Ka Makaainana, Volume VI, Number 21, 23 November 1896 — Page 3

Page PDF (917.81 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 23, 1896 3

NA HOOKO MOEUHANE.
-
No ka Nane a ke Kanaka Loihi
Eiwa Kapuai.
[Mai ka Helu 20.]

                    Nane 4. - He maile ko'u, aia i ka wao.
                    Haina - Haliimaile, i Makawao, Maui he kahua-aina no na alii, no lakou. Ua Ukiukiu. He la kamahao nou e Hawaii, he la hoohiehie e kahiko ai oe me na wehi o ka wao, he lei maile ma kou a-i, he ohu no ke kanaka maikai, ua hihi, ua kolo, ua pii ae i ka wekiu. Haliimaile i Honolulu, he aina i nohoia e na Lani Alii, he panepoo no Hawaii, ua ikea a puni ke ao.
                    Ua hookoia keia. O ka maile, he wahi laau hihi keia a hoohihia i na laau e ae, o ia ka owiliia ana o ke kanaka make i ka huluhulu a hookomoia iloko o ka pahu kupapau, a o ka ohana hoi, ua owiliia aku lakou ma na lima o ke Aupuni, mamuli o ka paumaele i ka ehu o ka mea i loaa i ke kolera, a kaihuluhuluia aku la no Kakaako maluna o na kaa ukana me he holoholona la, a hanaiahuhuia e ke Aupuni. A ua hoike pu mai ka maile i ka pau ole o kana hana kahihimaluna o ua mea e ae, a o ia hana kahihi a ka maile, e hoea mai ana ia maluna o na a-i i kau ole ia e ka maile i keia wa, a o ia auanei ka ohu o ia poe a hoea mai. O ka lei ia, pupule na hana a olalau na noonoo. O ka lei maile ia i hiu palaka ia ai o Godefere, pakele mai moepuu na ke kolera, koe i ke ta a me ka hulumanu, koe aole ke eke.
                    Nane 5 - Ke pii ae la, ke holo ae la.
                    Haina - Piiholo. Makawao, Maui. He kupa, he kamaaina i ka Ua Ulalena, he aina kahiko lei anuenue, he hoailona kapu alii, he onohi no na kai.
                    Ke pii aku nei, aia ke holo ae la he auhee nui. O na poe i pii aku ma na kulana kiekie, ke pau aku la i ke auhee; aia la, ke holo la!
                    Ma ka haina o keia nane, ke hoea mai nei ka mea like, a o ia iho keia:
                    O Kuhina Kupa, ua pii ae oia a kau i ke kulana Kuhina o ko na Aina E, a i ka la 29 o Okatoba i holo aku ai oia no na aina e, a me he mea la, e hooko ana oia i ka haina o keia nane, "ke pau aku la i ke auhee, aia la, ke holo la!"
                    O Hati hoi kekahi e lonoia mai nei, e huli hoi loa aku ana ka oia no Maine a haalele iho i kona kulana Kuhina Mana Nui no Hawaii nei. Ina pela, ua haki ka paha ke au i Moanalua; "aia la, ke holo la!" A owai aku la auanei ka hope aku o na poe auhee?
                    O Pi Ki Keoni hoi, he komisina huli dala oia, ua holo aku nei oia no ka imi ana i ka pomaikai o na bona Aupuni, a o ka hua o kana hana i loaa, ke auhee mai nei, holo aku la, aia la ke hoi mai nei, "ua haaleleia i Puna e na hoa'loha."
                    Ua hookoia keia nane. Okatoba 4, 1895, ua hoopuiwaia ka lehulehu mamuli o ka lono ua pae mai la na kipi me na lako kaua ma Puuhale, a e hooukaia ana kekahi hoouka kaua weliweli. Mamuli o keia lono, ua hoounaia o Kapena Secota me 4 makai, a mama aku la i ka holo i kai o Puuhale e nana ai. A ko iho la ka naina o ka nane, "ke holo la."
                    Mahope iho no o ia wa, ua kauoha ae la o Ilamuku Baraunu i waapa huelo-boti, a kau aku la oia me na makai a mama aku la i ka holo, a ko iho la no ka haina o ka nane, "ke holo la."
                    A i ka hora 8 a 9 paha, ua holo hou aku la no ka Ilamuku me na makai no lalo o Puuloa e hakilo ai i na kipi, a he hoaa ka mea i loaa aku.
                    I ka "pii" ana mai o ka waapa, i ka "holo" ana i o a ianei, i loaa ai ka puana "Piiholo" "Pii" na kiu ma na kualapa, "holo" ma o a maanei, iho ma na owawa, hoea ma na aekai, aohe kipi i ikeia, koe iho no o lakou.
                    Nane 6 - He hale ko'u, aia iloko ona ka malamalama.
                    Haina - Haleakala, aia i Maui Ua hoea mai kou nani, a ua ikeia kou panepoo, a ua kahiko mai oe i kou aahu nani. Halekamalaakanoe, Kilauea, Hawaii. He hale i nohoia e ke ahi a ka Wahine, ina iho la he aihumuhumu, nanaia aku!
                    Ua hookoia keia. I ka hiki ana mai o ke kolera, ua aihumuhumu iho la oia i kekahi hapa o ka lahui, a mahope o kana hana ana, ua aihumuhumu mai la ka Aupuni a puhi ae la i na hale o na poe i loaa i ke kolera a ikeia aku la ka malamalama o kela hale keia hale. A o ia ka puana ana mai a keia nane, "he hale ko'u, aia iloko ona ka malamalama," he hale ko'u ua pau aku la i ke ahi. Aohe i pau ka aihumuhumu; ina aku no, he haawe kaumaha nae e hananee ai ke kikala, ina aku a o ka hoea mai koe.
                    A pela auanei o Haleakala e ikeia aku ai, ua kahikoia oia e ka nani, a ua olino mai na kukuna olino o ka la iluna ona.
Aole i pau.

-

                    He kuai hoemi nui ko ka Halekuai Kalahiki ke hiki aku i ka Poakahi, la 30 o Novemaba, a e hoomauia aku ana a hiki i ka po o ka la 24 o Dekemaba 1896, i na waiwai o kela a me keia ano. Eia ka wa, e hele nui ae, a e ike i kakou oiwi ponoi iho.

NA HOOLILO AINA.
-
Loaa Kumukuai Nunui no kekahi mau Apana Aina.

                    Awakea Poakolu, la 11 nei, i hooliloia ai e Kakauolelo Nui Hakinikia o ka Oihana Kalaiaina he eha mau apana aina no ke Aupuni ma ka iho'na o Puowaina e kokoke la i ka hale hoahu pauda. He $400 ke kumukuai i kaupalenaia ai no ka hoomaka ana aku e koho. Lehulehu na poe i hele ae e koho, a ma ke kohoia ana, ua pau loa i ka lilo ia Manuela Risi, elua apana no $1,500 pakahi, a he $1,750 a me ^$1,800 pakahi no kahi mau apana elua ilio. Ua loaa ka huina nui o $6,550 no neia mau apana, he oi hoi o $4,950 maluna ae o na kumukuai e koho mua ia ai. He inoa wale iho no ka ko Manuela Risi, aka, o ka mea oiaio ka i lilo ai o ua mau apana la, mamuli hoi o kekahi hoike malu ia ana mai ia makou, oia no ka o Misasa Mele Mooheau. I ikaika loa ka kona manao e koho i keia mau apana, me ka nana ole ae hoi no ka nui o ke dala e hoolilo ai, mamuli o ke ao a kona kauka no ka pono o na ola o kana mau keiki omaimai.
                    I ka Poaono mai, la 14, ma ko Kimo Mogana mau keena kudala, ua lehulehu na poe i hiki ae no na kuai aina o ia la, a ua nunui no hoi kumukuai i loaa. O ka mua hooliloia, o ia kekahi mau apana aina o ka waiwai o D.H. Nahinu, i make, e waiho la ma Hookena a me Kealia, Kona Hema, Hawaii. Ua lilo ka Apana 1 ia John Nahinu no $150, Apana 2 ia J.S. Kauwe no $250. O ka hale me ka aina, lilo ia Kale Aki no $325, a o ka aina mahiai hoi ia Kaaua no ia kumukuai like no.
                    Pau ae la keia, hoomaka mai ke kuai ana i na aina o ka waiwai o W. Jas. Smith (Kaimo Kamika), i make. He umi na apana ma Makiki, a penei iho na kumukuai i loaa: Apana 1 me 2, lilo ia C. Ludwigsen no $1,050 a me $800 pakahi; Apana 3, ia W.C. Weedon no $1,070; Apana 4, 5 me 6, ia Lunakanawai Kaapuni Pere no $1,200 pakahi o na apana mua a no $1,300 hoi o ka hope; Apana 7, ia John Grace no $1,350; Apana 8, ia J. H. Fisher no $1,800; Apana 9, ia H. Holmes no 1,850; Apana 10 ia Gus Schumann no $1,750 ekolu mau apana ma Kaalawai, ma nae aku o Laeahi. Apana 1, lilo ia Misasa Makuna no $1,100; Apana 2, ia F.M. Swanzy no $1,800; Apana 3, ia Kikila Baraunu no $1,600. Huina nui i loaa, he $17,870.
                    Elua mau apana ma Kulanakauhale Momi, Manana, Ewa, no ka waiwai banekarupe o Hanale Pua, ua hoolilo like ia a lilo no $1,100 ia Tome Hopena.
                    He apana aina ma alanui Moi, Kawaiahao, makai ae o ka halekula kula hanai o na kaikamahine, no ka waiwai o Mama Kuke, ka i hooliloia no ia la ma ke kauoha a Kale Kuke, luna hooko kauoha, a ua lilo ia A.F. Kuke me ke kue nui ole ia no $2,500.
                    No kahi wa loihi i hala ae, o keia na hoolilo aina ano nui loa a Kimo Mogana i malama ai, a ua nunui no na kumukuai i loaa. O na apana ma Kaalawai ka oi loa aku, a mamuli no hoi ia o ke ake nui loa ia o na apana aina noho kokoke ma na ae kahakai, i loaa ai hoi kahi hoomaha a hooluolu mai ka huikau a me ka ikiiki o ke kulauakauhale nei.

-
Hoolaha Manao Hooko a Kuai a ka Mea Paa Moraki.

                    I KULIKE AI HOI ME NA HOAKAKA ana o kekahi Moraki i hanaia e JOSEPH PELE a me KEAMO, kana wahine, ia H. Dimond, i Sepatemaba 26, 1884, i kopeia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope, Oahu, iloko o ka Buke 88, ma na aoao 368-9, a i hooliloia hoi e H. a me J T. Waterhouse, na luna hooko o ka palapala kauoha a H. Dimond, ma o ka palapala hoolilo i kopeia ma ke keen i oleloia iloko o ka Buke 163, aoao 275 a pela aku, ke hoolahaia aku nei ma keia ua manao ka mea paa moraki i oleloia e hooko aku no ka uhakiia o ke kumu aelike, oia hoi, no ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee pu i ka wa i kuaohaia ai no ka hookaa ana.
                    Ke hoolahaia aku nei no hoi, mahope iho o ka pau ana o na pule ekolu mai keia la aku, e hoolahaia aku no ka waiwai i hoopaaia ma ua Moraki la no ke kuai a e hooliloia aku no ma ke kuai kudala akea ma na keena kudala o Jas. F. Morgan, Honolulu, ma ka Poakahi, la 30 o Novemaba, 1896, ma ka hora 12 awakea o ia la.
H. WATERHOUSE, JR.,
Mea i Lilo ai mai ka Mea Paa Moraki.
No na mea hou aku i koe, e ninau ia J. Alfred Magoon, Loio no H. Waterhouse Jr.
Hanaia Honolulu, Nov. 4, 1896.

-

                    Penei iho ka waiwai e hooliloia aku ana.
                    O kela apana aina a pau loa e waiho la ma Kewalo, Pauoa, Mokupuni o Oahu, i hoikeia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1626, Kuleana Helu 10276, no Mahina, o ia ka Apana 2, a i hoakaka maopopo loa ia penei iho: - Aina Kalo a me Kula. E hoomaka ma ke kihi Hema o ka loi koele o J. Piikoi ke kihi Hikina mauka o keia aina, a e holo, Akau 49 Komohana 166 kapuai ma kuauna mawaho o ke koele a hiki i ka Pohaku i Peaia X e pili ana me ko Kalawaia, alaila, Hema 36 Komohana 52 kapuai, kihi o Kalawaia, a Akau 50 Komohana 38 kapuai anahua a Akau 49. Komohana 146 kapuai ma ko Kalawaia ia mau aoao a hiki i ko Kekawewe, alaila, Hema 46 Komohana 72 kapuai ma ko Kekawewe, a hiki i ko Kalawaia, alaila, ma ia aina Hema 43 1/4 Hikina 284 kapuai a hiki i ka Pohaku ma ke ala liilii, e pili ana me ka mokuna o Kewalo a me Auwiolimu, alaila, pololei iuka, e pili ana me ka aina o ke kula a hiki i kahi i hoomaka ai. O ka Ili 72-100 Eka.

Nov. 9-4mnw,
-
C.E Williams me Keiki.
Ed. A. Williams, Luna Nui
Helu 611, Alanui Moi, ma Ewa iho o ka Pa o Aigupita.

-

                    He mau mea kuai lako hale o na ano a pau loa.

-

                    He mau mea Hana Pahu Kupapau a Hooponopono Hoolewa.

-

                    E hoolakoia no na Kaa Kupapau, na Kaapio a me na Kaa-ohana.
                    Ina no e ninau ia laua, e loaa no na Pohaku Kia Hoomanao no na He Kupapau.

-

                    O ka Ialoa kekahi hana hiki loa ia laua, aia ia malalo oka lawelawe ponoi ana a Ed. A Williams, F.D., he mea i puka pono mai ka Kalaka Kula o ka Ialoa Maikai ana iloko o Mei, 1894.

-NA TELEPONA-
Keena, Helu 179 - Kauhale a me Kahea Po,
Helu 815.
nov 2-mp. feb 3-mp.