Ka Makaainana, Volume VI, Number 19, 9 November 1896 — Page 6

Page PDF (897.21 KB)

This text was transcribed by:  Nai'a Dayton
This work is dedicated to:  no Pila laua 'o Kauanoe Wilson

HONOLULU , OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 9, 1896

 

IOSEPINE

KA EMEPERESE PUUWAI OLU O FARANI

MOKUNA VI

IOSEPI NE MA ITALIA

          Mamua iho nae hoi o ko laua mare ana, ua koho a ua hookohuia o Napoliona i alihikaua no na pualikoa Farani ma Italia.  No umikumumalua la mahope iho o ko laua mare ana, ua haalele iho la oia i kaua wahine a holo awiwi aku la no kona kulana hou, i kahi hoi o na pualikoa e noho ana iloko o na pilikia hune a me na ehaeha o ka pololi.  I ka ike ana mai @a kenerala aoo i ka opiopio a me na helehelena haikea o keia kanaka i hoonohoia aku ai i alihikaua nui maluna o lakou a pau, ua komo iho la iloko o lakou ke ano hoowahawaha.  Aole nae i piha ka hora ma hope iho o kona hiki ana aku, ua ike iho la lakou oia io ko lakou alakai.  Me he mea la aole oia i ike ia mea he luhi, ka pololi, a me ka makahiamoe.  Maluna oia o ka lio i ke ao a me ka po.  Mamuli o ia makaala a me kana hooikaika ana, me he mea la ua komo hou aku he ikaika iloko o ka puali, a iloko o na la he 15 mahope iho o kana alakai ana, ua kukala akea aku la oia imua o kona pualikau, me ka i ana:

          “E na koa!  Iloko o na la he 15 ua loaa ia oukou 6 lanakila ana, a ua lilo pio mai he 21 hae, 55 pukuniahi, he lehulehu o na kahua ikaika o ka enemi, a ua lanakila hoi maluna o ka mahele waiwai loa o Pidemona; he 15,000 a oukou poe i lawe pio ai, me 10,000 poe i make a hoehaia paha.”

          Ua piha hauoli o Farani i na @o@o o ka lanakila i na la a pau.  Ua kuniia ka inoa o Napoliona maluna o na lehelehe a pau, a ua wawa@o hele aku kona mau hoomaikaiia ana ma na paia a pau o ke kulanakauhale o Parisa.

          “O kela wahi alihikaua opio,” wahi a kekahi o na kenerala aoo o na pualikoa Auseturia, “aole ona wahi ike iki i ke ano o ke kaua ana.  Aohe ona hoomaopopo i na kanawai a me na rula o ka oihana koa, ua kapae loa oia @a mau mea.  He hupo haalele loa oia.  Aole hiki ke hana aku i kekahi mea me ia.”

          Mahope iho oko Napoliona lanakila ana maluna o kona enemi, ua kipaku aku oia i na poe Auseturia mailoko aku o Italia a alualu hele aku mahope o lakou a komo iloko o ko lakou aina ponoi, a hiki i Liobena, kahi kokoke o ikeia aku ai na huini puoa o na kauhale o Viena, ua loaa isis na hooia ana mai no ka maluhia, ka mea nana i hooi loa ae i kona kaulana a me ka mahaloia e kona lahui.

          Ma hope iho o keia lanakila ana, ua ukali aku la o Iosepine mahope o kana kane, a ma ke Kakela o Monetebelo ma kahi apana kuaaina o Milana, a ma laila i hoohala ai o Iosepine i kekahi mau mahina me ka hauoli.  

          Ua noho o Iosepine iloko o na inea me me ka pilihua o na la ino i kaa hope ae, me he mea la, e hoomakukau ana iaia iho e komo aku iloko o ka hauoli o na la o ka maluhia.  Iloko oia o ka ilihune; aka, eia oia ke noho nei iloko o na hauoli i hiki i ka waiwai ke hoolako mai.  Ua noho wahine kanemake oia me ke kuewa wale, i keia wa nae, he wahine oia na ke Kenerala nana i lawe haaheo mai i ka lanakila mai na pualikoa o ka enemi malalo o ke alakai ana a na kenerala i hele a laeula ma ia hana.  Ua noho pio oia i ahewaia e make, i hiki ole hoi i ka lunapaahao ke kamailio oluolu aku iaia, a i keia wa nae, he punahele a he milimili oia na na ‘lii a me na poe kaukau alii, a io ana ona i kulou haahaa aku ai na poe hanohano a me na poe haahaa.

          “Ua lanakila aku au maluna o na aina, a ua lilo pio mai ia‘u na apana aina,” wahi a Napoliona, “o Iosepine nae, ua lilo pio mai iaia na puuwai o ka lehulehu.”

Aole paha he wahi e ae ma Italia i like aku ka oluolu o ka noho ana me Milana; a aole no paha he wahi e ae ma Milana i oi ae o ka maikai no ka holokaa e like la me ke alanui e moe ana mai na kap aku o ka Lokowai Komo a hiki aku i ka Lokowai Magiora. Aia ka Lokowai Komo iloko o ka poli o na kuahiwi, e hoopuniia ana e na ululaau, e ua kino hioohiia hoi kona iliwai me na mokupuni liilii e ulu paapu ia ana e na ululaau.  A oiai, he nui ka Napoliona hana e paa mau ai kona manawa, aole no nae e nele ka loaa iaia o kekahi wahi manawa o ka po no ka lawe ana i kana aliiwahine no ka holoholo waapa iloko o keia lokowai.

Aole i pau

 

He aha hulahula ka na pualikoa Aupuni i haawi ae i ka po Poalima, Okatoba, maloko o ka hale paikau hao ma Haimoeipo.  Malaila ae o Peresidena Kole, Loio Kuhina me na hookohu lehulehu, a me ke Kapena me ua alii o ka mokukaua Amerika Adamu.

 

NA AINA MAMAO

Mau Lono Huikau mai kela a me keia Wahi Like Ole

Kipi Cuba no ke Kuokoa

          Mai ka hiki ana o Weila ma ke ano Kapena Generala no ua pualikoa Sepania ma Kuba, a mai kona hoomaka ana hoi e lawelawe ponoi i ke kaua, ua hoomaopopoia aohe i holopono loa kana mau lawelawe hoohana ana.  A ua loheia ae hoi ma Nu Ioka, Okatoba 19, mai Havana ae, e kauohaia aku ana o Weila e hoi, a pela no ka hoi me Balanaco ma na Paemoku Pilipine, a e haule ana o Kuhina Nui Canovasa.  Nui loa ke kue o na nupepa Seania ia Canovasa a me Weila mamuli o ka hiki ole loa ia laua ke kinai i ke kaua kipi ma Kuba, aia nae hoi ke koikoi loa o keia mau kue a hoahewa ana maluna o na poohiwi o ke Kuhina Nui.  Ua oi ae no ka i ka wa ia Camaposo ma Kuba, wahi a ke oleloia, no ka mea, me 30,000 koa malaila a me 40,000 poe hu aku, ua hiki ole loa ka ia Weila ke kio@i.  O ke kipi ka i puoho ae ma na Paemoku Pilipine, ua oleloia ua na poe Kuba no ia hana i hoeueu malaila, i nui ai hoi ka pilikia a me ka puhili o Sepania i ka wa hookahi.

 

Manao Sepania o Hoopau i ke Kaua

Ua oleloia ae hoi e manao ana ka o Sepania e haalele aku i ke kaua ma Kuba ke pau ole iloko ae o Maraki, ka wa o ka Peresidena hou e komo ae ai e lawelawe ma ko Amerika Huipuia hoeuli.  A ma kekahi k@kai olelo pu ana hoi me Kuhina Nui Canovass, Okatoba 19, ua hoole loa ae oia i ka oiaio o kela lono no ko ke Aupuni haalele aku ia Kuba mahope o ka pau ana o Maraki.  Aole loa oia i noonoo iki is manao no kekahi wa.  Wahi ana, ua alakai wale ia no ke Aupuni e na

manao a me na makemake o ka lahui Sepania, a ma kahi hoi o ka hoopau koke ia o ke kaua, ke pii loa ae la ka manao iwaena o ka lahui me ka ikaika loa i kela a me keia la e kinai aku i nei ala kipi ana,  a pela pu no hoi me ke ala kipi ma na Paemoku Pilipine.  E like hoi me ka mau o nei manao iwaena o ka lahui, pela no auanei hoi ke Aupuni e hoomau aku ai i ka hana ma kona aoao a hiki i ka hopena awahua loa.

 

Komo Keakea o Amerika Huipuia

          He hoike ka i lonoia ae mamua aku nei no ko Peresidena Kulivilaua manao e komo keakea aku ma ka aoao e kokua ai i na kipi.  E pili ana no hoi no nei lono, ua olelo ae ke Kuhina Nui ua loaa aku na hooia ana mai Wasinetona aku i okoa loa ae mai ka mea i olelo mua ia.  “He mea oiaio no paha hoi he ak@ loa ke Aupuni o Amerika Huipuia no kekahi mau kumu lehulehu e ike i ka pau koke ae o ke kaua, aka, mawaho ae hoi o ia, aohe mea i oi aku i ka manao kupaa o Peresidena Kalivilana a me kona Aha Kuhina e pili ana ia Sepania a me kona Aupuni.  O ko makou launa ana i nei wa, aia no ia ma ke ano maikai loa.”  No laila, e like no hoi me na hoakaka mamua ae, alole loa  e pau koke ana ke kaua ma Kuba, aka, o hoomau aku ana no na Sepania a ka hopena awahua loa.

 

Ae Ole e Lawelawe Hookahi

          O ka lono hope loa mai nei hoi, aohe no ka he oiaio o kela lono e komo keakea aku ana ke Aupuni o Amerika Huipuia, oiai, aohe makemake o Peresidena Kalivilana e ike aku i na poe Kuba.  E like no hoi me ia mai mua mai, pela no ia i nei wa, aohe i loli ae, koe wale no paha a he loli ae, koe wale no paha a he loli ae no ke kulana mamuli o kekahi mau m@@ i ike mua ole ia.  Ua hiki ole no hoi ke manaolanaia e hana aku ana ke Aupuni Amerika i kekahi mau hana e ae mawaho ae o ke kea kea ana aku in na moku hali lako kaua no na kipi mai ka haalele ana i na awa o na Mokuaina ma ka Hema, a ua oi loa ae hoi na makaala ana i nei wa.  Nolaila, aole no o Amerika Huipuia e hana hookahi aku ana.

 

Eena na Tureke e Kaua

          He kauoha ka i hoolahaia ae, pela ka lono mai Konakinopela o Okatoba 22, e hookau ana i auhau kino maluna o na poe Mu@ulumana a pau, a e hoopii nui loa ae ana hoi i na auhau o na hipa, na hana hu o ka lehulehu a me na hana hoonaauao mai ka la ka  l@pakenete.  O nei mau auhau, me ka loaa mai kekahi mau hana nui kaokoa (monopole) i manaoia, ma ke kohokoho ana, e loaamai ana ha 1,200,000 paona Tureke, a e hoohanaia aku ana hoi no na hana koa.  Ua lilo i mea hoopioloke a kamailio ia keia mau liuliu kaua, i hui pu hoi me na olelo a ka papapai (na nupepa) Tureke e kue ana i na poe Amenia.

          Ua lilo kela kauoha maluna ae, i huiia hoi me ke kuai koke ia ana o na lako kaua, i mea e hoolilo ai i ke kulana i mea hopohopo loa ia me ke kupilikii pu.  Kue loa na Kuhina i kela auhau maluna o ua Muaulumana, aka, ua hoopaakiki loa na luna oihana o ka halealii, oiai, he kumuhana ka ia i kupono loa no ka hoopakele ana i ka hoomana o na Musulumana ma ke kahua eia na Karistiano ke liuliu la e kue aku i na Musulumana, a ke kamailio oolea loa la hoi ko Eu-