Ka Makaainana, Volume VI, Number 20, 16 November 1896 — NA HOOKO MOEUHANE. No ka Nane a ke Kanaka Loihi Eiwa Kapuai. [ARTICLE]

NA HOOKO MOEUHANE.

No ka Nane a ke Kanaka Loihi Eiwa Kapuai.

He moeuhano no Inlai, 1895, i weheweheia uia Ka Makaainana o ka la 30 o o ia makahiki no. ka nane: Nane I—He lani he kahua ilalo. Haina—Kaianikahua. He kahua ia no na alii, he kahua maikai. Eia k« puana aka moe: ua pono oe o kaua, ua loaa kou aina, aole au ui ana'e, ua iako oe a ua kuonoono, he lani iluna » he honua ilaio. He nane keia e kahoahoa e mai aua eia mai ka aina ona 'lii ua poao, a e" ka naenae mai ana i .ka lahui e leha aku na mak& i ka lokomaikai o na Lani, ke kohua mau loa o ka uhane. Eie ka hooko ana: Ika malama iho la o Okatoba, ua huikalaia ke Alii ka Moiwahine e

ka Manu Hooko o ke Anpuai Repubaiika meke koi ole ia aku, aua hoihoiia aka kona mau poiio kiyila a pau, (a ua hiki no ke inanaoia akn oke Aupuai a me ka nohoalii pu kekahi ma keia huikala ana, a me be la, ua ae paha ke Alii i k«ia, aole paha ) 0 keia ka hoike aka nane, he "Lani iluna, lie kahua ■ ■ ilaio," a i puamiia uaa ka haiua, ?< KaiBtlikahua. ,, He nane boihoi aupuni keia. Aka, heaha la ko ke Alii hewa e hiki ai ke huikalaia ? Pahaohao no ! Nane 2—Ke hoi ae la, ke pua aku la, he awa ka ī'a, ke ae la Haiua- Hoiksopnaiaw&lau,aia . ■■■■■■ - ■ ■ 1 i Maui. He nane hoike keia i ka h> i ana ae o ke. _-po opua (Lani alii) i ke kulaua uiua, alaila, mauao k© ke oia oka aina-kaha, he ua hooulu aiua ke hqea naai aiu* e gi]h ajUisjußtiii^ ; "Pua ka wiliwili, nanahu ka inano," <{ pua ke kanaka maikai, nanahu ke kanawiii. ,, Eia ka hooko au&: Ua k*koo aku keia naue i kekahi hapa o ka nane mua, niai ka uoho pio ana o ka Moi A ? ahi.Qe inal&lo o via kauoha hoomaiu a ke Aupuni, a hiki iho. la i ka wa i haihoiiA «i

koaa mau poao kiyiU iuU roe ko*\a kuUa» mua o k* laankiU, "hoi )iQa ae ief o ke ao o|Hia i ke kulaua eole n<* ka e knla ~k»hiko 1 ka wiiiwili, nauahu ka waoo" Ua hookoia keia ma v * — ' " '1 ka iona ana o ka 1« Uuleho i luu'i koU : r4i. 0 ka wili wih/ o «a i»»;o ka >uo *nahu\ vs ka ma'L kolt>r* iu u Vuu fce k*u*k* maik*i, hu ke kaniiwai." O k* Fua okauaka matkai t 0 na po« ia i ouau e ka usa*i kol* , r«; « ka uaaahu aua 0 ks kauAw*i # 0 k*

lime \%<> keAupuui ma o k& itoooa&la ana aka Papa Ola, a me ka ohi hapuku ana. Noiaila, # ua n&nahuia ka iahoi e k& maau kolera a me ke kaa«w&i, a ua h:\la hoi ia, koe palia nahoohuoi 0 kekahi mau aao. Oke n'ahu aka mano niuhi, koe ūāe kana inau hana, nie he la, «ia oia ika nuku o Mamala, Ika p'ika-ulua, 0 ke apu mai rkbe i kela a me keia mea e loaa ana. Na ka nane 7 e hai mai i na hana a ka mano niuhi. Nane 3—He i r a ka'u he nlua, aia la i ka puka. Haina—Kapukaulna, aia i Mpui. He kahua kaua na Kamehameha, kahi i hookaheia ai ke koko ina ihe iaumeki me Oula, ke koa maa-ala 0 Kahekili. He heana no na kino make e waiho mai la i nei wa. He nane keia no ka eha o ka 51i 1 ka ihe, he eha, he walania, ina iho ua kokeke ika puka 0 ka hale, ke kaalo iho 1«, ke ma-

alo ae 1a» ke kiei iuai la, kehoaiki mai !a, iua aku. Aia i Kapu-ka-a-Ki, ua ulaia ae la iiaiia, be heana mak«. Ua hookoia keia. 0 ka nlua, oia ao ka ma'i knlera nana 1 ulupa i kekahi hapn oka lahuī, ua ke kino, ua lapilu na auii, w#lenia na manao o k& ohana i na hana pupuahulu a ka Papa OU, a ua Wanuia na kifio make tna Kapukaki. MauauH no 0 keia i'a he ulua e kaalo ana i ka puka, ua hoonoho mai la ke Aupani he poe kiai manaipuka o kela hale keia hale, a 0 ia no na ulua i ka puka, « kitsi ana, © ho&iki aue, e mbalo mau aua mawaho 0 k& hale i ka po ame kd ao, uo ka naua ana 1 na po« a pau 1 hoomaluia no ke kolera. A liiauiuli hoi o ka haiua pili ike kahua kaua, ua oili ae na ku ki&i ae 1& ma na. kahawai uo ka n&ua aua i ua poe e hek ana e lawaia & auau p&h& uia i& mau wahi. A. ua ku ae he pualikoa qo kfk kiai aua i ua poe & pau o Kapuukolo, uo k* uana ana i na pee iuah li k& uo ke kolera. Aole i pau.