha i na eke dala Halanipeka Higini, ke luakaha la me Misasa Makale a me kahi puali a J. L Kivini-kailiaina.  E hoea loa aku ana oia i ka pali o Kahio i ke poi aama i dala e hoi mai ai.  E ola ana ka nele dala o lakou ma.

            Ahiahi paha o ka la apopo e mareia ai o Kauka T. T. French o Sekotia ia Misi Phenie Kini@ kaikamahine hiapo a G. W. R. Kiui o kakou nei.  Ma ka Auseteralia lana e u holo aku ai, a holo loa aku e Edineboro e noho ai, no ke ake no o ke kauka e hoomau aku i ke ao ana i kaua oihana.

            Ma ka mokumahu Auseteralia mai Kapalakiko, a i ole ia ma ka mokumahu Mi@wer@ mai Vitoria i Novemaba 16 ae e loheia mai ai no ke koho balota peresidena o Akerika Huipuia.  Ke ole ma nei mau  moku ae la, ma na mokumahu Monowai a me Rio de Ianeiro o ka la 19 ku.

            Poakahi i hala i hoole lokahi ai ka Aha Kiekie i ke noi a na Pukiki eono i hopuia ai no ka hoohaunaele no ko lakou hookolokolo hou ia a hoouna nui ia i Kawa.  Oiai hoi ma@aila, ua hookuu hou ia mai lakou malalo o ka belaia ma @o ka L@io Ku hina ae ana, no ko lakou noi ae hoi i ka Ahakuka Malu a hui kalaia.  E ikeia no na hoakaka ma kahi okoa ae o nei helu.

            Pahaohao ka lehulehu o ko Honolulu poe anee alanui i ka ike ana iho ma ka Halekuai Kalahiki he mau balota kuma kona ke kau ana iloko o kekahi puka aniani.  Ua lele ka hauli o na poe makaikai a ninau, e make ana anei o Kupa i ka pu a ua mikanele i kau ai kela balota hapa-kanikau?  Auwe, aloha ino!

            Nui no ka ua o ka Poaha nei, a pulu i ka ua ka luna pai a hoolaha o ka hui mele i huiia o ke kulanakauhale nei.  O ka pulu paha ia, ke hele la a olope ka iama mawaho iho o ko makou halepai.  E ola ka aha mele i ka hapa-kumakena kupapau.  Elo alo no hoi kuaua o ke ahiahi Poalima nei, aohe uke ua wahi taata la i maalo mai.  Ua hoi e no paha!

            Ma ka paani kinipopo o ka auwina la Poaona nei mawaena o ka Wailuku a me ka Hoku, na ka inoa mua ke eo, he 21 ai-puni a ka Wailuku he 5 a ka Hoku.  E paani hou ana no laua i keia auwina la.

            Po Poaha iho la i hookahakaha paikau ae ai kekahi mau pualikoa pualu no ka hoohanohano ana i ke Kuhina Kaua.  Aohe o "Hawaii Ponoi" i puhiia e ka bana, aka, o ka Repubalika o Hawaii" ke mele i ano like aku me ko Amerika Huipuia mele lahui.

            Ua lohe mai makou he $140 wale no i loaa i ka puuku e na wahine a na iala o ka Puali Puhiohe Lahui, ma ke noi hele ia ana iwaena o ka lehulehu, i mea hoi e hookipa aku ai ia lakou me kekahi ahaaina ke huli hoi nui mai.  Ole loa hoi ka ka Pi Ki Adavataisa heopunipuni he $2,500 i luluia a i loaa.

 

 

KUAI EMI LOA!

SING LOY,

(SINI LOY)

Helu 51 me 53, Alanui Moi, ma Ewa aku o ka Huina-a-Kale,

 

E Kuai Hoopau ia aku ana na Waiwai a pau o keia Halekuai me ka nana a hoomaopopo ole ae i ke Kumulilo

 

No Elua Pule Wale No

 

E Hoomaka ana i ka Poaono, Okatoba 31,

a pau i ka Poaono, Novemaba 14

Mai no a hoopoina i keia ae la,

 

            O na ano Waiwai like ole no a pau loa ke hooliloia aku ana, i nui loa hoi ke helupapa aku.

Hele mai Hookahi,

Hele mai no a pau loa.

 

SING LOY.

okt26-3mw

 

 

AHAMELE  NUI

MA HAIMOEIPO

 

E wehe aua na Puali mele Hui o ke Kulanakauhale nei i Ahamele Nui maloko o ka

Halekoa, ma Haimoeipo,

Ma ka Po Poaono, Okatoba 31, '96

HORA 7:30,

 

Oia hoi na Hui Mele Hui Opio Hawaii,

Ka Hui Kamehameha Alamanai,

Na Poe Wae o ke Kuinete Kalabu,

Na Keiki Hawaii o ka Baua Aupuni.

Kula Kaikamahine o Kawaiahao

A me ka Poe Wae o na Poe Mele o Kamoiliili, i kapaia,

                        MALUAKIIWAI

 

E Mele mai ana lakou i na ano Leo Mele Like Ole i kela a me keia wa a lakou e Paani ai me ke ohohia nui ia e ka Anain@

 

            E lilo ana ia he po lealea nui loa no ke Kulanakauhale nei ke kipa nui ae e ike, a e kaao nui ia ana ko lakou nani e na poe i ike a ao ia po.

 

            O na Pomaikai a pau o ia po, e haawi manawalea wale ana lakou no ka Hale o ke Akua Ola ma Kamoiliili me ke kunukunu ole.  O ke kokua aku hoi ka kakou i ka hoopiha aku i ka hale a h@ mawaho o na palena.

            E loaa no na balota ma na hale kuai laau lapaau.  Hobrou me Hollister a ma ka Halekuai Kalahiki.  Uku Komo Noho mamua $1.00 mahope he hapalua.

okt. 10-2mw