Ka Makaainana, Volume VI, Number 26, 28 December 1896 — Page 4
4 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 28, 1896.
KA MAKAAINANA,
HE NUPEPA OILI PULE.
-
F.J. TESTA (Hoke),
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.
Wahi noho, ma Honolulu.
KEENA: Helu 327, Alanui Moi, ma Waialeale, kokoke i Alanui Konia.
-
UKU O KA NUPEPA.
No Hookahi Kope - $.10
No Hookahi Malama - .25
No Ekolu Malama - - .75
No Eono Malama - - 1.25
Ina e hookaa mua ia peneia ka uku:
No Ekolu Malama - $.50
No Eono Malama - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - 2.00
UKU O NA LUNA NUPEPA.
5 Inoa - - - .15
10 Inoa - - - .20
Maluna aku o 10 Inoa - .25
Aia a elima inoa a kekahi luna mawaho ae o kona inoa iho, alaila, loaa he pepa iaia me ka uku ole.
-
POAKAHI, DEKEMABA 28, 1896.
-
KE hele la no ke Aliiaimoku me ke ola kino maikai.
-
EIA no ka hoi he hookahi iwaena o na ewe a me na mamo mikanele i holo mahope o ka lahui, a he aloha aina a makee lahui ka olelo ana nona. Aia kona kahua ma ka aoao o ka oiaio a me ka pono kaulike, a aole loa hoi oia ma ka aoao o ka oiaio ole a me ke keehi pono kaulike.
-
ME nei helu e pau ai nei makahiki a me nei buke o KA MAKAAINANA nei. Mai no a hoopoina mai, aka, e hoomau mai no i ka ike ana i nei makahiki hou ae. A o keia ka wa kupono hope loa e komo mai ai na kauoha nupepa, no ka mea, aohe no e hoonui loa ia aku ana ke pai ana, a na ka oioi mua no ke eo. Ke nele kahi, aohe me makou ia hewa, no ka mea, e kala i kauleo mua ia aku ai.
-
HE mea hewa ole no kakou ke hoomanao iho e kakau a e hoouna mai i na palapala hoopii kue hoohuiaina i na ahahui poo maanei, a i ole ia, e noi ae paha hoi no ko kakou aeia mai e koho balota no ka hopena kalaiaina o ko kakou aina nei. E hewa anei hoi ia mau ano hana iloko o nei wa? Ma ka makou ike iho, aole loa kahi o ia mau hana he mea hewa, a aole no hoi he mea kue aku kahi i kahi. O ia, nanaia mai!
-
INA he ake io ko Peresidena Kole a me kona poe e loaa ka "malu" ia Hawaii, o ka wa keia hoike ae i ke "aloha i kanaka" ma ka huikala loa ana ae a pau loa, a koe wahi koena ole iho, iwaena o na poe pio kalaiaina e kau nei na aweawea mawaho nei. E hoopau loa ae hoi ia mau aweawea o ka wa i hala ae ma ka la pau o nei makahiki, a e hoomaka aku hoi i ka makahiki hou me ka maemae iloko o ka "malu" io a me ke "aloha" io. O ia, hoikeia ae!
KEIA KAU KULAIA.
-
Oiai hoi, na hoea mai a ua hala aku ka la i hookaawaleia ai no ka la i hanau ai o ke Keiki a ke Ak.ia ma ka honua nei, ma o Kona lawe ana aku i ko kakou kino, ke au hoi i oleloia ai ma ka Buke nui, i ka po o Kona hanau haahaa ia ana, ua mele mai la na puali anela o ka lani - "He malu ma ka honua, he aloha i kanaka." A oiai hoi, ke neenee aku nei kakou i ka hopena o nei makahiki, a e komo aku ana hoi i kahi makahiki hou aku, o ia ka 1897, ke manaolana nei makou e loaa ana ia kakou ka haawina a na anela i hosana ai ma keia po he 1896 makahiki i kaa hope ae. Me ia ano haawina hoi makou e hoolanalana aku nei ia kakou a pau - e nui ke aho iloko o ka manaolana mau. Ke loaa mai hoi he pono ma neia mua iho, alaila, mai luna loa mai ia, oia hoi, na alohaia mai kakou.
-
KAMAHELE A KA LAHUI.
-
Mamuli o ka oluolu ana o na hoa'loha a me ke Aliiaimoku pu no hoi e hele aku oia no ko na aina e ma ke ano hoohala manawa, no ka ike ana i na makamaka, a mamuli no hoi o ka oluolu ana ona a me kona mau hoa'loha e malama iho no i ka no'a o keia huakai kaahele iloko o ko lakou noonoo ponoi ana, i loaa ai hoi he hiona o ke pahaohao io, a lilo ole hoi i mea e pakaukau hele ia ai i ka loa a me ka laula o ke ao nei, nolaila paha hoi ke kumu i nauki loa ai o na nupepa kuwaho a lalau wale ai no ka lakou mau koho koho a houpuupu ana no nei huakai kamahao a ke Aliiaimoku i nei wa o ka makahiki.
E noke wale no lakou i ke pahenehene i ke Alii, a me ke kokua pu aku hoi a ko kakou mau ohua palemo o nei, aole loa ia he mea e ko ai o ko lakou iini. He mea ole ia mau pahenehene ana, a he wa no e pelu hou mai ai a nanali ia lakou iho. Ka i no paha hoi ua ana lakou i ke pahenehene ana i kekahi wahine i hoohaahaaia, eia no ka ke hoomau nei no ke ino i ka lapuu ia loko, a oili ae la me ka hailiili a pahenehene hilahila ole. Eia nae, aole ia he mea e loaa ai ko lakou iini hoohuiaina.
O ka makou nae hoi ia kakou, mai nana a hoolohe aku ia ano nahenehene a hailiili me na manao konokoho wale me ka maopopo ole o ka mea oiaio. A no kakou iho hoi, e hilinai kakou iaia e hele wahine la, a na ke au no hoi paha o ka manawa e hele aku nei imua e hoike mai ia kakou i ka waiwai o ka hilinai ana iloko o ka paulehia a me ka manaolana kupaa mau. E uhai mau ka kakou mau leo pule a uwalo aloha ana nona imua o ka nohoalii o ke Akua ma na lani kiekie loa.
-
"HAEHAE KA MANU!"
-
E like no me ka mea i hoohuoi mua ia no ka ke Aliiaimoku huakai i nei kau huihui o ka makahiki i ko na aina e, oia hoi, e lilo ana i mea nui o ke kamailioia e na nupepa wahakole o Amerika. A ka i no e hala, oiai, pela no ka mea i ikeia.
-
I na wahakole mai hoi a ko o me ka nui o na kohokoho ana no ka manao o keia huakai i nei kau o ka hooilo, pa mai hoi i ko kakou nei mau nupepa wahakole, hele loa i ka launa ole Eia no nae hoi, iloko no o ia mau kohokoho a wahakole ana, he ole no ka mea i loaa no ka ke Alii no'a huna.
-
Nui no na kohokoho ana a ko Nu Ioka a me Wasinetona poe nupepa e hanai ai mau ia nei, e pahenehene ana i ke Alii, e hoike mai ana i ka maikai ole o na noonoo ana o kela poe ake hoohuiaina ma o. A ua hoike ae no hoi na poe kakau nupepa aohe ka he makemake o Peresidena Kalivilana e ike mai i ko ke Alliaimoku hoea aku i Wasinetona, a nolaila, e hele ana ka oia i ke kiki manu i ka Hema aku.
-
O kekahi hoi o na manao kohokoho wale, e hele aku ana ka ke Alii e hui a e launa pu me W. Makinile, ka Peresidena i kohoia, oiai, he hoa'loha kona kaikuaana nona a no kona kaikunana Moi i nala i ka make, iaia e noho Kanikela Nui ana no Amerika Huipuia maanei, a i ka pau ana ai o kona manawa noho maanei, ua hookohoia aku oia i Kanikela Nui no Hawaii nei ma Kapalakiko no na Mokuaina ma ka aekai Pakipika. Ke hoea ka imua a o Makinile, e noi aku ana ka ke Alii aole e hoohui, mai ia Hawaii nei. Ua like no ka hoi ko o poe kohokoho wale e like la no me ko kakou poe maamaalea ma ke kohokoho wale a pakaukau hele i na olelo, a komo pu aku nei no me kakou oiwi ma ia ano.
-
Ua hele aku na noii a hoohuahualau ana no ke ano o ka ke Alii huakai a i ka ohana o kana kane i make e noho la ma Bosetona, a he ole no ka mea i loaa mai. Ma ka hoike mai a kekahi pilikaua o Keoni Kamaki, ka ke Alii kane i make, he kukai palapala mau no ka lakou me ke Alii, aole loa nae hoi i hoikeia aku ia lakou he manao holo aku kahi o ke Alii i o lakou la
-
Nolaila, hookahi no mea i maopopo loa, ua ae oia e ike a e kamailio pu me na poe kakau nupepa, eia nae, me ka puai leo ole aku no ka manao nui o kana huakai, a mamuli no paha hoi o ia i puka ae ai na kohokoho lehulehu loa. Ua hoka loa ko o poe kakau nupepa, i ka loaa wahi mea ole e hoopioloke a e hoohikilele ai i ka lehulehu.
-
A o kekahi hoi o na manao kohokoho wale i akaka ka oiaio ole, i holo aku nei ka oia e kue hooikaika i ka hoohuiaina, a ina ka e ko ole ia manao, alaila, e hooikaika aku ana oia i ko Hawaii nei hoohuiia aku, me ka oleloia ae, he hoolohe kona lahui i kona leo. Ke maopopo ka hoi ka hoohui io ia, e hooikaika aku ana ka oia e loaa ona uku hoomau nona, a me kona koi ae no ka i kona kuleana i na Aina Leialii.
-
Ua ninauia o Kuhina Kupa no keia mea iaia ma Sana Diego, Kalefoni, i ka la 15 nei, a o kana i pane ae aohe i maopopo iaia ke kumu o keia huakai, koe wale no, ua kalaia ke Alii i na la mamua iho o kona haalele ana mai ia Honolulu nei, a ua holo aku la no ke Alii ma nei huakai ma kona ano makaainana. A no na Aina Leialii hoi, ua manaoia ia mau aina i nei wa ma ke ano he mau Aina Aupuni.
-
Wahi hou aku no ana, aohe o ke Alii kulana ia lakou, aka, o Misasa Dominisi wale iho no oia, a aohe ka ona kuleana iki ma na hana kalaiaina kuloko a kuwaho paha. O ke ano paha hoi o nei hoikeia ke Kuhina, he mea ole ke Alii i kona lahui, a ua nele hoi kona hilinaiia. Ina he ake io ko lakou e ike, ho ae i ka ninau ma ke koho balota akea.
-
Ano hoi, ua hoea hou mai nei o Kuhina Kupa a eia iwaena o kakou i nei wa, nolaila, o kana hoike paha hoi ka kakou e kali aku ai. Ua kaahele oia he 10,000 mile a oi, a o ka hua hoi o ia huakai ka kakou e kali aku ai o ka huaiia ae, malia ua pala, a i ole ia, ke kapule la no. Eia nae, ua hoike ae oia, ua nui na papaaina ana i hele ai a i hookipala ai, a heaha la ka pomaikai o ka lahui no na dala ana i lu wale aku nei no.
-
Ua hui a launa kukai kamailio pu oia me Kaliwilana a me Makinile, eia nae, aohe ana lono hoohuiaina hoohauoli i lawe mai nei. O kahi lono hoohauoli wale no paha ana i huai ae, no na papaaina lehulehu ona i hoolauleaia mai nei e ko o poe. Aole no hoi ia he mea malihini i kahi poe lehulehu loa o kakou nei, a ina no ua hoahaainaia no ekolu manawa o ka la, aole loa ia he