Ka Makaainana, Volume VII, Number 10, 8 March 1897 — Page 5

HONOLULU , OAHU, POAKAHI, MARAKI 8, 1897. 5.

 

"KE ALEALE NEI KA WAI."

 

E hoohaia iki ae paha hoi ke kamailio ana no ka manao hoohuiaina me Iapana ma nei helu a no kahi wa okoa aku hoi ia, oiai, aohe e kala i pau ai ka manu i ka haehaeia a weluwelu, a oia ae hoi "ke aleale mai nei ka wai."

 

No nei manao hoohuiaina nae hoi o makou me Iapana, loaa ka ke Kuokoa mea e hoomaoe mai ai no ko makou makemake no ka hoi i ka hoohuiaina. Ae, pela no hoi paha, eia nae, aole loa o ka ke hoa ano i makemake ai, he kinai loa no ia kakou a pau loa i ka lilo i poe negero a ku i ka hoowahawahaia iloko o ko kakou aina ponoi iho. Hele pela!

 

O ka ko hoa ano hoohuiaina e ake noi o loaa mai "ke ola a me ka palekana i ka lahui Hawaii, ko hoike maopopo loa aku nei makon, e like no hoi me ia i ua wa i hala ae, aole loa ia e loaa mai ana, no ka mea, he moeuhane palaualelo ia a he kumuhana polopolona loa hoi. He kupapau ka olelo ana no ia mea ma Wasinetona. E nana ae i na wahi olelo iki a ko ke ALiikanaka ma kahi okoa o nei helu malalo o ke poo "Huakai a ke Alii."

 

Ina pela io ka make kanu loa o ia kumuhana, alaila, e holo pauna ana paha hoi auanei iluna o kekahi lae papali kuhoho me ke akaka ole o kahi e pakele ai. Aloha no ka hoi, minamina wale, a e hololei paha anei hoi ko makou mau kulu waimaka pueo me ka paumako no ko lakou hopena ku i kau wahi o ka awahua loa.

 

O ka hoohuiaina nae hoi a makou i anoi loa ai, o ia no ka hoohuiaina imua pono o ke alo, i ka aina kamahao no a kupuaa o kakou i pulama ai, a ke kuhihewa ole makou, o kakau no a pau ia e makemake nei ia ano. Ma ia ano no hoi makou e noke nei. Pehea ia, ua hewa anei hoi ia la? Aohe paha hoi ia he kumuhana hewa, ke hololike ka lokahi o na manao, a i ole ia, ke ae oluolu ia mai no hoi paha me ka laelae loa. O ko makou mau luina no ka lehia loa ma ia kumuhana, ua lilo ka po i ao, a o ke ao hoi i po.

 

Malia no ka alua no o kahi kanaka, ua lena a ua ulu na niho i ka noke a i ka ike mau, a ua palupalu loa hoi kahi manao, ua pio ka hoihoi. Eia nae, aole pela na hapaha ekolu e iho o kela kauna, he piha hoihoi mau i ka ai i loloa ai na niho o kupuna e ono mau no ko lakou mau puu moni ai.

 

Eia nae, i ka hoohuiaina no kahi poe a poino a pilikia, a i ke alualu no hoi a apakau ana i ka haka kau a ka manu, he mea leawale ia no hoi ia. A i kekahi poe hoi, ua oleloia he oi loa kau ka ka ono o ka aina i aihueia mai, a me he la pela no hoi na poe hoohuiaina malihini i ono loa ai e aihue aku ia Hawaii nei. Hilahila ole no hoi la. Ma ko makou manao, o ka oi loa aku no ia ano poe a me na kamaaina pu i ike ole loa iho ia mea a he hilahila, o ka hoi nui e moe!

 

Mai ke Kuokoa namu mai o ka Poaha nei keia mau telegarama i keakea hou ia no ma ko laua ala moana, a he kupaianaha no ke ano o ka loaa ana mai. peneia iho neia mau telegarama hope:

 

HAKI IA KOLE--Ke oi loa aku nei ke ino o keia. Aole i konoia i ka aha ike aloha hope loa a ka Peresidena i na luna o na aina e a me na luna oihana kiekie ma ka la 9 o Feberuari. Aole o Palani i noiia mai. ua makaukau ka aahu oihana a me ko ka wahine lole. Aole na bila aie i ukuia. Ua hoihoi ole ia anei au? E telegarapa awiwi mai i na ao ana a e hoouna mai ia Daimona me ona eke.

 

KOLE IA HAKI--Pela no hoi paha na hoihoi ole ia oe. A pela iho la no hoi me W.O. Kamika maanei. Aole e hiki ke hoouna aku ia Damona me ona eke. Ina aole i konoia i ka Hale Keokeo, mai no a hele aku. E paa malie i kou palule a komo ae o Makinile, alaila, hookahi ka hele pualu like ana aku me palani, Hakawela, Kakina, Moreno, Makanalese, a me kahi poe Hawaii e ae. Aole anei hoi e hiki ia oe ke pepehi powa aku ia Pama? E hoao no e hoouna koke aku ia Kauka no Wasinetona. E akahele loa oe no ka wa uhi hahi pu o ka ohu.

 

Lohe mai makou i ka nui o ko Kaulukou kaena i kona laki i ka hana a nui no me ke dala. Wahi mai no a ia lohe liko, no kekahi hana ka naa i lawelawe, ai no kekahi kanaka no Hamakua, Hawaii. O ka makou nae hoi ia e haohao nei, aohe ona hoao iki ae e hookaa i kona mau aie kahiko, oiai, ke nui nei hoi kona ohi i ke dala a me ka paihi mau me na paa lole hou.

 

A ke ike la, pololei loa e like me ka makou i olelo ai ma ka helu i hala, i ola oia a me na hoa e ae o kela kauna ohakulai i na kanaka Hawaii, aole loa hoi i na haole hoohuiaina. O ka makou no ia e haohao nei nei i ke kumu o ko lakou iini ana i ka hoohui aina, he hewa iho ka i na aina imua o na alo i pu uai o na maka iwaho.

 

Wahi mai no a ka lono, ua haohao ka ua o Kaulukou no ko KA MAKAAINANA nei kumu o ke kue loa iaia, a o na nupepa oiwi e ae hoi, aohe. O ka makou pane ma ia wahi, owai no oia ia makou. A o kekahi kumu-maopopo loa no hoi, ua nele na hoa e ae me na manao e pane ai iaia, a ua like ole kka ike i loaa ia makou nona me ka ike i loaa ole ia lakou ae. Ina he manao hoopono kona, o hana oia me ka ewaewa ole, alaila hoi paha, loaa kau wahi o ka hilinaiia aku.

 

Eia hou no neia mau telegarama i keakeaia ma ke ala, mai ke Kuokoa namu mai o ka auwina la Poaono nei.

 

KOLE IA KAKINA--Ua ike anei oe ia Kalausa Sepekela? Heaha hoi keia me ia? Aole anei hoi oia e hiki ke lomiia aku? Ke ano hoopihoihoiia nei hoi ko Pi Ko Keoni nanaina a ke emi aku nei kona nui. Ua ao i ka Adavataisa e pai ia Platt a e koino aku hoi ia Choate. E hoike aku ia Platt i kekahi a e ninau aku heaha la kona lilo mai. Imi aku i ke kumukuai o Kalausa.

 

KAKINA IA KOLE--Aohe i lawa me ke dala e kuai ai ia Platt. Makemake o Sepekele e ulu ka mauu ma Honolulu. Aohe hoohuiaina. Kahiohio o Moke a me W.O. Kamika. Aohe ke Alii i hanai laaumake ia. Ke hoi aku nei au no Hawaii. Aole au i konoia mai no kekahi noho iloko o ko Makinile Aha Kuhina. Aohe mau telegarama i koe ke ole e kuikeia aku ke dala. Hoouna hou mai i dala a me ona mau luna oihana. Aia ka hoi ihea o Kauka Lokeke a me Limaikaika?

 

Mai kekahi haole mai i lohe pono a na hilinai hoi makou ua oleloia aohe ka e aa ka Wilikoki nupepa e kamailio kue ae i keia Aupuni, a i ole ia, ma na ninau kalaiaina ano nui o ka manawa. No kekahi halepai mai no keia lono, a me he la, pela io no ka nanaina o o ka makamaka. Pehea pela io no anei?

 

Lohe mai makou ua noonoo iho nei ka kau elemakule o na Ahahui Kalaiaina a me Aloha Aina e hoouna i elele oiwi i Wasinetona, a i hakalia wale no ka i ka waihona ole. Ina o ka pilikia ia, powa aku i kahi waihona e ae.

 

I ka makou no ia i olelo kahiko ai i ke kupaianaha o ke ku ana o keia mau ahahui e manao nei e alakai i ka lahui me ka hope a waihona ole. E kala no makou i ao ai, a laa ke kuia la! Ina i hooloheia ka makou, me neia ua loaa he waihona, a i ulu ae no ka manao e hoala hana aku, ua loaa he hope a he koo maopopo oiaio loa, aole hoi o ka hauhau waha wale iho no Molowa ole no hoi la i ka hauopi wale iho no o na kae.

 

Ua alua aenei paha anahulu o ka peepoli ana o keia lono malu me makou, aohe nae hoi he puana i oili-a-maka ae. Aole wale no hoi o keia ae la, aka, me ka maopopo no ia makou o ka mea i manaoia ai e hoouna aku. No ka mea i manaoia, aohe a makou olelo ana i nei wa no kona kupono a kupono ole paha, koe wale no e aho ua mea la i ke kauna e makee nei i "ke ola a me ka palekana o ka lahui Hawaii."

 

E kala no hoi makou i olelo ai--aohe hana nui e hiki ke hapaiia ke nele me ke kumu mai o na hewa a pau, oia hoi, me ke dala. Ke hiki ole ia hana kehoomakaia, e pono kakou e noho mamule me ka paa loa o na nuku.

 

Me keia hiki ole nae hoi o nei hana ke hapaiia, ua makemake kekahi makamaka o Hilo e luluia no ona kia hoomanao. no makou iho, he hana ia no ka wa mahope aku; aka, o ka hana nui no ka pono no ka aina nei ka mea oi aku, a o ia hana hoi ka pono mamua o na ano hana liilii e ae a pau e waiwai a e pomaikai ole ai kakou. He mea makemake no hoi paha ka hoomanao, hoohiwahiwa a hookelakela ana no kekahi mea i make, eia nae, he hana ia no mahope aku.

 

Auhea ko ka Moi Kalakaua kia hoomanao, ka mea nana i hoopomaikai i na poe waiwai a me kona aina, a i molia ai hoi iaia iho mahope mai no na poe ana i hoowaiwai mua ai a me kona aina no? Ua hunaia i ka poopoo, aohe kauia ae i ke akea. Malia ua hilahila paha no poe na lakou ia apana hana.

 

Hoomakeaka no hoi paha na olelo a kekahi luna o ka Wilikoki nupepa, Ke Aloha Aina Oiaio, o ka laweia ana mai o ka lono i o makou nei ua olelo ae ka oia no ka hookomoia ma ia nupepa o kekahi kii hoolaha halekuai kamaa, oia hoi, he kanaka e ku ana maluna o ke kii o ka poepoe honua a e peku aku ana i kekahi mea okoa mai ka honua aku. Wahi a ua mea hoomakeaka la, o ke kii ka ia i make ai o ka Ailuene Buki mau nupepa a e hahai mai ana no hoi ka make mahope o keia i nei wa.

 

Ua hoakaka ae ka ua luna la,

 

(E nana ma ka aoao ewalu.)