Ka Makaainana, Volume VI, Number 22, 30 November 1896 — LA KUOKOA HAWAII. Na Hana Hoomanao i Malamaia e ka Ahahui Aloha Aina. [ARTICLE]

LA KUOKOA HAWAII.

Na Hana Hoomanao i Malamaia e ka Ahahui Aloha Aina.

E like me ka papa-kuhikuhi iniihope iho, pela no \ hookou ai ua hftna iio ka ...hoomanao ana i ku piha ana o ke 53 makahiki o ko Hā waii uei kuokoa ana, ma.muli hoi o ks ikeia ana mai e na Aupuni o Beritania Nui a me Farani. Peneia iho ua papnkuhikuhi 1:<: 1. MeVō—"Ka Makua Loa," Liliuokalani Hui Himeni-Hui Hawaii Opio. 2. Pule w«he Rev. E. S. Timoteo 3. Olelo Hoakaka. J. K. Kaunamano 4. Mele —"Kuu Aina Hanau e," — Hui Hawaii Opio 5. Haiolelo o ka La Kuokoa, Jas. K. .Kaulia 6. Olelo Hoolaha i na Elele, J. K. Kaunamano 7. Mele Lahui—"Hawaii Ponoi," -Puali Puhiohe Lahui me Hui Hawaii Opio 8. Pule Hookuu. .Bev. E. S. Timotēo Hawaii Ponoi..Puali Puhiohe Lahui 0 kahi wale no i like ole, ma ko ke kahunapule wahi, aole oia i hiki ae, nolaila, na ka K?v. J. S. Ka)ana i hnoko na hana haipule. "Ua lehulehu no na poe i hiki ae, mawaho ae hoi o na elele Ahahui Aloha Aina, aua piha & loko o k*i Hale Ariona, ma fea pa o Halaaniani. Iwaeaa o ke auaina, ua ike aku makou ia Misasa Kuaihelani Kamahela, Peresidena o ka Ahahui Aloha Aina o na Wahine, Misi Luse Pibode, kekahi o na HopePerasidena, Misasa E. Aima Nawahi, wahine kanemake a ka P€residena Nui i make a o kekahi no hoi o ua Hope-Peres : - dena, kona pokii Misasa L. Aoe Like, Mi»asa Kini Maila, Mis»sa E W. Wilikoki, a me na poe iehulehu e ae ī hiki ole ke helrpapa aku Ma ka aoao makai o ka lanai 0 hope kahi o ka Puali Puhioho Lahui i ku makaukau ai no ka lakou apaua hana, a pu no hoi ka puali himeni o ka Hui Hawaii Opio. I ka hiki ana i kahie hoopuanaia inai ai oka Haiolelo o ka La^ ua eu ae a ku ka mea iaia ia apana' hana. Ua hoike mai oia 1 na mea pili moolelo no* ke ku a hooka«waleia ana o keia la nva ke ano nui, ano ko makotvh?«iki hi>i i keia Ia } ke hoopuka hakina ia aku nei Ēia iho: " *l noho ka hanohano ?aahina 0 ko kakou aina,' o ia ka kakou 1 akoakoa mai nei no ka hoomanao nnn i ka piha ana o na makahiki he 5S <» ke kuokoa ana o ko knkou aina i keia la Af>leeloaa he moolelo no ko ku'okoa o Hawaii nei, ke olf e hoopili pu ia mai me kn mooielo o ke kailila ana o ko ea (ha€*) o ko k&kou aina. Aia a

uoohiii p,u i.a ke o ka ama me ka uaoolelo o ea' elele i hoounaia a.*, alaila, piha kf- moolelo *o' ko Kiiokoa, a'u hoi e olelo ae ai he kanbk.a i hauauia e ka wahiue i nelo oia i kona aioa hana'u. !t I ka oun ana mai o ka makahiki 1843, ua kaikai pu mai oia ma k.i meheu o kona me na haawina e hiki ole si ke hoapoinaia a hiki i ke kanaka hope l^a. "A o ka loaa ana hoi & ke kuokoa o H&waii uuku nana Aupuiii keikikane mai o Europa i na la kuliuoleo ka noho'na hooponopono Aupuni, oiakekahi-o na hana hauohano a pookela loa i ikeia ma ua moolelo o Hawaii nei. U E hoomanaoia, i ka makahiki 1839 i hoomaia mai 'ai na ao h&kumakuma o ka ino o na inanao hoopilikia i ke kulana Aupuni o Hawaii nei, mamuli o t?a manao kue hoomann, oiai, na komo msi na Kahuna Pope o ka Hooinana Katolika ia maawa, a kukulu ae lā i k/ hoomana Katolika ma keia Paeaina. A o na manae lilili o na kahuna 0 ka hoonaana mua, i komo mai iloko o Hawaii nei ia mau la, ua lilo ia he kumuhaaa ano nui, 1 elakaiia ai na noonoo ana o ke Aiii, i aoia aku e na kahuna o ka hoomana <bu« e noho alakai ana i.ke Alii, a ua aoia aku ke Aiii e kipaku i ua msu kahuna Pope nei mailoko aiiu o ka aina, a ua hanaia i kanawai no ia mea a ua ae ke Alii i* mau &o, a na kipikuia «a kahuna Pope, ke kiuoa me ka e paialewa heie ia ana maluna o na ale o ka moaua. "Ua h«la toa aku na lono no keia mau hana a ke Alii a lohe o P«rani, no ia kipakn wale ia o kona raaA niakaaiuana; iva hoounaia mai ka mokukana Farani Aretemis9, Kapena Lapelake, e hoopouopono i keia hihia o kona ;nau makaainana me ke Alii o Hawaii nei. "I ka hiki ana mai o ua mokukaua la, ua waiho mai la oia i na koi:, (1) E uku aku ke Anpuni uo ua poho i h&uaia maluua o ua kahuua" i ka huin'a o $20»000; (2) E aeia e hana i kuikahi; a o.na uaea' nui maloko o ua kuikahi la, (,&), e aeia ha kahuuu Pope o ka Hooiuana Katolika e kukulu i ka Hoomana Romn iloko o kei« Aupuni, (h) 4 ao!s e hiki i k.\ Mm o H ri Wiui ke paps i na w*io;u o Pa^ni, 4can\o mai i!oko v o km Aupuni \ mo ksu man koi a ke kapena o mokukaua Farani 4 «a haoa pn mai !a oia i keka*>i mhU haua ioo mo ka hooweliweli aaa i ke A'ii, mamnli o kona hoonaa s'ua mai i na koa 4 a "wawahlia ka papu' mAal o

Ka t <,-i ii nanainpia nawaiwai o na Alii, hooj3ihfc]a na pu-kn-iiahi o k'i i 3JO n a poh:.ku a !iifc nc laau, a me ua hai»r-iuo ea? t a mamiūi oka u?,3k&u o ke Alii i keia mau hana » ke kaaaka o Farani, ua ae p.kn k oiā e k&Xanino"a malalo o keia koi a ke kanaku o FaraDi, f» na haneia !ho la' be kuikahi me kapena o ka mokuk.aua FBrani, pene'i: "'Paukal: Uahaiiaka noa ana oko Roma pule, ma na mokupuni a pau maklo iho o ke Aiii o ko Hawaii Paeama. Pauku 2. E haawiia ena 'Lii o Uoaoluiu kahi e ku ai ka halepule; heawai hele pi nepine ia e ko Farani, a na kekahi kahuna o laila e lawelawe i ko laila oihana. "'Pauku 3. oka waiwai oFarani, o ka waina hoi a me ka hahni (rams), aole e hoopukam ke. kahi o ia naa.u inea, e kojao mai iloko o ke Aupuni Hawaih "'Pauku 4- Ina ehoopiiia ko Farani uo ka haua inaaaei, aole ia e hookolokoloia e hai, i Ke kiure no i koho pono ia e ke Kanikela no lako mai o ka haole, a e aponō aku na 'lii o Hawaii ia hana ana, {< Ua hanaia a kakauiuoaia e maua na mea hana kuikahi i Wai 12, M, H 183^. (Inoa) "'Kamehamhha 111. (Iuoa) C. Laplaoe.' Aole i pau.