Ka Makaainana, Volume VI, Number 17, 26 October 1896 — PIHA PONO KA IUBILE O ko ke Alii Wilimana Pae Mua Ana a Hookuene Ianei. [ARTICLE]

PIHA PONO KA IUBILE

O ko ke Alii Wilimana Pae Mua Ana a Hookuene Ianei.

Ma kekahi helu mamua aku nei i hoomahui aku ai miikou no ka piha aua o ka iuhiie o ka hiki ana mai o kti hapauen, Alii H. A. Wilimana. Aohe haole oi ae o ka īke a iwae aa ona kanaka Hawaii e like b3© ia. I ka mak&hiki 1840, B«patemaba 9, i pae mai ai oia i 0 kakou nei a noho loa ianei ma ka hoolila eoa ia H.iwaii uei i hoaae nona. Ua hanauia oia ma Hauova, Qeremania, iloko o 1822, a nolaila, ua 74 a keu-.ko.na ma» makahiki i nei wa. (Ile pan?laau ia no Beritania Nui ia wa, a Ika Moi Vitoria i kau ae ai ma ka nohoalii, na pili hoa no Geremania, no ka mea, ma kona kamukanawai, aohe-wahine e noho i aiii nōna.) No kekahi ohana kaua m«i oia, o kona luaui kahi ike kaua i ke au o Napolioea (1812-15) ma Rusia a tna Farani. Ua hoonnauao maikai ia oia, a ua aoia hoi e hookolo &ku ma ka meheu o kona luani, aka, no k* nui o na make ala e pii "ae ai o kahi iloko o na pualikaua ua hoihni ole oia a hnalele aku no ka holomoku: Mahope o ka lioloholo ana maluna o na moku lehuua" kau oia maluna o kekahi moku o-kohola no ka Pakipika Hema. Ua kipa mai ia moka i Honolulu nei iloko o 1848 a me 1844 a ua hnohihi ke kanaka, opio oia mau la' i na kaiaulu o k&kou nei. 4ma ka wa i hoikeia.mamua ae i pae mai ai oia aVoho loa i o kakou ne!. Mahope koke iho o kona pae ana mai, ua liio oia i kumuao no na keiki opio a Tōm&si Balauhu, ka luaui o Palani, Kope a rrie Kikila Balaunu. lloko o 1850 i msre ai oia i kana wahine kaWMi, Kaumana, e ola pu nei no me ia i nei wa,ka makuahine hoi o kana mao keiki a pau, oia'hoi, he efiiku kaikamahine a he ekolu keikikane e

ola nei. Iloko o 1848, i ka oi'li auaae o lte ake iml £«1* K»leponi, ua holo aku oia no laila e ioai fti i kuoaoouo nona a loaa ole, a huli hoi aiai no oia i kalii - kahi ae. A iuai i« uiakahiki auai (1849), Aole oiu i haaiele hou iho ia kakoii o iiei, koe wale ao ka holo nianawa ana no ka hanaa no ka hoomnha; Lehulehu uh oihnna 6na i lawelawe ai mahiV<> o ko Aopwoi o H*w;aii nei. Ua noho Makai Hui oia uo Kauai, lilo i Kuhioa Kalaiaiua iloko o Vn Aha Knhina o V< i 1874, a ia rtiakahiki no hookohuia i Wa no ka Ahakuka a ka tapa Ōl&. Maiou» aku hoi 0 k6oa uoho ltuhiuaaoft, he Kokua Lnaakanawai oia uo ktkahi mnu makahiki oo ka Āha Kiekis, He

/VI.: Ahaolelo eia no kekahi roa\i kau lehulehu mamuaakuo 1887, k« wa hoi i kailiia ee ai o ka mana hoonoho Alii Ahaolelo mai ! ka Moi Kalakaua mai, a mamuli uo hoi o ko ka lehi'.lehu ohohia a hilmai ua kohoia oia i Alii. Lehulehu na iha Knhioa ona i komo ai rr>» ke kulana Kuhina Waiwai. Mahope iho nei o ke kahuiihia ana o ke Aupimi Moi, ua nui kana mau hooikāika ana © hoopauia ae ka hewa nni i hanaia mai ia Hawaii nei, a oo ia raea oia i holo ai mamua no Aoi«rika Hnipwia, EneUoi a rae Goreciiania no ka hoaiai pono ana aku i ko Hawaii nei kulana oiaio iaaaa o ka leh«lehu o ia mau aina uui, [H*j me» pono nae hoi ia'inakou e olelo ae ma nei wahi, nana ke ad i ke Alliaimoku e h«awi pio me 'a hakaka oie ma kela Poalua poina oie o lanuari 17, 1893, a e waiho aku me ka hilinai no ko Ame i'ika Huipuia hana m«.i i ka mea po!olei.j He m«a mua oia o ka laweiawe ana i ke' kau u kope m a Lihue, Kauaij a maliope iho no hoi noho luna nui n > ka mahiko o'Lihue. Ua kue oia ike Kuikahi Panailike mamuli o kona manao he mea kue ia i ke kulana hanoliano o ka lahui Hawaii. Aka, iloko o 1378 oia i hoomaka hou ai i ka oihana mahiko a hoalaia ka mahiko o | Waianae ana e noho pf*residena j nei, a nona no hoi ka hapanui loa o na mahele kaleana, He mahi kope kekahi ana o lalo no 0 Waianae, a © lilo aku an» paha 1 mea nui no neia>mua aku, malalo o ka lawelawe ana a keiki Kala.

Ua maikai no oia ma kona noho a lanna ohana ana, a ns kawowo a ewe na pulapuia a haaheo ai kekahi luani hapauea i na la kanikoo.