Ka Makaainana, Volume VII, Number 4, 25 January 1897 — Page 1

Page PDF (897.76 KB)

This text was transcribed by:  Kristel Zuniga
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

BUKE VII----Ano Hou          Honolulu, Oahu, Ianuari 25, 1897.     HELU 4

Huli Hoi Mai o Mrs. Dimond.

            Ma ka mokumahu Kopetica o ke ahiahi Poalima nei i pae hou mai ai o "Ahai ka Pupuhi me ka Ipo, " oia o Misasa Wile Kaimana (Carrie H Dimond). I hoi mai nei ka oia e kue i ka ke kane hoopii oki mare loa akuiaia. Me he la ma ka mokumahu Peru paha i loaa ma mai ai kana pane i ka ke kane palapala hoopii, no ka mea, i ka la 18 nei ka waihoia ana imua o ka Ana Kaapuni a hookoia i ka la 19 ae. Ua pane mai oia no ko ke @ane moekolohe pinepine me kekahi poe wahine lehulehu, aole @ae hoi oia i hoike ae i na inoa, a me kona hanaino loa ia no ka hoi kekahi.

            I ka wa o ka moku i hookomo mai ai i ka awa, ua pae mua mai ka waapa pailata me na @ke leta, a lohe o Wile Kaimana aia ka wahine iluna o ka moku, no ka mea, i kai no oia o ka uwapo. Iaia i lohe ai, ua hoi koke oia no uka nei a hoi loa no kauhale, no ka mea o ka laua kamalei wahine hookahi paha kahi mea ano e mawaena o laua. Ua lele mai ka wahine iuka nei a ua hele pololei ae a ke keena o kona mau loio maanei, o Kakina & Kauale, a o C. W. Akepoka mai nei hoi i Kapalakiko.

            Pau oia ma ke keena o kona mau loio, ua holo aku oia a ka hale o kana kane iwaho o Wai kiki, ma ka pa o Kamehameha V. Ua paa na puka a ua wawahiia aku ka e ia a hemo, komo oia iloko a noho ilaila. Nui na haohao ana e kipaku iaia, aohe ona neeniki. Ua lilo na hoomalimali ana a ka Ilamuku, na loio a me na hoa'loha i mea ole imua ona, aka, i kakahiaka Poaono nei, ua hookomo aku na loio o ke kane, o Kine & Balu, i palapala papa imua o ka Aha Kaapuni, a i ka hookoia ana o ia palapala i ku ai oia e hele a hoi mai a ka Alinetona, ma Aigupita, kahi e noho nei. Ua hele mua ka oia i ka Hotele Hawaii, a no ko laila piha loa, aoke keena i loaa nona e noho ai.

            Ua piha na nupepa alakai o Kapalakiko i na mea e pili ana no keia wahine haole a me kana ipo, me C. D. Wilisona, me ke pai pu ia o ko laua mau kii, a ua lilo hoi keia hihia oki i mea e kuehu ai i na lepo i ke ehuehu makani. Ma ko laua hotele ka i noho pu ai, a paa ko laua mau inoa ma ke ano kane a wahine, a i ka lohe ana ka o ka luna nui o ia hotele no laua, ua kipakuia laua o hele a me ko laua mau pono a pau. Ua loheia mai nei ua komo aku nei ka ua wahine la iloko o kekahi hui lana keaka o laila, a ua hana @elike ka no elua makahiki. Me ia no i hiki pu mai nei kona luna nui, oia ue kahi iwaho o Waikiki, a oia ka i kipaku mua ia mai laila mei. O ke ano ka o keia hana, o ka hana a nui ka walaau a me ke kamailioia, alaila, loaa he hoolaha lilo ole nona e kaulana loa ai, a ke hoi aku a hana keaka, nui ka heleia aku a me kona laki pu. Me he la e loaa ana no paha ia mai mea a pau loa ano i makemake ai maanei.

            Ua loheia he lehulehu loa ana ka o kekahi poe o ke anuu kiekie o kakou nei e pau ana i ka alakoia iloko o keia haua. I ka auwina la Poaono nei i hoopukaia ae ai e ka Aha Kaapuni, ma ke kauoha a ko ka wahine mai loio, he palapala kikoo hoike, a he eha ko lakou nui i kii koke ia.

Haule ia Koo a ka Aina.

            No Lahaina, Maui, mai nei ka loao ua kuu mai ka luhi o Adamu Kaukau i ka Poalima, la 15 nei, i ke 67 o na makahiki, ma kona wahi noho ma Kaanapali. Ae, he koo oia no ka aina, a ua hala aku la hoi ma ko ka honua nei aoao mau. No na kau Ahaolelo lehulehu mamua, oia ka lunamakaaina moi ia apana mai. I ke kohoia ana o Kalakaua i Moi iloko o1874, oia no hoi kekahi i pakeie mai nahoahoa, eia nae, ua loaa wahi eha iki no. Ua noho Luna Heiu a Ohi Auhau oia no kona apana, a ua lawelawe no hoi @ na hana e ae no ka lehulehu. Oia mai nei no ka elele o ia apana i ke koho peresidena ana iho nei no ka Ahahui Aloha Aina iloko o Novemaba i hala. Mamuli hoi o ko makou maa a kamaaina loa iaia mai ka wa kamalii mai, ua lilo kona kulana kanakamakua i mea na makou kamalii e wahapaa aku ai me kona huhu ole mai, aka, he mea akaaka a leala wale ia mai no ia e ia iloko o ka oluolu. Ke hui pu aku nei makou me kona ohana iloko o na u a me ka auamo like ana i na haawe o ka luuluu a me ke kaumaha paumako nona. Aloha no oia!

            E halawai ana na pualikoa a pau o ke Aupui i ke ahiahi o ka la apopo ma ka halepaikau hao ma Haimooipo. He halawai hoohuiaina ke ano, a e hooholoia ana paha ke mau olelo hooholo a hoonua aku ma ke ano hoikeike i ko Amerika Huipoia mau pualikoa.

No ke Aliiaimoku.

            Eia iho na wahi lono nupepa i loaa mai nei no ko kakou Alii e lualai mai la i ke anu hauoki o Maleka: Ua hele makaikai aku oia i ka Wailele o Niagara i na la 9 a me 10 aku nei. I ka la hope iho oia i hoi ai, a aia no ke noho la me ka malie a me ke akahai a maluhia ma kona hale ku kaokoa ma Burukeline, Bosetona.

$1,000 ke Poho.

            Ua hooholo mai nei ka Aha Kiekie o Kolumebia Beritania, i ka la 11 nei, o ka huiaa poho e kau ae la maluna, o ka mea ia e loaa ia J. B. Cranstoun (Karanetoune), kekahi o na haole pio kalaiaina i kipakuia ai e keia Aupuni mai nei aku iloko o Ianuari, 1895, maluna o ka mokumahu Warimu. He wa loihi ka noke ana o keia hihia, a ma na anuu like ole, a akahi no a loaa he olelo hooholo ma ka aoao o ka mea hoopii. I ka hana ana mamua, ua haawiia ka pono no ka aoao hoopiia, o ia ka Hui Mokumahu Kanada-Auseteralia, aka, i ka hoohalahala ana i ka Aha maluna ae, ua hoihoi hou ia i ka Aha malalo e hookolokolo hou ai. He $50,000 ke koi poho. Mamuli paha o keia olelo hooholo ae la e koi aku ai na mea e ae i kipaku like ia ai wa  hookahi, oia, o A Multer, he Olelo E, a me J. Johnstone, he Pelekane. He Pelekane no ka hoi ka mea hoopii. Na keia Aupuni ana e uku kela koi poho, oia hoi, na ka lahui hookaa auhau.

Niau ia Hoa o Nei Oihana.

            Ma ka mokumahu Kinau mai o ka auwina la Poalua iho la i loaa mai ai ka lono i hoohuoi a i haohao ole ia, ua haalele mai o Kimo Boloka (James Henry Bolster) i keia ola ana ma Kohala, Hawaii i ka 26 a keu o na makahiki o ke oia ana ma keia ao mauleule, i ka Poaha, la 14 nei. He hoa paaua oia no keia oihana ma ka hoonoho hua i na la mua o kona imi ana i pono nona iho mai ko na makua mai, ma ka Halepai Bultina kahiko malalo o W. Hila, i make mua me ke aloha nui ia. Oiai oia e hooko ana ma ia haua, e hoomaamaa ana oia i ke kakau no ka nupepa Buletina, a ua lilo no oia mahope mai i mea kakau no ia nupepa. I ka pau ana o ka hui nona ia halepai a me ia nupepa, a lilo mai ai hoi ia makou kekahi o na mea paahana, na hoi ae oia i mea kakau no ka nupepa Hoku, a naua i kakau ka moolelo o ka  Ahaolelo i pau iho nei no ia nupepa. Ua makaukau loa oia ma ia hana.

            No kahi wa loihi i hala ae i waiho ai oia i ka ma'i akepau a me ka lumatika, aka, na pahua ka ike o na kauka, a imi aku la no i ke ala a na makua i niau mua aku ai. Ua haalele iho oia he ohana nui maanei, a mai kona makuahine mai hoi, ka wahine Hawaii a kona luaui, he ekolu kaiuahine a he ekolu pokii. Hookahi kaikuahine ua mare kane a aia i ka aina e, a eia i Honolulu nei na pokii e ae ona a me na kaikuaana haole ona. Ua kanuia no kona kino make ma Kohala, malalo o na lawelawe haipule ana a ka Rev. L. Byrde (Manu) o ka Ekalesia Anagalikana malaila. He lala mua loa oia no ka Hui Hawaii Opio, a ke u nei kona mau hoa a pau nona. Minamina no kona ako koke ia ana i ka wa opiopio.

Pau Elua i ka Po Hookahi.

            Po Poaono, la 16 nei, i hepuia ai elua hale auau a hookipa o waho o Waikiki, o ia ka Long Branch a me ke Saratoga, oia hoi, o na ona ka i hopuia. Ua hookolokoloia o C. J. Sherwood, ka ona o ka mua, i ka Poakolu a me ka Poaha iho la imua o ka Aha Apana, a ua hoopaiia e uku i $300 me na koina. I ka Poaono nei ko J. Ashworth, ona o ka hope, a ua hoopaiia e uku i $150 me na koina. Na Makai kiu Kedese laua i hopu a me kekahi poe kiu mai waena mai o na koa. No ia hana ano haahaa ina nei hihia, ua hoopauia mai na kiu koa mai ka Oihana Koa o ke Aupuni. Ua hoohalahala na mea a elua i hoopiiia imua o keia kau kiure ae.

            He wahine Lelewa pupule ka i hemo mai ka Halemai Pupule i ke awakea o nehinei. Ua loaa oia i kekahi makai ma ka Huina-a-Kale aenei a laweia no ka Halewai, a mai laila i hoihoi loa ia aku ai no ka halemai.

            Ma ka mokumahu Kopetica i loaa mai nei ka helu ki polokei a ko Kaleponi poe 100 koa o ka hookuku ana me ko nei poe 100 i na la 10 a me 11 nei, a ua eo i ko o poe, he 3,952 ko lakou helu i ka 3,869 o ko nei, he oi o 83. Eaa aku ana ka ko nei poe i ko o poe ma nei mua koke iho.

            Elua no ka kauna, a o A. N. Kepoikai no ka ke kou, ma kela halawai hoohuiaina ana i kahea ai ma Wailuku, Maui. Ua like oia me elua, e lika la me kona koikoi. A ma ka halawai hoi ma Kaneohe aeuei, he poe lawelawe hana Aupuui na poe i kakauiuoa aku, a he poe e ae no ka hoi kekahi i noiia aku e W. Hanale e kokua ka iaia, o poino a popilikia oia. Ua loheia mai o kane, wahine a me keiki ka i paa aku, a mai loko ae o 50 poe noho o iaila, he S1 man inoa i loaa ae, a he elua no haole iwaena o ia heluoe.