Ka Makaainana, Volume VI, Number 20, 16 November 1896 — Page 1

Page PDF (891.15 KB)

This text was transcribed by:  Paige Okamura
This work is dedicated to:  David Anana

Ka Makaainana.

BUKE VI -- Ano Hou            Honolulu, Oahu, Novemaba 16, 1896.           HELU 20

 

Uhauia me ke Kopala.

 

            Ahiahi Poakahi, la 2 nei, ua ulu ae he hakaka mawaena o kekahi mau paahana o Rowela e eli nei ilalo o kahawai aenei, he Hawaii uuku a he haole nui.  I ko makou lohe mai, ua ulu ae he wahi ano e mawaena o keia mau paahana, oiai, he mea hou wale no ka haole o ka hoonohoia ana aku ma ke ano luna. O ka hopena mai o keia wahi ano e, ua lawelawe lima ia ka haole, nona ka inoa o Thomas Mearns, a lumaiia kona poo iloko o ka wai. Ua hookaawaleia ae laua e na poe e ae, a oiai hoi ka oiwi, nona ka inoa o Beni Kaluna, a e ku palaka ana, a me kona ike ole ae hoi, ua hiliia aku oia e kela haole hilahila ole me kekahi kopala a pa ma kekahi mahamaha, a o kona wa no hoi ia i hina aku ai me ka ike ole ae. Iloko o na lomilomiia ana iho e na hoa paaua, ua pohala ae la. Ua hope a laweia ae ua haole nui la no ka Halewai a hookuuia mai malalo o ka belaia, no ke kumu hoopii he  hoeha me kekahi mea eha e poino ai ke ola. A mahope iho nei hoi o ka hoopaneenee pinepine ia ana, ua hoopau wale ka aoao o ke Aupuni i ka hoopii imua o ka Aha Apana i ka Poalua, la 10 nei, mamuli o ke kumu ua mihi ae ua haole la i kona hoa, a ua pahonohono ae hoi i ko laua paee a ua u maikai hou laua i nei wa. He koa keia Beni Kaluna mamua i ke au Moi, a i nei au hoi, ua lawe i ka hoohiki i loaa ai hoi kahi hana e ola ai.

            Mahope koke iho no hoi o keia hakaka ana maluna ae, ua hoohaehae aku o Keanaana i kekahi haole okoa iho no ka hilahila ole o kela haole nui o ka hoeha ana i kona hoa paaua, ua ala koke ae la ko laua hakaka a hoehaia ka haole. Ua paa ae o Kaanaana i ka Halewai, a i ka hookolokoloia ana, ua ahewa a hoopaiia e ka Lunakanawai Apana e uku he $25 me na koina. Ku ko ia nei hewa a pakele hoi ka mea oi loa aku o ka hewa. Ano e no hoi la!

-----

            He aha hoolaulea hakoakoa ka na pee paahana Kepani o na mahiko o Koloa a me Makaweli i haawi ae malalo o kekahi lanai i hoomakaukauia ma kahi o W. Charmau ma Koloa, Kauai, i ka la 3 nei, ma ke ano hoomanao no ka la hanau o ko lakou Mikado. I ka hiki ana ae hoi i ka manawa e hakoko ai a i ka ulele makamaka nui ana iho, ua ahai aku ko Makaweli poe i ka lanakila a me ka hanohano pu o ka la iloko o ka malie a me ka maluhia.

-----

Uoia ka Hipuu Polena

 

            Ahiahi Poaha, Okatoba 29, i hoohuiia ai ma ka materemonio hemolele maloko o ka luakini o Malieokamalu o Joseph Ricardo kekahi luna laina paahao o Kawa, ia Misi Eliza Miki, he kaikamahine hanai na Keoki Hapakela. Na ka Bihopa o Panopolisa uo ae i ka hipuu polena a paa, a lilo ia mau puuwai opio a elua i hookahi pana ana. Mahope iho o ke anaina mare, he ahaaina ka i ma@maia ma kahi noho o ka luaui o ke kane mauka o Kalihi-waena.

            I ke ahiahi no hoi mamua iho, maloko no o ia luakini, i hoohui ae ai ka Rev. Makua Kelemeneke ia Misita Remona, he k@ene Paniolo no luna o ke Kinau, me Mi@asa Beke Buruka (Brewster), ka wahine kanemake a Kale Buraka.

            Poaono, Okatoba 31, ma Keauhou, Kona Hmea, ua hoohuiia ae ma ka mare e ka Rev. W. M. Kalaiwaa o Misi Miriama Kauhane, kaikamahine a Senetoa a Rev. J. Kauhane o Kau, ia Richard Lane (Likeke Line) o Makao, Koolauloa, Oahu nei, a luna nui hoi o ke Kahua Hanai Holoholona o Honomalino. Imua o ka makuahine a me kekahi poe lehulehu i hookoia ai.

            No Kau, Hawaii, mai nei hoi ka lono, mahope o ko J. H. S. Marin (Hanale Makina) noho oki ia ana no kekahi mau malama helu mai kana wahine, ka makuahine hoi o kana mau keiki, ua hoohuiia ae la oia ma ka mare me Misi Maraea Ikauwa. Na Lunakanawai Apana J. H. Waipuilani laua i uo ae i ka Poaono i hala, la 7 nei. O keia no ka kona hoa i lilo ai a ulu mai aika inoino o kauhale, a na hana pono iho la no nae hoi ua kanaka. Ua loheia mai, iaia ka a mare, lawe i ka hoohiki kakoo Aupuni, a noho aku la malalo o Hope Makai Nui Ieke ma ke kulana kapena makai. Ola no!

-----

            He mau po hana keaka aku keia o kakou ma ka Hale Opera Hawaii. E nui ana no hoi ka lealea o na poe hele aku a mimihi hoi kahi poe no ka mimino iho o na ekeeke. O ke ano iho la no ia, he hana imi dala na kau haole.

            Ke uahu kaupoku ia nei o luna iho o ka @na hookio wai hou o Puowaina, malalo o ka W. E. Rowela lawelawe ponoi ana. O na puka liu i hopohopoia iho nei, ua pau i ka paa a e pau ana no paha hoi ka hopohopoia. He hana ka keia e lepo ole ai ka wai a@lu ole no hoi ka limu, a mau no ka ono a me ka huihui o ka wai.

-----

La Hanau o ka Moi Kalakaua.

 

            Oiai, o keia ka la hanau o ka Moi Kalakaua, i make; a oiai hoi, aohe e hoomanao kulaia ia ana e ke Aupuni; no laila, e hoomanaoia ana no e na poe o kona lahuikanaka i aloha iaia. E hoomanaoia ana ka la me na heihei moku liilii, e hooholoholo nui ia ana e na poe like ole me na pea, a i ka hora 10 A.M. e hoomaka ai. A e like no hoi me ka malamaia ana i ka makahiki i hala, pela ana no hoi paha i nei la hoomanao nona.

            I ka hora 4 P.M. hoi, he mau heihei au, he eha ka nui, mawaena o ua haole kaeaea, na makai, a me kahi poe e ae ke komo aku. Maloko nei no o ke awa e auia ai, a mai ka hale waapa Healani mai e au ai. E ikeia ana keia poe heihei a pau mai ke alo aku o ko ka Moi hale waapa. Penei iho ke kuhikuhi ao na heihei:

            1. Heihei no ka inoa moho, @ mile ka pahu eo, noa i na mea a pau.

            2. Heihei o hookahi haneri iwilei ka mamao, no na lahui e wale no.

            3. Heihei o haneri iwilei ka pahu eo, no na kanaka Hawaii wale no.

            4. Heihei o haneri, iwilei ka pahu eo, noa i na lahui e, na kanaka Hawaii, a me na kamalii.

            He medala ka makana o ka heihei mua, a he dala hoi ko na heihoi e iho.

-----

Apuhi na Eemoku Kepani.

 

            Kakahiaka nui o ka Poalua iho la i ku mai ai ka mokumahu Kepani Toio Maru iloko o 19 la holo mai Iokohama mai me 698 poe eemoku Kepani a me 60 paha tona ukana. Iwaena o na eemoku, he 50 paha poe i komo mai ma ke ano he poe haumana a ua lawa me $50 pakahi, a mahope iho nei i ikeia ai he mau hana apuka ka ia, oiai, na ko uka aku nei poe na dala i hoolawa aku a hoihoi hou mai no. Ua paaia iho nei kela poe ma ka Hal@wai a ua hoike nui ae no ke ano o na mea i hanaia e lakou. He halawai ka i malmaia i ka Poalima nei ma ke keena o ka Loio Kuhina e pili ana no nei mea, a ua hooholoia e hoihoi hou ia kela poe a pau i ko lakou aina o ka hele nui ana ma. I keia la paha e huli hoi aku ai ka moku.

            E nana ae i ka Kauka Sologete hoolaha oihana ma nei helu, a e ikeia iho no hoi ua hana lapaau ana i makaukau loa ai.

-----

Mau Mare no ka Hookoia Aku.

 

            I ka po Poakolu iho e hookoia aku ai ka mare ana mawaena o Misi Geterude, kekahi o na kaikamahine opio a ke Alii H. A. Wilimana, a me W. L@z, mea malama buke o ka hui kalepa o F. A. Sefa Ma.

            Ma Lahaina, Maui, i ka Poaha, la 26, e mareia ai ke kaikamahine hiapo loa a Misita a me Misasa R. Pikao Hose, oia o Misi Maraea Elizabeta Nalimanu, ia Henry John Harrison, keiki a Kapena J. Harisona o waho aenei o Pawaa. Ua puka aenei na palapala kono.

            He anaina mare hanohano ke malamaia aku ana maloko o ka luakini o Kaumakapili ke hiki aku i ka po Poaha, Dekemaba 10 ae, mawaena o Misi Esetera Kuaea, kaikamahine a ka Re. M. Kuaea i make, me Solomona Koki, he kakauolelo no ke Keena Kakau Kope Aupuni.

-----

Oeoe Kinaiahi Hou.

 

            Mamuli o ka lulu ana o na agena o na ahahui panihakahaka ahi, ua loaa mai nei he oeoe hoailona pauahi hou, a ua hana ia iho nei a paa ma ka hale uwila. Auwina la Poakolu iho la i hoaoia ae ai. Ua hoike ae ka nupepa Hoku ua hiki loa kona kani ke loheia ma kahi mamao o ehiku mile, a he kanahiku mile hoi i ka nupepa Buletina. O ka wai la o laua ka pololei? Ina aole e oi ae ana kona kani me ka hanakuli hoouluhua hiamoe e like la me ka mea o nei wa, a i na mea hanakuli paha hoi a na Pake hana keaka, ua ahona no e hoi hou aku i kahi apulu kahiko.

-----

            Poalima iho, maluna o ka mokumahu Iwalani, e holo ike aku ai ka Papa Ola i ke Kahua Mai Lepera a me na poe e ae e aeia ana a e konoia ana.

 

            Awakea Poakahi iho la i ku mai ai ka mokumahu Alameda mai ka Hema mai, iloko o 15 1/2 la holo mai Kikane, he hookahi la mamua ae o kona wa e ku mai ai. Aneane e hora 11 a.m. o ka Poaha ae i uiau loa aku ai oia o ka Ipuka Gula, mahope iho o ka uhao lanahu ana a me ka hooili ana i kekahi mau ukana kakaikahi e laa na eke kopaa, laiki, a pela aku.

            Mai ka Poakahi iho la a pau i ke aumoe o ka Poaha nei, mahope iho o ka hora 11, o ko Kaapuni hookolokoloia ana imua o ka Aha Kaapuni no ke ki ana ai i kela Pukiki iuka o Pauoa a make ai. Ua hooholo he 11 poe kiure ua hewa oia no ka laweola ma ke degere ekahi, oiai @e hoi, ua hoopiiia oia no ka pepehikanaka. Kakahiaka Poaono nei i hookau mai ai o Lunakanawai Pere i kona hoopai, he 20 makahiki hoopaahao ma ka hana oolea.