Ka Makaainana, Volume VI, Number 20, 16 November 1896 — Page 2

Page PDF (956.82 KB)

This text was transcribed by:  Betty Yang Green
This work is dedicated to:  Awaiaulu

HONOLULU , OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 16, 1896

 

MOOKUAUHAU ALII.

 

Na Iwikuamoo o Hawaii Nei Mai Kahiko Mai.

 

(Mai ka Helu 19.)

 

NA PILI O KEKAHI O NA ALII NUI

 

O KA AINA I KEKAHI I KEKAHI.

 

            E nana aku i na helu i hala o ka Mookuauhau Alii, alaila, e hookuku iho i na pili, alaila, e loaa auanei na pili malalo iho:

            (a). He kaikuahine o Kalanikauleleiaiwi no ka Moi o Hawaii, Keaweikekahialiiokamoku, a o ka Moi Keakealauiwahine ko laua makuahine.

            (e). Eia iho na keiki ponoi a Keaweikekahialiiokamoku me kaua mau wahine: Kalaninuiamamao k, Kalanikeeaumoku k me Kekelaokalani w; Hao k, Awili k, Kumukoa k me Kaliloamoku w; Kekaulikeikawekiuokalani w, Ahaula k me Kaolohaka-a-Keawe k; a me Kanuha k.

            (i). Eia iho na keiki ponoi a Kalanikauleleiaiwi me kana mau kane: Kekeuiapoiwanui w, Kalanikeoaumoku k me Kekelaokalani w; Alapainui k me Haae k; a me Keawepoepoe k.

            (o). Mailoko mai o keia (e) me (i) ae la, he elua aliipi’o, o Kalanikeeaumoku k me Kekelaokalani w.  A mailoko mai no hoi o laiia, eia na poe i noho Moi: Ka lanuiamamao k, Kalanikeeaumoku k me Alapainui k.

            (u). He kaikuahine o Kekuiapoiwanui no ka Moi Kekaulike o Maui; a o ka Moi Kaulaheaokamoku o Maui, o ko laua makuakane ponoi loa.

            (h). Na keiki a ka Moi Kekaulike me kona kaikuahine Kekuapoiwaani, o Kainehamehanui k, Kalola w ime Kahekili k.  He poe Aliipi’o i hapaiia ma ke kulana Niaupi’o.

            (k). Ua noho Moi o Kamehamehanui no Maui, o Kalola w, ua noho Aliiwahine ola na ka Moi Kalaniopuu o Hawaii, a o Kahekili k he Moi oia no Maui, Molokai a me Oahu nei.  He pukoaakona oie i weli nui ia.  Oia maoli ka makuakane o Kamehameha I, penei nae: Mamuli o kea o me na kuhikuhi a na mahoe, oia o Kameeiamoku me Kamanawa, na holo aku lakou i Hawaii me ka ike ole ia o ka lakou huakai.  I ko lakou hiki ana aku i ka po ma na halealii kapu o Kalanikupuapaikalaninui Keoua, aia hoi, ua hala ke Alii ka mea nana ka waiwai makamae loa, aka, ua hookipaia aku la o Kahekili e ke Aliiwahine Kekuiapoiwa II., ke kaikawahine ponoi a Kekelaokalani me Haae, kekahi hoi o na wahine kapu a Kalanikupuapaikalani nui Keoua.  Ma ia po no lakou i huli hoi mai ai no Maui me ka ike ele ia.  A o ka malo o Kahekili i pulu i ka wai o ke kiewao kapu, i na mahoe ka malama ana a hoea i ka puni ana, oia ke laoa hoi ana e malama ia Kamehameha I.

            (i). O Kamakeimoku, kaikamahine a Umiulaakaahumann w me Kuanuuanu k, ka makuahine o ka Moi Kalaniopuu o Hawaiime Kalanikupuapaikalaninui Keoua, na pukaua a ka Moi Alapainui i ko laua mau la opio.  He kaikuaana o Kalaniopuu no Keawemauhili, pela no hoi o Kanekoa no K. Keoua

            (m). O kalaniopuu k, Keawemauhili, Alapai w, Kalanikupuapaikalaninui Keoua k, Kaneakoa k, Kamehameanui k, Kalola w, Kahekili k, Kekauhiwamoku k, Kaeokulani k, Manuhaaipo w, Kekuiapoiwa w II., Kamakaeheikuli w, Haalou w, Keeaumokupapaiaheahe k, Alapai k, Kameeiamoku k me Kamanawa k, he poe hoahanau wale no keia i kekahi i kekahi ma o na makuakane me na makuahine la.

            (n). He kaikuaana o Kiwalao k no Kaleipaihalanui k, Keoua me Pauli Kaoleioku.

            (p). He kaikuaana o Kalokuokamaile k no Kamehameha I., Keliimaikai me Kalaimamahu a he poe kaikunane hoi lakou no Kekuiapoiwa Liliha.

            (x). He kaikuaaua o Kalani ulumoku k no Kalanihelemailuna Peapea me Kalani, a he poe kaikunane hoi lakou no Kalanikauiokikilo w.

            (v) He kaikuaana o Kaahumana w no Kaheiheimalie me Kekuaipiia.

            (w) He poe hoahanau keia malalo iho i kekahi i kekahi: Kiwalao k, Kaleipaihalanui k, Keoua Kuahuula k me Pauli Kaoleioku k, Kalokuokamaile k, Kamehameha I me Keliimaikai k, Kalaimamahu k me Kekuiapoiwa Liliha w, Kaumualii k, Poomeikeilani w, Kalanikauiokikilo w, Kalaniulumoku k, Kalanihelemailuna k me Peapea k, Kalanikupule k, Kepookalani k, me Ulumeheihei Hoapilikane k, Kekuamanoha k, Namahana-I Kalelelokalani w, pela o Kaahumanu w, Kaheiheimalie a me Kekuaipiia ma o Keeaumokupapaiaheahe la, Kapiolaninui w a pela aku.

            He eha o keia poe i lilo i Moi, oia o Kiwalao, Keoua Kuahuula me ka Nai Aupuni Kamehameha I., ka hoa paio o Keoua Kuahuula no 9 makahiki, loaa ka lana koa ia Kamehameha I., mamuli o ka pawaia ana o Keoua ma Kawaihae i ka 1791.  A o Kaumualii no hoi ka Moi o Kauai.

Aole i pau.

 

            Kakahiaka nui Poalua, la 3, i haaleie mai ai ka mokumahu Peru i nei awa no Iokohama a me Honakona.  I lohi eia i ka uhao lanahu.

            Ua holo puiwa ae ka lio o ke kai ololo loihi hali paahaua o ka Hui Papa a Kukulu Hale Oahu (Hui Papa Pake) i ke ahiahi Poaha, la 5 nei, mauka mai alanui Konia a huli iuka o alanui Moi nei.  Hu ka aka i ko na Pake puliki i na aoao o ke kaa, a o kekahi hoi, i ke kumu o kona huelo.  Ua helelei mokaki ua poopu omuku laau e luna ma ke aia.  Ma ewe aku o ka uwapo o Hooliliamauu i paa ai, me hookahi Pake i eha, i haole.

 

MOE KAU A HOOILO.

 

Hala a Nalo Loa ma Kela Kapa o ka Muliwai Eleele.

 

CAPTAIN ALEXANDER M’GREGOR

 

            Ma ka Helu 15 o nei Buke, i hoike aku ai makou ma kekahi hunahuna no ka make ana o Kapena Alika Makalika, o ka mokumahu Mokilii, i ka  hora 11 o ka Poakoiu, Okatoba 7, a me kona hoolewaia ana malalo o na lawelawe a ka Hui Malu Masona, i ka auwina la mai o ka La Pule a nalo ma ka ilina o Maemae.  No kahi wa loihi kona waiho ana malalo o na kipona a ka ma’I opuohao, me he la ua elima a eono paha malama.  Ua hele kona kino nui i kamaaian ia kakou a lilo i mea ele, ua emi mai oia.  No Auseteralia kona hauauia ana a ua piha paha iaia ke 47 makahiki ma nei ola ana.

            No 20 makahiki paha kona neho hana ana malalo o ka Hui Mokumaha Waila, a he 15 a oi o ia mau makahiki ma ke ano kapena no ka Mololii.  Ua hole mau oia i na hoao ana e hookiekie iaia.  I kona luani e holo kapena ana no ka mokumahu Kilauea kahiko, ua holo pu oia me ia me kea no ao ia hana, a i ka makahiki 1879 paha oia ka wiliki o ka mokumahu Likelike malalo o Kapena o Kini, e noho Kuhina Kelaiaina nei.  Hao no hoi ka ike ana a ko Molokai poe i kona nanaina hoihoi a oluolu mau, a he Hawaii no hoike olelo ana nona, oiai, he makaukau loa oia ma ka kakou olelo.

            Ua haalele iho oia e u aku nona i kena makuahine aoo anan i malama ahonui ai me ke aloha a me na pokii.  Mamua o kona make ana, ua hoolilo oia i kona mau waiwai a pau i kona pokii, ia Wile, ka wi iki no una alo ona maluna o ka Mokolii.  He heahea a he oluolu oia i na poe a pau ana i ike a i kamaaina ai.

MASTER WILLIAM ROBERTSON.

            No kahi wa i hala ao ka waiho ma’I ana o keia opio ae la, oia hoi, he ma’I ma ka puuwai, me ka upu ole ia ua kokoke la ka hopena.  Me ka emoole i laweia aku ai kona aho a aili loa ae la ka uhane mai ke kino aku, oiai oia e noho ana iluna o kekahi noho ma kahi noho o na makua, Misita a me Misasa J. W. Lopikana, ma Pelelula, i ke ahiahi Poakolu, Okatoba 21.  I ka la mamua iho, ua helewawae oia mai Waikiki mai.  Hora 4 o ka auwina la Poaha mai i maneleia aku ai kona kino mai ka hale aku a nalo iuka o Maemae, malalo o na lawelawe haipule ana a ka Bihopa o Honolulu.  He moopuna oia ua ke Alii Ake.

MISS EDITH HEWITT.

            Poalua, hora 9 a. m. o Okatoba 27, i kikoo mai ai na lima menumenu ole o ke Make a lawe aku la i kea ho o ke kamalei nona ke inoa maluaa ae, ka hiapo loa hoi a Misita a me Misasa A. M. Hewitt (Hiuita), ma ko laua wahi e noho nei mawaho o alanui Iana, Kelaokahua, mahope o ke kaa ana i ka ma’I numonia.  Ua piha iaia na makahiki he 10 a keu.  I kahi kakahiaka ae i hele aku ai kana kumu a me kona mau hoakula a hookau iho i na hoohiwahiwa pua o ke aloha maluna iho o ka olowaa me kona kno wailua maloko.  Ua malamaia ke anina pule k papau ma hauhale e ka Bihop Honolulu, a hoelewaia ia auw la Poakolu a nalo iuka o ka ilina o Maemae.  Aloha no a me ka minamina pu.

 

Hoolaha Manao Hooko a Nuai a ka Mea Paa Moraki.

            I KULIKE AI HOI ME NA HOA -             KAKA ANA O KEKAHI Moraki i hanaia e JOSEPH PELE a me KEAMO, kana wahine ia H. Dimond, i Sepatemaba 26, 1884, i kopeia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope, Oahu, iloko o ka Buke 88, ma na aoao 368-9, a i hooliloaia hoi e H. a me J. T. Waterhouse, na luna-hooko o ka palapala kauoha a H. Dimond, ma o ka palapala hoolilo i kopeia ma ke keena i oleloia iloko o ka Buke 163, aoao 275 a pela aku, ke hoolahaia aku nei ma keia ua manao ka mea paa moraki i oleloia e hooko aku no ka uhakiia o ke kumu aelike, oia hoi, no ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee pu i ka wa i kauohaia ai no ka hookaa ana.

            Ke hoolahaia aku nei no hoi, mahope iho o ka pau ana o na pule ekolu mai keia la aku, e hoolahaia aku no ka waiwai i hoopaaia ma ua Moraki la no ke kuai a e hooliloia aku no ma ke kuai kudala akea ma na keena kudala o Jaso F. Moran, Honolulu, o a ka Poakahi, la 30 o Novemaba, 1896, ma ka hora 12 awakea o ia la.

H. WATERHOUSE, JR.

            Mea i Lilo ai mai ka Mea Paa Moraki.  No na mea hou aku i koe, e ninau ia J. Alfred Magoon, Loio no H. Waterhouse Jr.

Hanaia Honolulu, Nov. 4, 1896.

 

            Penei iho ka waiwai e hooliloia aku ana.

            O kela apana aina a pau loa e waiho la ma Kewalo.  Pauoa, Mokupuni o Oahu, i hoikeia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1626, Kuleana Helu 10276, no Mahina, o ia ka Apana 2, a i hoakaka mao popo loa ia penei iho: - Aina Kalo a me Kula. – E hoomaka ma ke kihi Hema o ka loi koele o J. Piihoi ke kihi Hikina mauka o keia aina, a e helo, Akau 49º Komohana 166 kapuai ma kuauna mawaho o ke koele a hiki i ka Pohaku i Peaia X e pili ana me ko Kalawaia, alila, Hema 36º Komohana 52 kapuai, kihi o Kalawaia, a Akau 50º Komohana 38 hapuai anahua a Akau 49º Komohana 146 kapuai ma ke Kalawaia ia mau aoao a hiki i ko Kekawewe, alaila, Hema 46º Komohana 72 kapuai ma ko Kekawewe, a hiki i ko Kaliwaia, alaila, ma ia aina Hema 43¼º Hikina 284 kapuai a hiki i ka Pohaku ma ke ala hilli, e pili ana me ka mokuna o Kewalo a me Auwaiolimu, alaila, popolei iuka, e pili ana me ka aina o ke kula a hiki i kahi i hoomaka ai.  O ka Ili 72-100 Eka.

Nov. 9-imnw.

 

Hoolaha Manao Hooko a Kuai a ka Mea Paa Moraki.

            I JULIKE AI HOI ME NA HO – Akaka ana o kekahi Moraki i hanaia e ANNIE HAINES me CHARLES HAINES, kana kane, ia W. A. Kinney, i Augate 4, 1887, i kopeia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope, Oahu, iloko o ka Buke 111, ma na aoao 403 a pela aku, a ua hooliloia hoi ua Moraki la ia J. A. Maggoon ma o kekahi palapala hoolilo, ke hoolahaia aku nei me keia ua manao ka mea i hooliloia aku ai o ka Moraki i oleloia e hooko aku no ka uhaiia o ke kumu aelike, oia hoi, no ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee pu i ka wa i kauohaia ai no ka hookaa ana.

            Ke hoolahaia aku nei no hoi, mahope iho o ka pau ana o na pule ekolu mai heia la aku, e hoolahaia aku no ka waiwai i hoopaaia ma ua Moraki la no ke kuai a e hooliloia aku no ma ke kuai kudala akea ma na keena kudala o W. S. Luce, Honolulu, ma ka Poakahi, Dekemaba 7, 2896, ma ka hora 12 awakea o ia la.

            No ua mea i koe, e niu au ia.

                                    J. A. MAGOON.

Hanaia Honolulu, Nov. 7, 1896.

 

            O ka waiwai e hooliloia aku ana, penei iho no ia.

            O kela apana aina a pau loa o waiho la ma Puunui, Honolulu, a i hoakaka maopopo loa ia ma ka Palalpala Sila Nui 4461 B, Kuleana 1070, ao Hikouia.

nov 9 – 4mw.